Հարցազրոյցը վարեց՝ ՄԱՐԻԱ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ-ՏԱՄԱՏԵԱՆ -
«Սփիւռք» ամառնային դպրոց 2017»ին Յունաստանի «Համազգային»ին կողմէ մեր մասնակիցը՝ ԱՐՄԻՆԷ ՄԿՐՏՉԵԱՆ
«Սփիւռք» ամառնային դպրոց 2017» ծրագիրը արդէն հինգ տարի է, որ կը ծառայէ իր առաքելութեան: Նպատակն է՝ աջակցիլ սփիւռքի հայ համայնքներուն մէջ ազգային նկարագրի կերտման, ինքնութեան պահպանման ու զօրացման, հաւաքական ոգիի եւ համայնքի երիտասարդներուն մօտ համախմբուածութեան, ինչպէս նաեւ հայեցի լեզուամտածողութեան ու հայապահպանութեան ծրագիրներու զարգացման, կրթական բնագաւառներու պատասխանատուներու, ուսուցիչներու, ազգային երգ ու պարի խումբերու ղեկավարներու, սփիւռքեան մամուլի որակաւորման բարձրացման: Յուլիս 3ին տեղի ունեցաւ մեկնարկը սոյն ծրագիրի՝ Հ.Հ. սփիւռքի նախարարութեան եւ Երեւանի Պետական Համալսարանի համագործակցութեամբ: 2017ի ծրագիրին մասնակցեցան աւելի քան 350 սփիւռքահայեր՝ աշխարհի 30 երկիրներէ:
«Ազգային երգի խմբավարներու եւ պարուսոյցներու վարպետութեան» (Յուլիս 2-15) դասընթացներու բաժնին՝ Յունաստանի «Համազգային»ի մեր մասնակիցն էր երաժշտագէտ, դաշնակահարուհի եւ պարուհի Արմինէ Մկրտչեան, որ իր փորձառութեան մասին զրուցեց մեր հետ։
— Ի՞նչ զգացումներով վերադարձաք հայրենիքէն
— Լաւագո՛յն տրամադրութեամբ, ոգեւորուած եւ դրական լիցքերով. վերադարձել եմ աշխատելու շատ մեծ ցանկութեամբ եւ ստացած գիտելիքներս ու փորձառութիւնը փոխանցելու, իրագործելու տրամադրութեամբ՝ փայլուն զգացումներով:
Ես ծնուել ու ապրել եմ Հայաստանում եւ իմ կապը երբեք չի կտրուել ծննդավայրիս հետ. տարբեր զգացողութիւն չեմ կարող ունենալ: Սակայն ամէն մէկ մշակութային օճախ կամ պատմական, տեսարժան վայր այցելելիս՝ փորձում էի որքան հնարաւոր է ինձ համար յայտնաբերել նորը, դրականը եւ ներառել իմ առօրեայ կեանքի մէջ: Արդէն իսկ ապրած այդ բոլոր զգացումներս ու յիշողութիւններս ծառայում են իմ ստեղծագործական կեանքին: Հայի ոգին, շունչը, հայկական պարի մէջ ներդնելը պարտադիր է հարկաւ: Կարելի է ասել՝ վերածնունդ էր այս այցելութիւնը ինձ համար՝ ստացած գիտելիքներից յետոյ մասնաւորապէս:
Շատ տպաւորուած եմ այնտեղի ուսանողների եւ սփիւռքահայ որոշ երիտասարդ մասնակիցների գիտելիքների եւ զարգացած մտածողութեան վրայ, ինչպէս նաեւ շատ շնորհալի են մեր երիտասարդ հայրենակիցները:
— Ծրագիրին մասնակցելու ձեր որոշումը ինչպէ՞ս կայացուցիք։
