Ermeni toplantisi engelleyicilerin iddia ettigi gibi baslamadi. Halil Berktay Soykirim sozunu bir yana birakalim. Olaylarin arkasinda ne oldugunu gormeye calisalim ve tartisalim dedi Disaridaki yakisiksiz olaylar haber sutunlarimizda... Biz burada icerideki duruma bakalim: Ermeni konferansi nihayet yapildi. Davetli katilimcilar Bilgi Universitesi nde toplandi. Ilk gunun konusmacilari dusuncelerini soyledi. Bunlar gazeteciler tarafindan izlendi. Haberlestirildi. Isteyenler internet sitelerinden veya gazetelere yansiyan halinden izleyebilir. Ben konferansin dun sabahki oturumunu ajans haberlerinden izledim. Sabahleyin uc konusmaci konusmus. Birincisi Docent Dr. Halil Berktay... Soze soykirim sozunu bir yana birakalim diye baslamis. Bu deyimin gereksiz bir inatlasma nedeni oldugunu soylemis. Demis ki: Bir tarafta soykirim degildi diyen Turk milliyetciligi var bir yanda da soykirimdi diyen Ermeni tarihciligi. Biz bu klisenin onune gecip olaylarin arkasinda ne oldugunu gormek istiyoruz. Halil Berktay 1947 dogumlu bir bilim adami. Yani bugun 58 yasinda. Lisans ve lisans ustu egitimini Yale Universitesi nde tamamlamis. Doktorasini Birmingham Universitesi nde almis. ODTU ve Bogazici Universitelerinden sonra bugun Sabanci Universitesi nin Sosyal Bilimler Fakultesi nde ogretim uyesi. Onu ben gencliginde Mamak Askeri Cezaevinde tanimistim. 1972 de... Sekiz-on gun de ayni hucrede kalmistik. Yan hucrelerden birinde yazar ve yayinci Erdal Oz de vardi. Aramizda bilmece ve cozme yarismasi yapardik. Birimizin hazirladigi bilmeceyi oteki cozmeye calisirdi. Berktay onda cok basariliydi. Daha sonralari hic goremedim. Ermeni konusundaki goruslerini Derya Sazak in bir soylesisinde ozetlemisti. Orada da 1915 olaylari icin soykirim kelimesini kullanmaktan yana olmadigini ama o olaylarin buyuklugunu kabul etmemiz gerektigini anlatiyordu. Konferansta da ayni yonde konusmus. * * * Ikinci konusmaci Profesor Murat Belge. Bilgi Universitesi Karsilastirmali Edebiyat Bolumu Baskani... 62 yasinda... Onu Radikal okurlari da yakindan taniyor. Dusuncelerini ayrintilariyla biliyor. Ben de eskiden beri taniyorum. Akademik faaliyetlerinin yaninda demokrasi ve insan haklari konusundaki ugraslarini da biliyorum. Ayrica basili eserleri ve televizyon programlariyla Istanbul u tanimamiza ne kadar buyuk katkilarda bulundugunu da... Belge Ermeni konferansinin yapilmasina karsi cikarilan guclukleri anlatmis. Asil meselenin bazi konularin tartisilmasini onlemek isteyen zihniyet yuzunden ciktigini soylemis. Soyle demis: Burada gecmisi degil Turkiye nin gelecegini tartisiyoruz. Demokratik bir ulke olarak AB deki ulkeler gibi yasamaya mi devam edecegiz yoksa simdiye kadarki gibi devletin gozetiminde onlarin izin verdigi bir toplum olarak yasamaya mi devam edecegiz? * * * Sabahki son konusmaci Profesor Selim Deringil... O da Bogazici Universitesi Tarih Bolumu Baskani. Lisans egitimini