Van AGİT Kars Agrı Bursa açılım Fransa Ermeni Erivan Turkiye Karabag Ak Parti İstanbul protesto soykırım Ağrı Dağı Gurcistan Diyarbakır Azerbaycan Ermenistan universite bağımsızlık Doğu Anadolu Serj Sarkisyan diplomatik iliski

İktidardaki Cumhuriyetçi Parti nin parlamentodaki Grup Sekreteri ve Sözcusu Eduard sarmazanov, Turkiye’yle imzalanan protokolun parlamentoda onaylanması konusunda koalisyondaki iktidar partilerinin çoğunlukta olmasına guveniyor.
Cumhuriyetçi Parti’nin Erivan’daki merkez binasında görustuğumuz sarmazanov, Parlamentoda çoğunluk biziz ve iyimseriz, aynı siyasi iradeyi Ak Parti’den de bekliyoruz diyor.
sarmazanov, protokolun yururluğe konması konusunda ise uzerine basa basa, Ermenistan’ın yazılı takvime göre yuruyeceğini söyluyor.
sarmazanov’la protokolun detaylarına girdiğimizde, maddeleri her iki ulkenin de kendine göre yorumladığı sonucunu çıkarabilecek kadar farklı değerlendirmeler ortaya çıkıyor. sarmazanov, Ermeni ve Turk kamuoyunda inanılanın tersine Tarih Komisyonu’nda soykırımın” tartısılmayacağını, sınırların tanınmasının Doğu Anadolu için kullandıkları Batı Ermenistan” tanımından vazgeçmeleri anlamına gelmeyeceğini, soykırım iddiasından ise asla vazgeçmeyeceklerini söyluyor! İste sarmazanov’un mesajları:

Komisyon soykırımı tartısamaz
Soykırım bir gerçektir ve tartısılamaz. Hiç kimse bu gerçeği sorgulayamaz. Soykırım dunya insanlarına karsı yapılmıs bir suçtur.
Komisyonda soykırım konusu tartısılamaz. Zaten protokolde Tarih Komisyonu kurulacak’ diye bir laf yok, Hukumetler arası komisyon kurulacak’ lafı var.”

Ağrı Dağı Ararat’tır’
Diplomatik iliskiler kurulduğunda tabii ki Turkiye’yle ortak sınırlar da tanınacak. Ama Mus, Van, Ağrı Ermeniler için her zaman Batı Ermenistan’dır, nasıl ki hiçbir Yunan için Konstantinopolis İstanbul olamazsa, hiçbir Ermeni için de Batı Ermenistan, Doğu Anadolu olamaz. Ağrı Dağı bizim için her zaman Ararat olarak kalacak. Bu konuda anayasada herhangi bir değisikliğin olmasına da gerek yok.”
Ermeni diasporası protokole karsı çıkıyor olabilir, bu onların hakkıdır. Biz diasporanın temsilcileriyle bir araya gelip onlara bu protokolun hem Ermenistan’ın hem de Turkiye’nin çıkarına olduğunu anlatacağız. Biz bir kararı bosu bosuna almayız ve kararımızın da arkasındayız.”
Karabağ’da hukuk’ vurgusu
Turk-Ermeni iliskileri 3. ulkelere bağlı olamaz. Ermenistan, Karabağ sorununda AGİT MİNSK Grubu’nun (ABD, Fransa, Rusya) tavrını benimsiyor.
Biz bu çatısmanın uluslararası hukuka uygun olarak çözulmesini istiyoruz.”