— Դա եղել է իմ զուտ անձնական որոշումը եւ ցանկութիւնը: Մասնագիտութեամբ լինելով երաժշտագէտ, նաեւ պարուհի՝ ձգտումս շատ մեծ էր աւելի մօտից ճանաչելու հայկական արուեստը, ուսումնասիրելու հայ մշակոյթը, նոր գիտելիքներ ձեռք բերելու եւ որքան հնարաւոր է հարստացնելու, զարգացնելու եւ կիրառելու աշխատանքիս մէջ: Փնտռելով՝ քայլերը ինձ բերեցին «Սփիւռք» ամառնային դպրոց» կարճաժամկէտ ծրագիրին մասնակցելու հնարաւորութեանը՝ Յունաստանի «Համազգային»ի ճանապարհով եւ հովանաւորութեամբ։ Ծրագիրի մասին նախապէս տեղեակ չէի եւ մեծ ուրախութիւն եւ ոգեւորութիւն զգացի՝ տեղեկանալով Յունաստանի Շրջանային Վարչութեան կողմից: Երկար ժամանակ էր փնտռում էի, նոյնիսկ հետաքրքրուել եմ Հայաստանի Պարարուեստի Ուսումնարանում ուսանելու տարբերակով. դեռ նման որոշում չեմ կայացրել, բայց ամէն տարի վերապատրաստուելու եւ կատարելագործուելու նպատակ ունեմ, յատկապէս, որ շնորհիւ այս դասընթացների՝ մեծ պատիւ ունեցայ ծանօթանալու Հայաստանի լաւագոյն պարուսոյցների, դասախօս-մասնագէտների հետ։ Մեր գործնական յարաբերութիւնը պէտք է շարունակուի:
Յունական պարախմբի համագործակիցներս շատ անգամ են ինձ դիմել՝ իրենց հայկական պար սովորեցնելու խնդրանքով, սակայն դժուարանում էի մասնագիտօրէն այն իրենց փոխանցելու: Պարարուեստի մէջ այսքան տարիների իմ փորձս զուտ գործնական (պրակտիկ) է եղել, պայմաններու բերումով: Այսքան տարի պարել եւ շարժումների անունները, կամ՝ ի՞նչ նշանակութիւն ունեն չիմանալ, դա աններելի էր ինձ համար։ Չէ՞ որ իւրաքանչիւր պար եւ շարժում ունեն իրենց նշանակութիւնը, պատմութիւնը, իմաստը եւ ասելիքը: Այս առումով՝ մեծ աշխատանք հարկաւոր է տանելու այսուհետեւ մեր պարախումբի սերունդների՝ «Համազգային»ի սաների հետ, ճիշդ գիտելիքներ փոխանցելու նրանց, իրենց ճանապարհին երբեւէ ինձ նման դժուարութիւնների չհանդիպելու նպատակով:
— «Սփիւռք» ամառնային դպրոց 2017»ի ծրագիրը ինչպէ՞ս կը գնահատէք, որպէս Յունաստանի «Համազգային»ին կողմէ առաջին մասնակից ազգային երգի եւ պարի դասընթացներու բաժինին։
— Այն, թէ ինչպէ՛ս պէտք է հայկական մշակոյթը, պարարուեստը սփիւռքի պարուսոյցների միջոցով ներկայացուի, փոխանցուի տեղի հայ, նաեւ օտար երիտասարդութեան եւ պարարուեստի սիրահարներին՝ սոյն ծրագիրը ուղղակի գերազանց եւ փայլուն գաղափար է: Աւելին, ինչպէս որ նկատեցի, կազմակերպիչների եւ մասնագէտների մեծ ցանկութիւնն է լաւագոյն արդիւնք եւ որակ տալ մասնակիցներին:
Ծրագիրը 33 մասնակիցներ ունէր այս տարի՝ Անգլիա, Ռուսաստան, Բրազիլիա, Թուրքիա, Ֆրանսիա, Ա.Մ.Ն. եւ այլ երկրներից: Ամէն օր գրեթէ 10 ժամ դասընթացների էինք հետեւում Ե.Պ.Հ.ի (Երեւանի Պետական Համալսարան) կեդրոնական մասնաշէնքում, Հայաստանի լաւագոյն մասնագէտ-դասախօսների, պարարուեստի վաստակաւոր գործիչների, ինպէս օրինակ՝ Գագիկ Գինոսեանի, Նորայր Գալստեանի, Կարինէ Դաւթեանի, Ռուբէն Գարասէֆէրեանի, Կարէն Սարգսեանի ղեկավարութեամբ: Դասախօսութիւնների, գործնական(պրակտիկ) եւ տեսական (թէորիա) աշխատանքի ընթացքում ծանօթացանք հայ ժողովրդական-ազգագրական պարի, ազգային-աշուղական երգի պատմութեանը, ծագումնաբանութեանն ու փիլիսոփայութեանը՝ զուգորդուած տեսահոլովակներով: Ուսումնասիրեցինք նաեւ բեմադրական հմտութիւններ առարկան, որ իրենից ներկայացնում է անձի մտքի երեւակայութեան զարգացում: Ազգային պարարուեստի հմտութիւններին, հայոց լեռնաշխարհի տարբեր տարածաշրջանների ամենատարածուած նմոյշներին եւ պարերին տիրապետելը ուսման գլխաւոր նպատակներից էր:
