EDEBİYAT elestirmeni degilim; roman analizi de yapamam. Guvendigim edebiyatcılar Orhan Pamuk un iyi romancı olduğunu soyluyorlar. Oyle olmasa galiba dunya edebiyat cevrelerinin bu kadar ilgisini cekmezdi. Pamuk u elestirirken onun bu vasfını gormemek haksızlık olur. Ama bu vasfına yaslanarak Pamuk un kendisi de haksızlık yapmamalıdır. Pamuk Turkler 1 milyon Ermeni yi 30 bin Kurt u oldurdu gibi laflarla ancak militan orgut bildirilerinde yer alabilecek keskin ak-karacı slogancı sansasyonel ifadelerle en azından gerceğin karmasıklığına haksızlık yapıyor. PKK ve Tasnak terorlerini gormezlikten geliyor. Ustelik ısrarlı... New York ta Turkiye yi yerden yere vuran bir konusma yapıyor. Dinleyiciler isyan ediyor: - Turkiye de iyi giden hicbir sey yok mu? Pamuk un cevabı: - Ben turizm bakanı değilim! İlla tek gozlu bakacak! Bu kara gozluk ısrarı analitik dusunceye de etiğe de uymuyor. * * * DUNYA edebiyatında un kazanmak hele de Nobel gibi oduller almak elbette kisiye de ulkesine de itibar kazandırır. Ama bu yolda bir pazarlama tekniği olarak Turkler... oldurdu gibi sansasyon yaratacak karalamalara basvurmak yanlıstır. Her seyden once boyle keskin ve tek taraflı hukumler entelektuelin birinci vasfı olması gereken analitik dusunceye aykırıdır. Pamuk un hic olmazsa tarihciler Bernard Lewis Stanford Shaw Justin McCarthy Donald Quataert kadar ihtiyatlı olmasını beklemeye hakkımız yok mu? PKK terorune karsı en azından AİHM kadar duyarlı olmasını arzulamaya hakkımız yok mu? Slogancı kestirmeci kutuplastırıcı keskin hukumler elbette Batı da lobilerin ve sansasyon arayan bazı gazetecilerin hosuna gidebilir. İste Pamuk un iddialarına sahit diye Ermeni diyasporasının militanlarını konusturuyorlar! Bunlar Pamuk a pazarlama mekanizmaları kazandırabilir. Ama hem bir aydın hem bir memleketli olarak Pamuk un daha itinalı konusması gerekmez mi? Pamuk en azından tarafsız bir dil kullanabilmeli bu kadar savrulmamalıydı. * * * BUYUK romancımız Yakup Kadri Karaosmanoğlu anlatır... Turkiye Balkan Harbi nin facialarını katliamlarını yasıyor. İttihatcılara kin duyan Tevfik Fikret Bulgar ve Yunan komitelerinin Musluman Osmanlılara uyguladığı katliamlara karsı duyarsızdır; Balkanlar dan Osmanlı nın kan ve katliamla atılması karsısında Oh olsun havasındadır! Buyuk sair Fikret in İrfanım tebdil-i tâbiyet etti demesini anlamak mumkun felsefi tercihlerine elbette saygı duyulur. Ama facialar karsısındaki bu tek gozlu tavrı hatta Oh olsun psikolojisi sağlıklı değildi. İttihatcılara duyduğu kin onu boyle bir psikolojiye suruklemisti. Ama Fikret Millet sarkısının da sairidir. Nâzım da siyaseten tebdil-i tâbiyet etmisti ama yureğinin butun derinliklerinde bu memleket bizim duygusunu hic kaybetmedi. * * * BUGUN Orhan Pamuk da bazı seylere cok kızıyor hepimizin kızdığı seyler var. Pamuk buna ilaveten anlasılabilir bir duyguyla dunya basınında kendinden bahsettirmek istiyor. Pamuk kaba ve iğrenc hakaret ve tehditler alıyor. Bunları nefretle kınıyorum. Bu bayağılıkların Pamuk ta daha bir ofke duygusu yarattığını da sanıyorum. Ama aydın bunların uzerine cıkabilmelidir. Ahlaki sorumluluk da tek gozlu ve catıstırıcı değil cok yonlu ve yapıcı yaklasımları gerektirir. Yahya Kemal in deyimiyle memleket ruhu bir edebiyatcının dunyalı olabilmesi icin de lobilerden cok daha yararlıdır ustelik. Uzun suredir bekliyorum ve umudumu kaybetmedim hâlâ Pamuk tan memleketli ve vicdanlı bir ses bekliyorum. En azından kara gozlukleri atıp butun renkleri gorebilmesini beklemek bizim hakkımız onun entelektuel ve vicdanî odevidir.