SUNUs
Ermeni halkı iyi komsu’ olmaya hazır
Turkiye, bundan iki hafta önce paraflandığı açıklanan protokollerle, Ermenistan’la yıllardır suregelen sorunları bitirme ve iliskileri normallestirme yolunda tarihi bir adım attı. Ermenistan zaten yıllardır Turkiye’ye önkosulsuz diplomatik iliski kurma” çağrısı yapıyordu. Ancak protokollerin açıklanmasının ardından Ermenistan’da da tıpkı Turkiye’de olduğu gibi yoğun siyasi tartısmalar basladı.
Ermenistan hukumeti her ne kadar Turkiye’yle imzalanan protokolleri kamuoyuna diplomatik bir zafer” gibi yansıtsa da, muhalefet protokolun birçok maddesinin Ermenistan’ın aleyhine” olduğunu öne surerek bunlara siddetle karsı çıkıyor. Manzara bize çok tanıdık geliyor.
Anadolu’ya geri dönme hayali
İktidar protokolu sonuna kadar savunurken, muhalefet yerden yere vuruyor. ulkedeki bölunmusluğu, bir yandan Ermenistan’ın onurunun hiçe sayıldığını, soykırım davasının satıldığını dusunen asırı milliyetçiler, diğer yandan Turkiye’yle yakınlasmada geç bile kalındı” diyen açılım yanlıları çok açık bir sekilde yansıtıyor. Ermenistan’a ilk kez geçen nisan ayında Turkiye ile Ermenistan arasındaki iliskilerin normallestirilmesi yönunde izlenecek yol haritası”nın açıklanmasından hemen önce gitmis, Ermeni toplumunda Turkiye’ye ve Turklere karsı uzun yıllardır var olan tehdit” algılamasının bir hayli kırıldığını gözlemlemistim.
Bu gidisimde ise 5 ay önce olduğundan çok daha sıcak karsılandım. Halkın çoğu açılımdan” memnun, Turkiye’yle diplomatik iliskiler kurulması ve sınırların açılması konusunda hukumeti destekliyor. Çarsıda, pazarda, sokakta, lokantada konustuğum Ermeniler içinde Turkiye’yle iliski kurulmasın” diyen yok.
Ancak Ermeniler soykırım” konusunu her seyden ayrı tutuyorlar, sokaktaki vatandas için soykırım” konusu asla görmezden gelinebilecek” ya da hasır altı edilebilecek” bir konu değil. Çunku soykırım” iddiası, Ermenilerin zaman zaman hatırladıkları bir iddia değil, yasamlarının ve var oluslarının bir parçası. Ermenilerin normallesme surecinden bir diğer beklentisi de 100 yıl öncesine kadar yasadıkları topraklara geri dönebilmek. Dedelerinin izini takip ederek Mus’ta, Van’da, Ağrı’da, Kars’ta yeniden yasamanın hayalini kuran çok sayıda Ermeni’yle karsılastım.

Komisyon kızdırdı
İs, protokolun detaylarına gelince de memnuniyet yerini elestiriye bırakıyor. Özellikle de protokoldeki Tarih Alt Komisyonu” kurulması maddesi, burada soykırımın” tartısılacağını dusunen muhalefeti bir hayli kızdırmıs durumda. Turkiye ile yol haritasının açıklanmasının ardından nisan ayında koalisyondan ayrılan milliyetçi Tasnak Sutyun Partisi ile muhalefetteki Miras Partisi, protokolun bu haliyle parlamentoya gelmesi durumunda kesinlikle hayır” oyu vereceklerini söyluyorlar.
Öte yandan muhalefetin hayır” oyu vermesi, iktidarın sayısal olarak ustun konumda bulunduğu Ermeni Parlamentosu’nda protokolun onaylanmayacağı anlamına da gelmiyor. Hatta her seye rağmen protokolun parlamentoda onaylanacağına neredeyse kesin” gözuyle bakılıyor.

Sarkisyan maça gelecek mi?
sarmazanov, Ermenistan Cumhurbaskanı Serj Sarkisyan’ın 14 Ekim’de Bursa’da oynanacak Turkiye-Ermenistan futbol maçına gelip gelmeyeceğine dair sorumuza net” bir yanıt vermedi. Ancak sarmazanov’un sözlerinde Sarkisyan’ın buyuk ihtimalle geleceğini belli eden ipuçları vardı: Cumhurbaskanımız bu konudaki fikrini çok açık söyledi. Sınır kapıları açılmıs olursa ya da diplomatik iliskilerin kurulmasına ve sınırın açılmasına çok yaklasılmıs olursa maça gideceğini belirtmisti.”