Ծրագրի ընթացքում հանդիպեցինք արուեստագիտութեան թեկնածուների, Հ.Հ. վաստակավոր երգիչների, բեմարուեստի վարպետների, բեմադրիչների հետ: Այցելեցինք Հայաստանի պատմամշակոյթային տարբեր վայրեր ու թանգարաններ: Յատկապէս կ՚ուզեմ առանձնացնել այցելութիւն-դասընթացը Կոմիտասի հիմնարկում, ուր ծանօթացանք պահպանուած պատմական արխիւներին, լսեցինք Կոմիտասի ձայնը, կատարումները:
Առաջին անգամ գտնուելով հայրենիքում՝ շատ սփիւռքահայ ուսանողներ այնչափ յուզուած էին եւ հետաքրքրուած իրենց ծագումով, հայերէնին չտիրապետելով անգամ՝ համակ ուշադրութեամբ լսում էին եւ փորձում ընկալել մեր մայրենին: Դասախօսութիւնները հայերէնով էին բնականաբար, սակայն որոշ մասնակիցներ ունէին նաեւ անհատական թարգմանիչներ: Միակ փոփոխութիւնը, որ կ՚ուզէի տեսնել յաջորդ տարիներին՝ այն է, որ մասնակիցները, ըստ իրենց գիտելիքի մակարդակի, տարբեր խմբերի բաժանուէին՝ սկսնակ եւ յառաջացած, որը կարող եմ վստահեցնել այս տարուայ համար՝ խանգարում եւ դժուարութիւն էր ստեղծում:
— Երկար տարիներ «Համազգային»ի պարախումբի պարուհի էք, ինչպէս նաեւ փոքրերու «Մարալօ» խումբի պարուսոյց, պատասխանատու. դասընթացներից ստացած ձեր գիտելիքները եւ փորձը ինչպէ՞ս էք պատկերացնում փոխանցել, արդիւնաւորել:
— 1995թ.ից՝ «Համազգային»ի «Նայիրի» պարախումբի ստեղծման օրից ի վեր մինչ օրս պարում եմ «Համազգային»ում, երբ 12 տարեկան էի եւ տեղափոխուեցինք Յունաստան: Մեր պարուսոյցն էր Յովհաննէս Խաչիկեանը. ես ամենափոքրիկներից էի:
«Մարալօ»ի պատասխանատու պարուսոյց եմ արդէն շուրջ երեք տարի է, ինչը համընկաւ յունական պարախմբում իմ աշխատանքի հետ: Բաւական պատասխանատու եւ բարդ է փոքրիկների հետ աշխատելը: Ինձ համար աններելի էր՝ երեխաներին անհրաժեշտ գիտելիքներ եւ հմտութիւններ չսովորեցնելը, այդպիսով նրանց ճիշդ զարգացումը եւ աճը չզգալը։ Ամէն մէկ պար ունի իր ընտանիքը, պատմութիւնը, ամէն մէկ շարժում նշանակութիւն եւ ասելիք ունի, եւ այդ քայլերի ու շարժումների միասնութիւնից ստեղծւում է մի ամբողջ պար, որն էլ իր հերթին ինչ-որ մի պատմութիւն է պատմում: Ազգային ակունքները պահպանելով՝ հինը գալիս է նորի հետ ձուլուելու, հիմք ունենալով աւանդականը: Քայլերը եւ շարժումները ունեն նաեւ իրենց նպատակը եւ խորհուրդը, օրինակ՝ հայկական պարերի մէջ մենք ունենք միայն մէկը, որ քայլերը դէպի ձախ են գնում (Սգոյ պար), մնացած բոլոր քայլերը՝ դէպի աջ: Կամ՝ «Բերդ» պարի ժամանակ այդ հզօր հարուածները խորհրդանշում են՝ չարի խափանում: Այսպիսով, եթէ մեր փոքրիկները այս բոլոր շարժումները եւ քայլերը հասկանալով կատարեն, իրենց մէջ կամաց-կամաց սերմանենք այս գիտակցութիւնը՝ ճիշդ զարգացում կը ստանան եւ նրանց մէջ կը ծնուի հայ մշակոյթի ու արուեստի հանդէպ արժանի մօտեցում ու սէր:
