1951 Konya dogumlu. Konya 19 Mayıs İlkokulu'ndan mezun oldu. Merasimlerde mehter takımı davulcusu idi.Ortaokulu İstanbul'da Saint Joseph'te, liseyi Ankara Fen Lisesi'nde okudu. Fen Lisesi'nde ögrenci birliği baskanıydı. 1970'lerin basında ODTu'de Endustri Muhendisliği'ndeydi.

12 Mart döneminde yurtlardaki eylemlere katılıp stadyuma kapatılan öğrenciler arasındaydı. Yargılandı, beraat etti.

1974'te mezun olduktan sonra Turkiye Elektrik Kurumu'nda muhendis olarak çalısmaya basladı. Aynı dönemde yine ODTu'de is idaresi dalında master yaptı. Ardından İstanbul'da Sabancı Holding'de (KORDSA) proje muhendisi olarak çalıstı.
Askerliğini 1979-80 yıllarında Deniz Harp Okulu Yön Eylem Arastırması bölumunde öğretim uyesi olarak tamamladı.
1980'de bir Fransız'la evlendi, Fransız vatandası oldu ve Nice'e yerlesti. İki çocuk sahibi oldu.

25 yıldır Fransa'da. Halen Ermenistan'a Avrupa'dan yapılan yardımları koordine eden SOS-ARMENIE adlı bir yardım kurulusunun baskanı. Hem Fransız, hem Ermenistan pasaportu tasıyor.

Ermenistan Devlet Baskanı Ter Petrosyan'a danısmanlık yaptı. Hem Ankara'da hem Erivan'da devletin ust duzey yetkilileriyle görusebilmesiyle tanınıyor.

GuNDEM

Turkes, Ataturk'un imzasını hatırlattı
Can Dundar
Milliyet 25 Nisan 2005

12 yıl önce MHP lideri Turkes ile Ermenistan Devlet Baskanı Petrosyan'ı Özararat bulusturdu. Ataturk'un imzasını bir Ermeni'nin çizdiğini Turkes'ten öğrenmek, Özararat'ı saskınlığa uğrattı

12 yıl gizlenen görusme - 1

Turkiye ile Ermenistan arasında diplomatik iliski kurulması için çaba harcanıyor bugun... Taraflar doğrudan ya da dolaylı nabız yokluyor. Ancak sureç çok yavas isliyor. İki tarafta da cesaret sorunu var.
İki taraf da kendi milliyetçilerinin tepkisinden çekiniyor.
Oysa bu konuda en cesur adım, bundan 12 yıl önce atılmıstı.
Adımı atanlardan biri Turkiye ile iliskilere sıcak bakan Ermenistan Devlet Baskanı Ter Petrosyan'dı.
Diğeri ise milliyetçilerin basbuğu Alpaslan Turkes...
Turkes, Ermeni bir arabulucu vasıtasıyla 1993 yılı martında Fransa'da gizlice Petrosyan'la bulustu ve en hassas konuları konustu.
Bu görusme uzun sure basından ve kamuoyundan gizlendi.
İzleyen tarihlerde Turkes baska Ermeni temsilcileriyle de gizli temaslar kurdu.
Devrede yine aynı arabulucu vardı.
Geçen hafta Salzburg'da duzenlenen Turk-Ermeni tarihçileri bulusmasında tanıstım o arabulucuyla...
12 yıl önceki toplantıda konusulan konular ve çekilen fotoğraflar kendisine emanet edilmisti. O da bu emaneti yıllarca özenle saklamıstı.
Ancak bugun iki tarafın milliyetçilerince gerilen ortamda bu önemli bulusmayı anlatmanın yararlı olacağını anlattım.
Hak verdi.
Tuğrul Turkes'ten ve Ter Petrosyan cephesinden izin aldı.
Ve bu yazı dizisinde göreceğiniz fotoğraflarla, okuyacağınız anıları Milliyet'e verdi.
Bu dizide, hem istenirse taraflar arasında nasıl ortak paydaların yaratılabildiğini hem de 12 yıl önce nasıl buyuk bir fırsatın kaçırıldığını okuyacaksınız.