Babaevimiz Diyarbekir’e dönmeyi umut ediyoruz’
Ermenistan’da geçen yıl seçim sonuçlarını protesto etmek isteyen muhaliflerin duzenlediği ve 10 kisinin ölduğu mart ayındaki protesto gösterilerinin ardından, muhalif bir grup baskent Erivan’da her aksam saat 20.00’de toplanıp Sarkisyan hukumetini protesto ediyor.
Kalabalığı görunce fırsat bu fırsat deyip onlara Turkiye ile Ermenistan arasındaki normallesme surecine nasıl baktıklarını soruyoruz. Adının Anahit Grigoryan olduğunu öğrendiğimiz guler yuzlu bir kadın, Turkiye’yle iliski kurulmasını destekliyoruz, Turkiye ve Ermenistan gelecekte çok iyi komsu olacaklar, ama Turkiye’nin soykırımı kabul etmesini de istiyoruz” diyor.
Sohbeti biraz ilerlettikten sonra Biz sizinle dost olmak istiyoruz” deyip boynuma sarılıyor. Tam karsılıklı duygusal dakikalar yasamaya baslıyoruz ki, bir anda bombayı patlatıyor:
Biz Diyarbekir’in (Ermeniler Diyarbakır’a Diyarbekir diyor), baba evimiz olan tum o toprakların tekrar bizim olmasını istiyoruz!” Ben son derece sasırmıs bir sekilde Gerçekten mi?” diye sorunca, gulerek, Evet, siz de, biz de, Kurtler de biliyor ki Diyarbekir Ermenilerin anavatanı! Biz de umut ediyoruz iste, olmayacağını biliyoruz ama yine de oralara geri dönmeyi umut ediyoruz” diyor.
O zaman anladım ki ister Ermenistan Anayasası Ağrı Dağı’na Ararat” desin, ister Bağımsızlık Bildirgesi’nde Doğu Anadolu’dan Batı Ermenistan” diye bahsedilsin, bunun aslında gerçeklesmeyecek bir hayalden ibaret olduğunu Ermenilerin kendileri de biliyorlar...

Protokolleri halka diplomatik zafer olarak sundular’
Erivan Basın Kulubu Baskanı gazeteci Boris Navasardyan, Sarkisyan hukumetinin Turkiye’yle imzalanan protokolleri halka Ermenistan’ın diplomatik zaferi” olarak sunduğunu söyledi. Navasardyan, protokolun imzalanmasının ardından Ermenistan’daki ortamı söyle anlatıyor: Zaten hukumette hep Biz Turkiye’yle iliski kurmaya hazırız, ancak Turkiye milliyetçilerin ve Azerbaycan’ın buyuk etkisi altında’ havası vardı. Hukumet uyeleri protokollerin imzalanmasının ardından bu konuda çok dikkatli konusuyorlar, konustuklarında da Turkiye hazır olmadığı bir seyi imzalamak zorunda kaldı’ gibi bir diplomatik zafer havası yaratılıyor.”

Barsegyan: Kars’a artık 1 saatte gidebileceğim
Ermenistan’ın sınır kenti Gumru’de Asparez Basın Kulubu’nun Baskanı gazeteci Levon Barsegyan, kökenleri itibariyle Karslı bir Ermeni. Barsegyan, Turkiye ile Ermenistan arasında imzalanan protokolun sonuçlarından gundelik yasamında en fazla faydalanacak insanlardan biri. Bugune dek Turkiye’ye 10 kez, Kars’a toplam 6 kez gitmis. Kars’a her gidisinde sınır kapalı olduğu için normalde 1 saat surecek mesafeyi Gurcistan uzerinden 6 saatte kat etmek zorunda kalmıs.
Pasaportundaki zorunluluktan basılmıs Gurcistan damgalarını gösterirken, protokolun imzalanmasına ve sınırların açılacak olmasına en çok kendisinin sevindiğini söyluyor: Artık Kars’a 6 saatte değil, 1 saatte gideceğim!”