Ataturk Universitesi Guzel Sanatlar Fakultesi Geleneksel El Sanatlari Bolum Baskani Yrd. Doc. Dr. Tahsin Parlak tarafindan yapilan arastirmada daha once Gurcu ve Ermenilere ait oldugu ileri surulen Dogu Anadolu Bolgesi ndeki bircok kilesinin Kipcak Turklerine ait oldugu ortaya cikti. Parlak yaptigi aciklamada; 12. ve 14. yuzyillari arasinda Cildir Atabeylerinin hakimiyeti altindaki Dogu Anadolu Bolgesi nde yaptirilan menzil kiliseleri uzerine islenen yazi motif ve desenleri ile Orta Asya da Turkler tarafindan yapilan motif desen Gokturk ve Uygur yazitlariyla karsilastirmasini yaptiklarini soyledi. Bolgedeki Aksik-a Banak Parin-Ak Hov-Ak Ak-Pisor Ak-Cur Osvan-Ak Bibi Meryem Ana Hahuli ve Ishan kiliselerinde Turklerin izlerine ulastiklarini bildiren Parlak sunlari kaydetti: Kiliseler uzerinde cift basli kartal ve gunes motifleri ile Uygur ve Gokturk alfabesindeki harflerin bulundugunu tespit ettik. Bu motifler Orta Asya da Turkler tarafindan binlerce yil kullanilmistir. Bu motiflere Turklerin tum eserlerinde rastlamak mumkundur. Bugun bile gunes motifine Kazakistan in bayraginda yer verilmistir. Daha once boyle bir calisma yapilmadigi icin bolgemizdeki kiliselerin Gurcu ve Ermenilere ait oldugu saniliyordu. Oysa bu motifler kiliselerin Turkler in eseri oldugunu acikca ortaya koyuyor. Orta Asya da Aral Golu nun tabanindan cikan sutun basligi ile Erzurum un Oltu ilcesindeki Ban-Ak kilesinde bulunan koc basi motifinin bire bir benzestigine dikkati ceken Parlak yine Tortum ilcesinde Hahuli Kilisesindeki suslemelerin Kazakistan daki Berel Kurgani ile Dogubayazit taki Ishak Pasa Sarayi nda da bulundugunu ifade etti. Kipcak Turklerinin bolgede 300 yil Hiristiyanlik inanciyla yasadiklarina isaret eden Parlak soyle devam etti: Kipcak Turkleri inanclari geregi kiliseler yaptirmistir. Musluman olduktan sonra kiliselerinin bir kismini camiye donusturmuslerdir. Fakat onemli bir kismini da orijinal haliyle korumuslar. Bunu dogrulayan belgeleri Gurcistan kaynaklarinda da tespit ettik. Bu durum bizim tarihimizdeki zenginlik olarak degerlendirilmelidir.