Türkiye-Ermenistan normalleşme sürecinin "gerekçeli karar"a takıldığı şu günlerde Ermeni hukukçuların ve uzmanların görüşünü almak için Erivan'ın yolunu tuttuk.

Kafkasya'da istikrarın sağlanmasında NATO'nun üstlenebileceği rolleri tartışmak üzere Erivan'da düzenlenen "Güney Kafkasya Gençlik Forumu"nu takip etme imkanı da bulduk. Ermenistan, Rusya, Gürcistan, Ukrayna ve Türkiye'den gençler Kafkasya'da istikrarı ele aldı. İki gün süren forum esnasında Ermeni gençlerinin Türkiye ile normalleşme sürecine ilişkin düşüncelerini öğrendik. Her şeyden önce 1915 olaylarına ilişkin Ermeni ailelerinin çocuklarına sıkı bir sözlü eğitim verdikleri ortada. Gençler, "Biz devletlerin yazdıkları belgelere mi yoksa ailelerimizin yaşadıklarına mı inanacağız?" görüşünde birleşiyor. Neredeyse hepsi iki ülke arasında mutlaka iletişim kurulması gerektiğini vurguluyor. Diyalog olmadan sorunları çözmenin mümkün olmadığını dile getiriyorlar.

GRUPKEN ÖZGÜR KONUŞAMIYORLAR

Yaklaşık 30 civarındaki Ermeni üniversite öğrencisiyle sohbetimizde dikkat çeken şu oldu: Gençler grup halinde iken özgür düşüncelerini ortaya koymaktan çekiniyor. Kullandıkları ifadeler politikacılara göre daha yumuşak olsa da Ermenistan'ın milliyetçi duruşunu dillendiriyorlar. İkili sohbetlerde ise daha farklı düşündükleri ortaya çıkıyor. Elbette bir Ermeni gencinden 'soykırım' iddialarından vazgeçmesini bekleyemezsiniz. Ancak geçmiş yerine geleceğe odaklanma vurgusu artıyor ikili sohbetlerde. Birçoğu Türkiye'nin 'soykırım'ı tanımayacağından emin. Bizim gördüğümüz, devletin bu iddiaları uluslararası arenada tanıtma yaklaşımının sonuç getirmeyecek nafile bir çaba olduğunu düşünenler hiç de az değil. Üçüncü ülkelerin 1915 olaylarını kendi çıkarları için kullandıklarının da farkındalar.

Kafkasyalı gençlerin iki gün süren forumunda konu hiç 1915 olaylarına gelmedi. Hiçbirisi provokatif bir düşünce ortaya atmadı. Türkiye'den gelen bir öğretim görevlisi ve iki öğrenciyle dostluk kurmayı tercih ettiler. İçlerinde oldukça duygusal davrananlar da yok değil.

"Türkiye'ye gelmek ister misin?" şeklinde bir soruya "İş ya da konferans için olabilir, ama gezmek için asla." cevabını aldığımızı ancak bunun azınlıkta kalan bir düşünce olduğunu söylemek gerek. İki gün sonunda Ermeni gençlerinin hepsi diyaloğun artması gerektiğinde birleşti. Ancak bu sayede ilişkilerin normalleşebileceğini söyleyecek kadar olgundular. İki ülke yetkililerinin, normalleşmenin sadece protokollerle sağlanamayacağını ve ancak iletişim kurulması durumunda halkların birbirini anlayabileceğini hatırlamaları gerekiyor. Karşılıklı konferans ve gençlik değişim programları bu diyalogda önemli rol üstlenebilir.