TURKIYE ile Ermenistan arasindaki sinir 1993 ten beri kapali. Ankara Ermenistan in Azerbaycan ile savasip Karabag i isgal etmesinden sonra Erivan ile tum iliskilerini kesmisti. Dolayisiyla o tarihten beri iki ulke arasindaki sinir kapali tutuluyor direkt herhangi bir temas ve ticaret yapilamiyor. Ama Erivan daki dukkânlarda bol miktarda Turk mali bulmak mumkun. Bunlar dolayli olarak Gurcistan yoluyla Ermenistan a ulasiyor. Sinirin acilmasi ve iliskilerin normallestirilmesi konusu zaman zaman -hukumetlerin degilse bile sivil toplum kuruluslarinin- gundemine geliyor. Gecen ocak ayinda Turk ve Ermeni akademisyen ve aydinlarinin katildigi Turkiye-Ermenistan sinirinin acilmasinin ekonomik ve sosyal sonuclari baslikli bir konferansta bu konu enine boyuna tartisilmisti. Konferanstan sonra yapilan arastirmalarin sonuclari dun Istanbul da ARI Hareketi ile Uluslararasi Ermeni Siyasi Arastirma Grubu nun (AIPRG) birlikte duzenledigi bir toplantida ele alindi. Toplantida daha cok sinirin acilmasinin ekonomik yararlari uzerinde duruldu ancak simdiye kadar iliskilerin normallestirilmesini engelleyen siyasal faktorler de tartisildi... Karsilikli kazanc Tabii ki iki komsu ulke arasindaki sinir acilirsa bundan iki taraf da kazancli cikacak: Ticaret ulasim yatirim turizm vs. alanlarinda bir hareket olacak ekonomi bundan yararlanacak... Aslinda bunun daha cok Ermenistan in lehinde olacagi acik: Nitekim sinirin kapali kalmasi Turkiye den fazla ekonomisi zayif olan Ermenistan in zararina oluyor. Ancak Ermenistan dan gelen konusmacilara ve sunulan raporlara gore Ermenistan ekonomisi son zamanlarda hizli bir gelisme gosteriyor Erivan komsulari ve Avrupa ile ticaretini artiriyor Gurcistan ve Iran a elektrik satiyor vs... AIPRG den arastirmaci Mher Beghramyan a gore Ermenistan bu duruma kendisini ayarlamis ve alistirmistir. Nitekim Turkiye nin uyguladigi yaptirimlara ragmen ulke ekonomisi gelisiyor. Bu bakimdan Turkiye nin siniri kapali tutmakla Erivan uzerinde uyguladigi baskinin -ornegin Ermenistan in Karabag politikasinda ve Baku ye karsi tavrinda- bir degisiklik yarattigi soylenemez. Ankara nin siniri acmamasi olayina tamamen ekonomik zarar veya zarar acisindan bakmak yanlistir. Turkiye nin bu kararindaki israrinin esas nedeni siyasidir ve bunu da ekonomik mulahazalardan ayirmak da mumkun degildir. Daha acik bir ifadeyle Turkiye yi simdiye kadar Ermenistan a karsi politikasini degistirmemeye sevk eden iki sebep var: Birincisi Erivan in Karabag konusundaki uzlasmaz politikasi ikincisi de Ermeni soykirimi basta olmak uzere Ankara ile uyusmazliklariyla ilgili tavridir. Denge politikasi Ankara nin politikasi Erivan bu konularda tutum degistirmedikce normallesmeye gitmemektir. Erivan ise sinirin acilmasini bu sorunlarla irtibatlandirmayi kabul etmiyor; once sinirin acilmasini sonra da diger meselelerin ele alinmasini istiyor. Gecen haziranda Istanbul daki Karadeniz Ekonomik Isbirligi (KEI) zirvesine gelen Ermenistan Disisleri Bakani Vartan Oskanyan Sinir acilirsa soykirim meselesi icin konferans onerisi gorusulebilir mesajini vermisti... Aslinda bu karisik denklemi cozmenin yolu yaratici bir diplomasiyle masaya oturup tum konulari kapsayan bir diyalogun baslatilmasidir. Boyle bir dengenin kurulmasi her iki ulkeye de sadece ekonomik degil siyasal alanda da yarar saglayacaktir. skohen@milliyet.com.tr