SAMSON ÖZARARAT ANLATIYOR:

'600 yıllık iliskinin kazası'
1993 basıydı. Ermenistan bağımsızlığını ilan edeli 2 yıl olmustu.
Erivan'a Rus yardımı kesilmis, ulke kıs ortasında buğdaysız kalmıstı. Amerika'dan gönderilen yardım ulasana kadar ekmek kıtlığı bas gösterecekti.
Samson Özararat, o dönem Fransa'da, Avrupa'dan Ermenistan'a giden insani yardımları organize eden bir derneğin baskanıydı. Bu krizden bir isbirliği fırsatı yaratmayı dusundu: Acaba Ermenistan'a gereken buğdayı Turkiye ödunç veremez miydi?
Bu adım, Erivan'da bir sempati yaratırdı. Önerisini en ust duzeyde Turk yetkililere aktardı: 100 bin ton buğdaya ihtiyaçları var. Siz 200 bin ton yollayın, iliskilerin önunu açın dedi.
Turkiye kararsızlandı bir sure... Milliyetçilerin ve Azerilerin tepkisinden korktu. Baku'nun nabzı yoklandı. Ekmek söz konusuyken dusmanlığın lafı olmaz cevabı geldi.
Bunun uzerine -biraz gecikmeyle- Erivan'a 41 bin ton buğday gönderildi.
İste o dönemde Özararat, iktidarı tedirgin eden Milliyetçiler buna ne der? tepkisini bertaraf etmek niyetiyle bir temas arayısına giristi.
Madem ki engel olarak milliyetçiler görunuyordu, o halde önce onları ikna etmeliydi. Sorun ancak zıt kutupların birbirine yaklasmasıyla çözulebilirdi.
Bir kutup, Alpaslan Turkes'ti.
Önce Turkes'in özel sekreteriyle tanıstı:
Turkes'le bu konuları konusmayı arzu ediyorum dedi. Bunun uzerine onu Paris'te Turkes'in yakını bir emekli generalle tanıstırdılar. Derdini ona da anlattı. Birkaç gun sonra haber geldi:
Turkes sizi bekliyor!

Sözu Turkes aldı

1993 subat'ında Özararat Ankara'ya gitti. Surmeli Oteli'ne yerlesti. Öğrencilik yıllarını geçirdiği Ankara'yı dolastı biraz... Huzursuzdu.
Ben eski ODTu'luyum. Sol sempatizanıydım. Turkes'e karsı kin doluydum. Aklımdan hep eski dönemler geçiyordu. Korkuyordum. Sıkıntıdan midem bozuldu. Bulusmaya karnımda korkuyla gittim yani...
Sonra MHP'liler aldı kendisini...
Bir eve göturuldu. Orada çay içtiler. Bir sure sonra oradan kalkıp baska bir eve gittiler. Bir çay da orada... Yine ev değisikliği...
Oradan gelip Tuğrul Turkes aldı kendisini...
Nihayet Esat'taki isyerine geldi MHP lideri... Yanında bir milletvekili vardı. Özararat kendisini tanıttı, niyetini anlattı. Ve sözu Alpaslan Turkes aldı:
Konusmasının basında, Turkiye-Ermeni iliskilerini genis bir perspektiften anlattı. 'Turklerin Ermenilerle iliskisi 1915'te baslamamıstır. 600 senelik bir musterekliğimiz var. Birlikte turkuler, yemekler icat ettik. Kız aldık verdik' dedi ve bana sorular sormaya basladı:
'Malazgirt Savası'nı Turklerin Ermenilerle birlikte kazandığını biliyor musun?
'İstanbul'un alınmasında Ermenilerin yaptığı kahramanlıklardan haberin var mı?
'Fatih Sultan Mehmet'in Ermeni Patrikhanesini nasıl bir fermanla açtırdığından haberdar mısın?
'Çanakkale'de Ataturk'un yanında savasan Ermeni askerlerin adlarını biliyor musun?
'Ataturk'un bugun kullandığımız alfabeyi Ermeni dil bilgini Agop Martayan'a hazırlattığını ve sonra ona Dilaçar soyadını verdiğini biliyor muydun?'
'Ataturk'un imzasını bir Ermeni guzel yazı hocasının çizdiğini duymus muydun?'

