Van dogumlu Ermeni sair Silva Gabudikyan 86 yasinda oldu. Nâzim Hikmet le de ortak anilari olan Gabudikyan baskilara ragmen her daim muhalif olabilmis bir isimdi Sovyet ve ezilmis tum halklarin gonlunde taht kurmus; yuzolcumuyle ters orantili capta uretken ve yaratici kucuk Ermenistan in efsanevi sairesi Silva Gabudikyan 25 Agustos 2006 Cuma saat 06.30 da baskent Erivan da hayata veda etti. Gabudikyan in vedasiyla salt Ermenistan ve Diaspora nin degil SSCB aydin sinifinin sansurun en yogun oldugu sartlarda bile hic olmadi Ask Siirleri araciligiyla onurlariyla muhalefet edebilen; azinliktaki ender isimlerden biri daha eksilmis oldu. Ermenistan in dunyada en taninmis sair yazar siyaset polemikcisi Ermenistan Sovyet ve dunyanin bircok ulkenin Yazarlar Akademisi uyesi Silva Gabudikyan in seksen altinci baharini noktalayip sonbahara dogru ciktigi ebedi yolculugu munasebetiyle dunyanin dort bir yanindan taziye mesajlari yagiyor Erivan a... Siyaset insani kadin ve cocuk haklarinin yilmaz savunucusu olmayi insan adini almis canliyi emege olan iliskisinden dolayi insan ca ayni zamanda onu kadin ca sevmeye asla engel gormemis; kusaginin fersahlarca ilerisinde kosmus sairin cenazesi Basbakan Antranig Markaryan in karariyla Erivan in Gomidas Panteon unda devlet toreniyle 29 Agustos 2006 Sali gunu kaldirildi. Yurtsever ask sairi Yurtseverliginin ve yurtsever satirlarinin kaynagi hicbir zaman milliyetcilik olmamis; sadece mensup oldugu ulusun-bu asrin basinda ugradigi Buyuk Felâket vesilesiyle-almis oldugu onarilmasi hic de kolay olmayan yaralari kendisine ilham olmus; ama okuyucularina hep yasanmisliklari kin tutmadan hatirlayarak ileriye bakabilmesi icin davetiye cikarmis sair icin yas tutanlar arasinda Turkler de var. Zirâ siirleri 2001 yilinda Uluslararasi Belge Yayinlari nca Sarkilarin Sarkisi baslikli bir kitapla Turkce ye kazandirilmisti bu satirlarin yazarinin eliyle... Erivan da Ragip Zarakolu ile katildigimiz bir konferansta bize yakin arkadasi Nâzim Hikmet i anlatmasi unutulmaz bir hatiradir: O nunla her bulusup opustugumuzde Nâzim Can ne olacak bizim su Ermeni Sorunu diye sorar ve ayni yaniti alirdim. Silva Can hele bir Devrim olsun bak nasil hallederiz onu da! Sik dislerini âlemin ortasinda Sen!.. Hakkin yok âlenen aglamaya Senin! Yarali olsan ve Suyun cikmis olsa da Olsun! Silahlarini teslim etmeye Hakkin yok Senin! Sen... Ermeni ozansin! Son askerin dusse de Umutsuzca Her halukârda Ait oldugun halkin ebedi varligina Inancsizlik gostermeye Hakkin yok Senin! diye seslenmistir halkina ve onun uzerinden diger mazlum halklara Silva Gabudikyan. Neyim vardi harcadim. Az miydi cok mu... Bilemem; Kâbiliyete mâlik olmak mi onemli Yoksa salt INSAN olmak mi... Bilemem; Cok kereler turku cagirmaktansa INSAN a salt el salladim Hayati boylesine yasadim Kotu muydu iyi mi... Bilemem. diye bu hayat parantezin de sonucta sadece INSAN olmanin ilelebet pâyidar kalabilmek icin yeterli olabilecegini vurguluyor Silva Gabudikyan. Eger sevmiyor sevmiyorsam seni Peki neden kis bu kadar bahar ? Bu kadar yakabiliyor kis gunesi Ve ucsuz bucaksiz su gokyuzu Eger sevmiyor sevmiyorsam seni. Eger sevmiyor sevmiyorsan beni Pekiyi neden sizin sokakta O kadar sevgiyle yol veriyorlar bana Yoldan gecenler evler kaldirimlar ? Eger sevmiyor sevmiyorsan beni. Ve eger sevmiyor sevmiyorsak birbirimizi Neden yildizlar bu kadar cok sayisiz Bu kadar guzel gece ve gunduz Dunya bu kadar barisik ve âsil ? Eger sevmiyor sevmiyorsak birbirimizi diye acik yureklilikle ask ta bazen hayir in evet bazen