Aslında iyi ki unlu kalp-damar cerrahı Prof. Dr. Bingur Sonmez onayak oldu da 90 yıl onceki Sarıkamıs felaketini hatırladık Allahuekber daglarında kaybettigimiz 90 bin askerimizi anma fırsatı bulduk bu yıl. Yanılıyorsam beni affedin ama galiba ilk kez Cumhuriyet oncesi bir doneme ait (Canakkale savunmasında elde edilen basarı haric) bir askeri zafer ya da hezimeti neredeyse resmi duzeyde de anmıs olduk. Osmanlı nın 1. Dunya Savası na Almanya ile aynı safta girmesi hâlâ tam olarak aydınlanamamıs ve buyuk ihtimalle aydınlanamayacak bir komplodur. Savasın neredeyse tamamı bu baslangıc komplosuna uygun bicimde buyuk bir maceracılıkla yonetilmistir Osmanlı tarafından. Aslında belki Osmanlı demek bile yanlıs savası esas yoneten butun o buyuk maceralara giren ve koca imparatorluğun batısını hızlandıran bas aktor Enver Pasa dır. 1. Dunya Savası nın ana cephesi Fransa da Verdun dadır. Burada yıllar suren cephe savasları yapılmıs Almanya ile karsısındaki Fransa-Britanya ikilisi cephede inanılmaz bir denge sağlamıstır. Ne ileri gidilmektedir ne geri. İste bu kilitlenme yuzunden gerek Muttefikler ve gerekse bizim de mensubu olduğumuz Mihver devletleri koca dunyayı bir satranc tahtası gibi gorerek cesitli hamleler yapmıslardır. Aslında bu satranc hamlelerindeki butun amac Verdun deki dengeyi değistirmektir. Osmanlı nın gorevi ilave cepheler acarak Rus ya da Britanya kuvvetlerinin Verdun den ya da Alman cephesinden uzakta durmasını sağlamaktır. Askerlerimizin savasarak bile değil donarak olduğu Sarıkamıs boyle bir maceradır. Amacı Rusları Kafkasya da mesgul etmek boylece Almanya cephesine asker gondermelerini engellemektir. (Ruslar Alman cephesine ilave asker gonderemeyince Almanya da Verdun den asker azaltmak zorunda kalmayacaktır. 1915 te Britanya-Fransa ikilisinin giristiği Canakkale macerasının sebebi de aynıdır Rusya yı rahatlatmak ve Almanya ya arkadan bir cephe daha acmak.) Sarıkamıs seferinin yegâne bedeli 90 bin sehit değildir. Doğu illerinin Van dahil kaybedilmesi tehcirle baslayıp once tek taraflı sonra iki taraflı kıyımla devam eden Ermeni meselesi vs. hep bu maceranın sonuclarıdır. O sonucların bir bolumunu bugun hâlâ yasıyoruz. Sarıkamıs gibi baska felaketleri de vardır Osmanlı nın bu savasta. Mesela Kanal Seferi. Burada da amac Britanya nın Mısır daki ve Hindistan dan gelen kuvvetlerini Ortadoğu da mesgul etmek mumkunse yenmektir. Boylece o guclerin Verdun e yardıma gitmesine engel olunacaktır. Osmanlı Kanal Seferi nde ordusunun onemli bir bolumunu ve yanı sıra Hicaz ve Filistin topraklarını da kaybetmistir. Bu kayıplar sonunda Musul ve Kerkuk un elden cıkısına kadar uzanmıstır. Yani Kanal Seferi nin sonuclarını da bugun hâlâ yasamaya devam ediyoruz. Bir baska macera Galicya seferidir. Bilir misiniz ki taa bugunku Polonya da Krakow yakınlarında bile Turk sehitlikleri vardır. O sehitlikler sadece Polonya da değil Romanya da bugunku Ukrayna topraklarında da mevcuttur. Ve o sehitler cok uzak bir zamanın değil 1. Dunya Savası nın sehitleridir. Enver Pasa nın maceracılığı Osmanlı topraklarıyla ve Osmanlı nın siyasi omruyle de sınırlı değildir. Savasın ardından bir Alman denizaltısıyla Rusya ya kacan Enver Pasa Orta Asya da Turan ruyasıyla bir ayaklanma baslatır ama Kızıl Ordu bu ayaklanmayı ezer. Sonucta o zamanlar koca bir Turkistan Sovyeti olan butun Orta Asya yı Stalin Tacikistan Ozbekistan Turkmenistan Kırgızistan ve Kazakistan adlarıyla bese boler. Yani Orta Asya da bugun bile suren ayrılıkların ve karmasanın temelini de aslında Enver Pasa atar. Bunlar oyle ovunerek hatırlanacak seyler değil ama unutulacak gibi seyler de değil. Bu yıl yerinde bir girisimle Sarıkamıs la basladığımız hatırlamayı surdurmemiz gerek bence.