Ծանրակշիռ թախծութեամբ, տակաւին թարմ է ողջ հայութեան պատմական յիշողութեան մէջ Քեսապի երրորդ տեղահանութիւնը (21-03-2014), որ «արգասիք»-ն էր նոյն հակառակորդին` հայու դարաւոր թշնամիին` ցեղասպան Թուրքիոյ հակահայ, անիրաւ, անգութ, անբարոյ եւ արիւնարբու կեցուածքին ու գործողութեան:

Այդ օր քեսապցիներ հայկական անխառն հաւատքով, զգացումով, զիրար օժանդակելով, ոմանք ինքնապաշտպանութեան դիմելով, ուրիշներ տեղափոխելով անկարներն ու տարեցները դէպի առաւել ապահով շրջաններ եւ, վերջապէս, գիտակցելով ու կռահելով անհաւասար մարտի թէժ ու անբարենպաստ վախճանը, մօտ երկու երկա՜ր օրեր դիմակալելէ ետք հարկադրաբար, երբ արդէն թշնամին դաւադրաբար Քեսապի անառիկ ամրոցէն ներս թափանցած էր աւելի քան հինգ ճակատներէ, ամբողջ տասներկու գիւղերով տեղահան դարձան եւ մինչեւ վերադարձ անկոտրում յոյսով սպասեցին:

Արդարօրէն հայութիւնը իր կաթողիկոսութիւններով, թեմերով, կազմակերպութիւններով, միութիւններով ոտքի կանգնեցաւ, ցնցեց աշխարհի խուլ խիղճը եւ միասնական ճակատումով հասաւ իր նպատակին` յաղթանակին` Քեսապի տարածքային վերադարձին:

Մշակութասէր, աւանդապահ եւ հողին կառչած քեսապցին, մեծ քաջութեամբ ու համբերատարութեամբ, խոնարհութեամբ ու շրջահայեցողութեամբ, համաձայն իր դաստիարակութեան ու կազմաւորման, անձնականէն շատ անդին` համահայկական իտէալներով, հերոսական շունչով, ազգային ու հոգեւոր վեհագոյն արժէքներու կորովի պաշտպանութեամբ, լրջախոհութեամբ եւ իր նահատակներու թափած արեամբ կը շարունակէ նոր աւիշ ներարկել հայու երակներէն ներս ու իր քրտինքով կ’ողողէ հայու հոգեմտաւոր անդաստանները` մինչեւ ամբողջական վերատիրացում անժամանցելի ու արդարագոյն մեր իրաւունքներուն, առկայծ պահելով Հայ դատի պահանջատիրական մեր երթը:

Կիլիկիոյ վերջին հայաւանին` Քեսապին արժէքը ներկայացնող ու քեսապցիներու վաստակը ցուցանիշ ընող գրութիւն մը այս հանգրուանին անբաւարար պիտի ըլլայ համապարփակ կերպով նկարագրելու ճակատագրորոշ այդ օրերէն մինչեւ այսօր քեսապի, Բերիոյ հայոց թեմի եւ Մեծի Տանն Կիլիկիոյ կաթողիկոսութեան ճակատաբաց ղեկավարներու վճռորոշ դերը: Սակայն ապագային գալիք սերունդները պիտի անդրադառնան կատարուած իրողութիւններու, զոհողութիւններու, նուիրումի էութեան հայոց նոր ու կենսաւորիչ պատմութեան անցեալ դարձած մէկ հանգրուանին:

Յիշեալ աղէտէն երեք տարի ետք անցեալը կը վերաքաղենք վերանորոգելու համար մեր ուխտը` հանդէպ հայրենի հողին ու անոր անանցանելի արժէքներուն, վերալիցքաւորուելու անոր յիշատակումով, հպարտանալու «փոքր ածու»-ի մեծասքանչ տիպարով, յիշատակելու քեսապցի ու սուրիական հայրենիքի նահատակներուն թափած անմեղ արիւնը եւ որոշելու անշեղօրէն քալելու հայավայել արժանապատուութեամբ ու հաւատքով:

Այսօր, հակառակ գիւղի անդորրը հարուածող բազմապիսի վտանգներուն ու մտահոգութիւններուն, Քեսապը իր բոլոր բնագաւառներով (կրթական, մշակութային, ազգային-կրօնական, կազմակերպական, միութենական, հասարակական, ընկերային, ինչպէս նաեւ` բնակարանային, գիւղատնտեսական, արհեստագիտական, վաճառականական, զբօսաշրջային…) վերականգնելու, բարգաւաճելու, յառաջդիմելու նոր փուլի մը մարտահրաւէրներու ընդառաջ է, որոնք քեսապցին հաւաքական պատասխանատուութեամբ, յատուկ սիրով, մեծ զգօնութեամբ, առանց ընկրկելու, խիզախութեամբ ու նպատակային աշխուժութեամբ առաջնահերթութեանց վերածած է` ի խնդիր շրջանի հայկական դիմագիծի անաղարտ պահպանութեան:

Քեսապը պատմութեան փոթորիկներուն դիմաց կը մնայ որպէս փարոս` ներշնչելով համայն հայութիւնը վառ տեսլականով, վախճանական ապրումներով ու ապագայի վարդահեղեղ արշալոյսի խորունկ հաւատքով:

Գործը կը շարունակուի եւ պայքարը կ’ընդարձակուի:

�

�

�

Այնճարի հոգեւոր հովիւ`
ՄԻՒՌՈՆ ՔՀՆՅ. ԱՒԵՏԻՍԵԱՆ