Այս դասընթացներից ձեռք բերած փորձից յետոյ յատկապէս, բոլորովին այլ մօտեցում կը լինի իմ կողմից. Կը զգամ անհրաժեշտութիւնը գնալու դէպի աւելի՛ մասնագիտականը։ Մեր նոր սերունդը պէտք է ճիշդ հիմք ունենայ, որպէսզի իր հերթին կարողանայ մեր հայ մշակոյթը արժանի ձեւով ժառանգել եւ փոխանցել յաջորդ սերունդներին:
— Շուրջ 15օրեայ մասնակցութիւնը ծրագիրին, նոր զարգացումներ՝ կապեր, յարաբերութիւններ բերա՞ւ ձեր մշակութային կեանքին մէջ:
— Նոր միտք, գաղափարներ, ծրագրեր՝ այս ամէնից բացի նաեւ ստացայ աշխատանքային հրաւէր Պուլկարիայից՝ պարախումբ ստեղծելու եւ կազմաւորելու: Ցանկութիւն յայտնեցին եւ առաջարկեցին պաշտօնապէս հրաւիրել «Համազգային»ի պարախումբը՝ ելոյթով հանդէս գալու մայրաքաղաք Սոֆիայում, նուագախումբի հետ համագործակցաբար: ժամանակը կը գայ, կը քննենք հարցը Շրջանային Վարչութեան հետ:
— Մշակոյթը ի՞նչ իմաստ կը հաղորդէ ձեր կեանքին:
— Մշակոյթով ապրում եմ, շնչում, դա ինձ համար հոգեւոր սնուցում է, եւ ինձ թւում է, թէ բոլորն են այդպէս՝ միգուցէ չեն զբաղւում որեւէ արուեստով, բայց զգում են՝ ապրում, յուզւում: Այն՝ իմ շփուելու, ներքին աշխարհս արտայայտելու ձեւն է կեանքում:
Թէեւ ես երաժշտական կրթութիւն ունեմ եւ մասնագիտութեամբ երաժշտագէտ, դաշնակահարուհի եմ, բայց պարարուեստը ինձ աւելի հոգեհարազատ է. երբ որեւէ համերգի ժամանակ նուագում կամ երաժշտութիւն եմ լսում՝ անմիջապէս մտքով, երեւակայօրէն վերածում եմ այն պարի բեմադրութեան (խորոկրաֆիա), կարեւոր չէ այն կ՚իրականացուի, թէ՞ ոչ, այն ծնուում է իմ մէջ պարզապէս: Երաժշտութիւնը ինձ օգնում է զարգացնելու պարարուեստս, կարող եմ ասել՝ ես ինձ աւելի շատ պարուհի եմ զգում, դա իմ ընտրութիւնն է: Պէտք է մաքուր եւ անկեղծ լինի մարդ իր հանդէպ, չէ որ ներկայացնում է իր ներքին աշխարհը: Միանշանակ կարող եմ ասել՝ բացի ցանկութիւնից եւ աշխատասիրութիւնից, առաջին հերթին հարկաւոր է ազնուութիւն արուեստի մէջ, սէր եւ ոչ թէ եսասիրութիւն, այլապէս սխալ ճանապարհի կը յայտնուես՝ այդպէս էլ չհասնելով քո գագաթնակէտին:
