6-7 Eylul 1955 Olaylarinin 50. yildonumu nedeniyle Toplumsal Tarih in bu sayisinda 1956 yargilamalarinin sorusturma hâkimi Amiral Fahri Coker’in arsivine yeriyoruz. Arsivindeki tum malzemeleri Tarih Vakfi’na bagislayan merhum Fahri Coker’in ebediyete intikalinden sonra malzeme uzerindeki yayimlanma yasaginin kalkmasi soz konusu fotograf ve belgeleri kamuoyuna sunma imkâni dogurdu. Birkac istisna disinda buyuk bir bolumu ilk kez yayimlanacak olan fotograflar 6 Eylul gecesi ve 7 Eylul sabahi Milli Emniyet Hizmetleri ve yabanci basin mensuplari tarafindan cekilmis bir klasor dolusu fotograf arasindan secildi. Bugune dek cesitli yayinlarda 7 Eylul sabahi olaylarin sonuclarini goruntuleyen cok sayida fotograf soz konusuyken olay gecesi tahrip aninda cekilen pek az fotograf yayimlanabilmisti. Olaylardan hemen sonra sikiyonetim tarafindan Turk basinina getirilen sansur ve sinirda yabanci basin mensuplarinin gorsel malzemelerine el konulmasi bu fotograflarin cogunun simdiye kadar hicbir yerde yayimlanmadiginin bir kaniti sayilabilir... Turk Milliyetciligi ve Homojenlestirme Politikasi 19. ve 20. yuzyillarinda cokuluslu imparatorluklarin dagilmasini etnik olarak homojen devletlerin kurulmasi cabasi izlemistir. 1919-1920 Paris Baris ve 1923 Lozan antlasmalarinin sonucunda homojen ulus-devletler degil iclerindeki etnik gruplardan birinin kaderini tayin hakkini kendinde gordugu ve kendini yeni devletin tasiyicisi olarak tanimlarken diger etnik gruplara azinlik statusunu atfettigi devletler olusmustur. Ancak bu yeni devletlerin azinliklari genellikle ulus-devletin homojenlestirilmesi onunde bir engel ve hatta tehdit olarak algilanmislardir. Devletin yeni mesruiyet zeminini meydana getiren unsur etnik-kulturel birlik olarak kabul edildiginden diger etnik gruplarin varligi ancak yeni devletin bir zaafi olarak gorulebilecektir... 6-7 Olaylari’nin Hikayesi Turk dis politikasinda hâlâ onemli bir yer tutan Kibris sorunu 1955 yilinda Turk kamuoyunun gundeminde bas koseye oturmustur. Londra’da Kibris konusunda gorusmeleri surduren Disisleri yetkilileri temaslarina devam ederken Ataturk’un Selanik’teki evinde bir bomba patlamasi ile ilgili haber once 6 Eylul 1955 gunu Turkiye radyolarinda yayinlanir. Bunun uzerine Ata’mizin Evi Bombalandi manseti ile ikinci baski yapan Istanbul Express gazetesinin nushalari o donemde kurulmus olan Kibris Turktur Cemiyeti” uyeleri tarafindan butun Istanbul’da satilmaya ve halki galeyana getirmek uzere kullanilmaya baslanir... 6-7 Eylul”e Tanikliklar... Cok cok fena. O zaman ben evliydim 2 yasindaydi Lula. (Sariyer) Yenimahalle’de yazliktaydik. Istanbul’dan haber geldi Beyoglu yaniyor. Saat sekiz sekiz bucuk filan. Tas dolu bir kamyon geldi. Kamyonun icinden 10-15 kisi cikti ilk evvela gazinoyu kirdilar bir sey birakmadilar. Bir araya toplandik zangoc vardi karisi ve ogluyla; papaz vardi kizlari ve karisiyla beraber. Basladilar disaridan camlari kirmaya tas atmaya. Aman n’apalim derken artik karanlik da oldu. Arka taraftan bir Turk ailesi oturuyordu biliyordu o ne olacagini. Hemen papazin kizlarini aldilar pencereden. Ben Lula’yi siltenin altina koydum cocugu oldurecekler. Taslar yagmur gibi geliyor. Evin kapisina geldiler. Onu da tekmeyle kirdilar. Babam hic zaman kaybetmeden oda kapisini acti. Turkce’yi Turk gibi konusuyordu babam. Kiriyoruz’ dedi Kibris icin. Helal olsun vatana helal olsun’ dedi gelenler. Beni karimi kizlarimi oldurun’ dedi babam. Yok oldurmeye iznimiz yok’ dediler kirmaya iznimiz var.’ Ismini sordular Kemal’ dedi babam. Af edersin Kemal agabey’ deyip gittiler. Bakkala gittiler bakkal da diyor ki Hangi Kemal? Bu Koco’dur Rumdur.’ Tekrar geri geldiler. Radyo ve buzdolabini pencereden asagi attilar. Yataklar elbiseler gardirobun icinde hicbir sey kalmadi. Yani biz kaldik. Titriyorduk kirin’ diyordu babam ne yapsin kirin atin helal olsun atin!’ Kirdilar vurdular gittiler. Geceyi nasil gecirecegiz? Papazin kizlarini istediler Burada yoklar’ dedik. Papazi aldilar bir motosikletin ustune bagladilar yol boyunca cektiler.” Ayni saatlerde F.S.’nin kocasi bir an once ailesinin yanina gelmek uzere Sirkeci’den yola cikar. O aksam kocam isteydi. Saat ucte geldi; Sirkeci’den Yenimahalle’ye yayan geldi. O da kirip yirtip da geliyordu ne yapsin. Kirmayan yikmayan gâvurdur diye dusunuyorlardi.”... Kaynak: Toplumsal Tarih Derg