'Parmağımı ısırdım'

Özararat, ust uste gelen bu sorular karsısında saskına dönmustu.
Ben Turkiye'de okudum ama bunların hiçbirini duymamıstım dedi.
Bunun uzerine Turkes sunları söyledi:
Tarihe böyle genis bir perspektiften bakmak lazım. 1915 bu 600 yıllık iliskinin bir kazasıdır. Olaylarda yabancı devletlerin çok dahli vardır. Buradaki insanları kullanmak istemislerdir. Bizimkilerin de kabahatleri var, ama simdi yapılması gereken bu kazayı telafi edip eski dostluğu devam ettirmektir.
Özararat, ilk defa Turkiye'den birisinden böyle bir yaklasım isitiyordu. ustelik konusan, milliyetçilerin basbuğu olarak bilinen adamdı.

sasırmıstı. Parmağını ısırıyordu.

Turkes Ne yapıyorsun? diye sordu.
Duyduklarım doğru mu, ruya mı göruyorum diye parmağımı ısırıyorum dedi Özararat...
Bunun uzerine Turkes, Özararat'ı yanına çağırdı, yanaklarından öptu, Çok dobra insanmıssın dedi.

'Anlatsam, inanmazlar'

Konusma bitince Özararat, Sayın Turkes dedi, ...Ben yetkisiz bir insanım. Bu dinlediklerimi anlatsam kimse inanmaz. Ama Ermenistan'dakilerin bilmesinde yarar var. Bu söylediklerinizi Ermenistan Cumhurbaskanı'na da söyleyebilir misiniz?
Tabii söylerim diye yanıtladı Turkes...
Özararat, Petrosyan, martta Paris'e gelecek. Kendisiyle göruseyim, belki orada bulusabilirsiniz diyerek ayrıldı.
Hemen telefon basına kostu. Önerisini Petrosyan'a iletti.
Erivan, teklifi incelemeye aldı.
Tereddutteydiler. MHP'nin geçmisi urkutucuydu. ustelik partinin oyu yuzde 10'un altındaydı. O yuzden bu görusmenin etkili olup olmayacağından emin değildiler.
Özararat, MHP'yi ikna etmek önemli diye ısrar etti. Aynı sıralarda Turkes de hem devleti hem de Azerbaycan yetkililerini gelismelerden haberdar ediyordu. Böyle bir diyaloeun, surmekte olan Azeri-Ermeni savasına da çözum getirebileceği umuduyla herkes destek verdi. ustelik ortada bir de karsılıklı esirler sorunu vardı.
Nihayet Erivan'dan da görusme kararı çıkmasıyla Paris bulusması kesinlik kazandı.

Paris'te bir otelde

Turkes 12 Mart'ta geldi Paris'e...
Kendisini Dısisleri Bakanı Hikmet Çetin'in talimatıyla de Gaulle Havaalanı'nda Turkiye'nin Paris Buyukelçisi Tansuğ Bleda ile birlikte Samson Özararat karsıladı.
Buyukelçinin arabasıyla Ermenistan Devlet Baskanı Ter Petrosyan'ın kaldığı Crillon Otele geldiler.
Samson Özararat, Turkes'in arabasının kapısını açarken heyecan içindeydi. 1915'ten beri ilk kez Turkiye Cumhuriyeti, Ermenistan'la hem de en ust duzeyde görusecekti. Ve bu görusme, onun girisimi sayesinde basarılmıstı.

TuRKEs GÖRusMEYE GELİYOR

12 Mart 1993... Paris'te Concorde Meydanı... Crillon Oteli'nin önu... MHP lideri Alpaslan Turkes, Paris'teki Turk buyukelçisinin arabasından iniyor. Kapısını tutan Özararat gulumsuyor. Birazdan Ermenistan Devlet Baskanı Ter Petrosyan'la bulusacaklar ve bu, bir ilk olacak.