Մշակոյթը նաեւ մարդու հոգեբանութեան վրայ մեծ ազդեցութիւն ունի՝ լաւից դէպի վատ: Եթէ արուեստը օգտագործես, շահագործես՝ իր բացասական ազդեցութիւնը կը թողնի վստահաբար. որեւէ պար՝ լինի ազգային, թէ թանկօ, եթէ պարելիս չզգաս՝ դա պարզապէս կրկնօրինակում է, սովորական պաղ կատարում, ասելիք չունի, միտք չի փոխանցում եւ զգացողութիւն չի հաղորդում, իսկ հանդիսատեսը վստահաբար ընդունակ է ճիշդ ընկալելու եւ գնահատելու արուեստը: Ես իմ երաժշտանոցի աշակերտներին ջանում եմ փոխանցել այս հմտութիւնները, եւ թէ ճիշդ զարգանալու դէպքում ի՛նչ արդիւնք կը ստանան: Ինձ համար կարեւոր է նրանց գիտակցութեան մէջ զարգացնել՝ սէր, ձգտում, աճ, նպատակ, եւ ոչ թէ պարտականութեան զգացում. գիտակցաբար մօտեցումը ճիշդ ուղի կը հարթի իրենց կեանքի ճանապարհին, ճիշդ մարդ կը դառնան: Իրականութիւն է, որ ոչ բոլորն են շարունակում արուեստի ուղին որպէս մասնագիտութիւն, հետեւաբար՝ կարեւոր չէ, թէ նրանք կը հասնեն գագաթնակէտին, այլ՝ թող հասնեն իրե՛նց գագաթնակէտին, սա է կարեւորը՝ հասկանալով եւ բաւարարուած մնալով, առանց զղջալու:
Ես չեմ թողնի, որ իրենք զղջան…
Արուեստը ինքն էլ սովորեցնում եւ պահանջում է ազնիւ լինել:
Արմինէ Մկրտչեանի կենսագրական գիծեր
Արմինէ Մկրտչեան ծնած է Հայաստանի Էջմիածին քաղաքը։ «Մակար Եկմալեան»ի անուան երաժշտանոցին մէջ, փոքրիկ տարիքէն, հետեւած է դաշնակի եւ պարի դասընթացներու։
1994ին, ընտանեօք Աթէնքի մէջ հաստատուելէ ետք, ան շարունակած է իր արուեստագիտական ուսումը: Փոքր տարիքէն մասնակցելով դաշնակի եւ պարի մրցումներու՝ արժանացած է տարբեր մրցանակներու.
2006ին կրթաթոշակով ընդունուած է Աթէնքի Քափոտիսթրիաքօ համալսարանի երաժշտական ուսմանց բաժանմունքէն ներս։
2008ին աւարտած է Քալիթէայի քաղաքապետական երաժշտանոցը՝ ստանալով դաշնակահարուհիի վկայական, ուսուցչուհի ունենալով տիկին Այտա Փաշինեան։
2009ին, Միրօ Սոլոմոուի հետ հիմնած է ArmMiro դաշնակահարուհիներու խումբը (տուէթը)՝ համերգներ իրագործելով Աթէնքի եւ այլ քաղաքներու համերգասրահներէն ներս։ Համագործակցութիւն կայացած է նաեւ հանրաճանաչ թէնոր Խաչատուր Փիլիքեանի հետ՝ Կոմիտաս Վարդապետի 140ամեակին նուիրուած ձեռնարկներու ծիրէն ներս, ինչպէս նաեւ ֆլաութիսթ Lydija Vujicի եւ թուպիստ Անտոնիս Արղիրոփուլոսի հետ։
Արմինէ Մկրտչեան իր բոլոր նախաձեռնութիւններու կողքին, 1995էն սկսեալ, կամաւորաբար աշխատած ու անբաժան մասը եղած է Յունաստանի «Համազգային» մշակութային միութեան պարախումբերուն, որպէս պարուհի եւ պարուսոյց։
Ան յաճախակի մասնակցութիւն կը բերէ կարեւոր երաժշտական եւ պարային ձեռնարկներու՝ համագործակցութիւններ կնքելով յոյն ճանչցուած արուեստագէտներու հետ
Հարցազրոյցը վարեց՝ ՄԱՐԻԱ ՄԱՐԿՈՍԵԱՆ-ՏԱՄԱՏԵԱՆ
Bu haber kaynağından gelmektedir.
Haber metninde yer alan görüşler haber kaynağı () ve yazarına ait olup,
bolsohays.com sitesi haber hakkında herhangi bir görüş üstlenmemektedir.
Opinions expressed are those of the author(s)-(). They do not purport to reflect the opinions or views of bolsohays.com