Ingiltere de tamamlamis. On bes yildir Osmanli arsivinde calismalar yapiyor. Simdi 54 yasinda. Ben Ikinci Dunya Savasi ndaki Turk politikasi uzerine bir eserini okumustum. Cok iyi bir incelemeydi. Daha sonra da Ikinci Abdulhamit donemi hakkinda bir eseri var. Onu henuz okuyamadim. Konferansta arsiv malzemesinin nasil carpitilarak kullanilabilecegini anlatmis. Ve konferansin sabahki oturumu bu konusmalarla bitmis. Ozetle: O ilk oturumda konferansin yapilmasini engellemek isteyenlerin iddialari havada kalmis... Ne 1915 olaylari bir soykirimdir diyen olmus ne de Ermeni iddialari tamamen haklidir diyen... Konusmalara Biz bu konuyu tartismaliyiz. Girmek istedigimiz AB ye uye ulkelerde bu gibi konular karsisinda nasil davraniliyorsa oyle davranmaliyiz soylemi egemen olmus. Kaldi ki daha sonraki oturumlarda bunlari asan konusmalar yapilirsa Turkiye de simdiye kadar soylenenlerin tersine bazi sozler soylenirse ne lazim gelir?.. Orada -adi ustunde- bir tartisma baslatilmis surduruluyor. Bunlara alismak zorundayiz. Dun belirttigimiz gibi Avrupa Birligi kurallari bir yana kendimiz icin... Kendi demokrasimizi demokratiklestirme miz icin... Dusunce ozgurlugumuzu ozgurlestirme miz icin... * * * Yukarida toplantinin hazirlayici ve katilimcilarinin dun konusan ucunden soz ettim. Ucunun de calismalariyla eserleriyle dusunce hayatimizda yeri olan deneyimli ve degerli insanlar oldugu bir gercek. Asagida diger katilimcilarin da tam listesini veriyorum. Tabii hepsini tanimiyorum. Ama gorebildigim kadariyla hepsi de -goruslerini begenelim begenmeyelim- bu ulkenin degerli aydinlari degil mi? Gerci konferansi engellemek icin ugrasan hukukcu larin sozcusu bunu kabul etmiyor. Onlara sozde aydin lar diyor. Olabilir ama o takdirde yapmasi gereken sudur: O da sozde aydin degil gercek aydin saydigi kendi aydin larini toplayip baska bir konferans duzenler. Istedigi her konuyu tartisir tartis- tirir... Merak edenler ajanslardan gazetelerden onlari da okur. Toplanti kadrosunun tam listesi Imparatorlugun Cokus Doneminde Osmanli Ermenileri: Bilimsel Sorumluluk ve Demokrasi Sorunlari konusundaki toplantiyi duzenleyen kurullar ve katilimcilar: Hazirlik Komitesi Murat Belge (Prof. Dr. Bilgi Universitesi Karsilastirmali Edebiyat Bolumu Baskani) Halil Berktay (Doc. Dr. Sabanci Universitesi Tarih Programi Koordinatoru) Selim Deringil (Prof. Dr. Bogazici Universitesi Tarih Bolumu Baskani) Edhem Eldem (Prof. Dr. Bogazici Universitesi Tarih Bolumu) Caglar Keyder (Prof. Dr. Bogazici Universitesi Sosyoloji Bolumu) Cemil Kocak (Doc. Dr. Sabanci Universitesi Tarih Programi) Nukhet Sirman (Prof. Dr. Bogazici Universitesi Sosyoloji Bolumu) Aksin Somel (Yard. Doc. Dr. Sabanci Universitesi Tarih Programi) Danisma Kurulu Fikret Adanir (Prof. Dr. Bochum Ruhr Universitesi Almanya) Engin Akarli (Prof. Dr. Brown Universitesi ABD) Taner Akcam (Doc. Dr. Minnesota Universitesi ABD) Ayhan Aktar (Prof. Dr. Marmara Universitesi) Seyla Benhabib (Prof. Dr. Yale Universitesi ABD) Ustun Erguder (Prof. Dr. Sabanci Universitesi Istanbul Politikalar Merkezi Direktoru) Fatma Muge Gocek (Prof. Dr. Michigan Universitesi ABD) Nilufer Gole (Prof. Dr. Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales Fransa) Cemal Kafadar (Prof. Dr. Harvard Universitesi) Metin Kunt (Prof. Dr. Sabanci Universitesi) Serif Mardin (Prof. Dr. Sabanci Universitesi) Oktay Ozel (Yard. Doc. Dr. Bilkent Universitesi) Ilhan Tekeli (Prof. Dr. ODTU) Mete Tuncay (Prof. Dr. Bilgi Universitesi) Stefanos Yerasimos (Prof. Dr. Paris VIII Universitesi Fransa) Katilimcilar Sahin Alpay Bahcesehir Universitesi Dr. (Siyaset Bilimi); Zaman gazetesi yazari Ayse Gul Altinay Sabanci Universitesi Dr. (Antropoloji Kulturel Etutler) Cevdet Aykan Tip doktoru eski Tokat Milletvekili ve Saglik Bakani Ali Bayramoglu Yeni Safak gazetesi Yavuz Baydar Sabah gazetesi Ismet Berkan Radikal gazetesi Melissa Bilal Bogazici Universitesi lisansustu ogrencisi (Sosyoloji) Kursat Bumin Yeni Safak gazetesi Oral Calislar Cumhuriyet gazetesi Fethiye Cetin avukat Anneannem kitabinin yazari Hrant Dink Agos Gazetesi Fuat Dundar Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales (Paris) doktora ogrencisi Hakan Erdem Sabanci Universitesi Dr. (Tarih) Ahmet Hakan Hurriyet gazetesi Ahmet Insel Galatasaray Universitesi Prof. Dr. (ekonomi) Temel Iskit emekli buyukelci Aykut Kansu Bilgi Universitesi Doc. Dr. (Tarih) Karin Karakasli Agos gazetesi Ferhat Kentel Bilgi Universitesi Dr. (Sosyoloji) Rober Koptas Bogazici Universitesi lisansustu ogrencisi (Ataturk Enstitusu) Fehmi Koru Yeni Safak gazetesi Osman Koker yayin yonetmeni Birzamanlar Yayincilik Erol Koroglu Sabanci Universitesi Dr. (Edebiyat Tarihi Kulturel Etudler) Ahmet Kuyas Galatasaray Universitesi Dr. (Tarih Siyaset Bilimi) Etyen Mahcupyan Zaman gazetesi Nazan Maksudyan Sabanci Universitesi doktora ogrencisi (Tarih) Baskin Oran Ankara Siyasal Bilgiler Fakultesi Prof. Dr. (Siyaset Bilimi) Ayse Oncu Sabanci Universitesi Dr. (Sosyoloji Kulturel Etudler) Ferhunde Ozbay Bogazici Universitesi Prof. Dr. (Sosyoloji) Cem Ozdemir Yesiller partisi milletvekili Almanya Gunay Goksu Ozdogan Marmara Universitesi (Siyaset Bilimi ve Uluslararasi Iliskiler) Murat Paker Bilgi Universitesi Dr. (Psikoloji) Irfan Palali Ege Universitesi Doc. Dr. (Norofizyoloji) Taha Parla Bogazici Universitesi Prof. Dr. (Siyaset Bilimi ve Uluslararasi Iliskiler) Sarkis Seropyan Agos gazetesi Elif Safak romanci; Arizona Universitesi (ABD) Dr. (Yakin Dogu Etutleri) Nesim Seker Orta Dogu Teknik Universitesi Dr. (Tarih) Turgut Tarhanli Bilgi Universitesi Prof. Dr. (Uluslararasi Hukuk) Meltem Toksoz Bogazici Universitesi Dr. (Tarih) Fusun Ustel Marmara Universitesi Prof. Dr. (Kamu Yonetimi) Gunduz Vassaf Doc. Dr. (Psikoloji) Radikal Gazetesi Yazari Ragip Zarakolu Belge Yayinlari yonetmeni