de evet in hayir olabileceginin ipuclarini veriyor Silva Gabudikyan. Silva ya SSCB nin ozellikle Kruscef sonrasi Dusus Donemi diye adlandirilan Brejnev yillarinda Kremlin ve diger Sovyet Cumhuriyetleri nde oldugu gibi Sovyet Ermenistan i yoneticilerinin de Delidir ne yapsa yeridir gozuyle baktiklarini soylemek gerek. Silva pek coklari icin bizim Can Yucel gibi bir tur lumpen entelektuel yetenek sahibi hâtip sair kufurbaz ickici hicivci bir kisilikti. O bir yandan da Hovhannes Siraz in karisi unlu heykeltiras Ara Siraz in annesiydi. Buyuk bir kayip Vefati nedeniyle Buyuk bir aciyla taninmis saire Silva Gabudikyan in olum haberini aldim; O yeni Ermeni siirinin parlak simalarinin basinda geliyordu; hem dizeleri hem de duzyazi metinleri sadece Ermenistan ve Diaspora ya degil dunyadaki bircok halki aydinlatmis dimaglarinin taze kalmasina neden olmustur; Ermenistan ve Diaspora da ulusunun tum katmanlarinin gelecegi hakkinda duydugu samimi endisesiyle genis halk destegine sahip olmustu; olumuyle edebiyat ve toplumsal hayatimiz buyuk bir kayba ugramistir; yakinlarina ve on binleri askin hayranlarina samimi taziyelerimi sunarim diyen Ermenistan in bugunku Cumhurbaskani Robert Kocaryan a duydugu muhalif kizginlik nedeniyle ayni Silva Gabudikyan iki yil once sarsici bir manifesto yayinlamis ve Cumhurbaskani nin kendisine bahsettigi Devlet Ustun Madalyasi ni ona iade etmisti. Gabudikyan in bu yuzu hakkinda bir fikir sahibi olmak icin sozu gecen manifestodan kisa bir bolum aktaralim: (...) Bukemedigin eli opup alnina koyarsin derler Ermenicede. Dogru... ama simdilik o eli bukup bir kenara atma sansimiz yok maalesef; uluslararasi bankalarda bagimsizligimiza ipotek koyan dis ulkelere olan gocu sessizce onaylayan sahip oldugu niteliklerine karsin bugun issiz ve gucsuz duruma dusen; yine de direnen Ermeni halkinin nefesini her gun biraz daha daraltan Ermeni Edebiyati bilimi sarkisi ezgisi ve turlu geleneksel ozelliklerini ruhumuzdan cekip koparan o el i birakin baskalari opup baslarina koysun. Yuzyillik (Diaspora nin ve simdi de Ermenistan a kendi hastaliklarini tasiyan siyasal Tasnag Hincag ve Ramgavar R.A.H.) partilerin koltuk isgalcileri irili ufakli sorumlulari cocuklarinin kariyeri adina turlu ikiyuzluluge katlanan efendilerinden lutuf dilenen zavalli genc ve yasli kultur insanlari... hepsi evet hepsi gitsinler opsunler o el i. Herkesin kendi uslubu ve gucunce tabii. Onurun asgarisine sahip bir Cumhurbaskani 27 Ekim 1998 de vuku bulan silahli parlamento baskini nedeniyle istifa ederdi. Eger Bay Kocaryan Anavatanimizin gelecegini biraz dusunebilme kabiliyetine sahipse 1988 deki sokak gosterilerinde inanilmaz bir arlanma ve olgunluga ulasmis olan halkimizin yeniden erismesini ister hemen derhal ve simdi siyasi hayattan cekilir. Baska care kalmadi ve ben de simdilik o bukemedigimiz el i opmeye hic niyetim yok! 9 Agustos 2004 Pazartesi tarihli Bir Gun gazetesinde kaleme alinan bir yazi: Iste onunde sonunda kokleri ve aile terbiyesinde bu cografyanin ozellikleri olan Ermenice Mavi goz (Gabudag) anlamindan Mavicik yani Gabudig adini soyadi almis 84 luk efsane saire Silva Gabudikyan dan feyz almak da bize dusuyor. Onurlu dolayisiyla aykiri ters dusmeyi goze alan aydin olmak her babayigidin harci degil galiba!.. diye bitiyordu. Gelin ortak cografyamizin sozde oteki aslinda tam tamina bizden Ermeni kadinlari aski nasil tadar hisseder ve yasarlar? i ogrenmek tanimak icin Gabudikyan i Turkce okuyalim bu vesileyle. Ne de olsa Sevmek tanimak tanitmak ve ogrenmekle baslar!