Basbakan Yardımcısı Mehmet Ali sahin hukumetin son seklini verme asamasında oldugu yasanın vakıflar arasındaki butun ayrımları oradan kaldıracagını ve hepsini bir kanun ile bir yonetmeliğe tabi kılacağını soyledi. sahin boylelikle hem yurticinde hem de yurtdısında tartısma konusu olan gayrimuslim vakıfların mal edinmesi ve benzeri sorunları da cozmeyi amacladıklarını belirtti. AB uyum sureci tartısmalarına da konu olan vakıflara yonelik uygulamalarda gorulen esitsizliğin nedenlerinden biri sahin e gore mevzuattan kaynaklanan sorunlar. sahin vakıfların halen 49 değisik mevzuata gore (10 yasa 6 tuzuk 27 yonetmelik ve 6 tebliğ) ve dort ayrı kategoride yonetilmeye calısıldığının altını ciziyor. Vakıflar arası ayrımın kaldırılacağını acıklarken tamamının tek yasa ve tek yonetmeliğe bağlanacağını vurgulaması bu yuzden. Turkiye de halen 44 bin 845 kayıtlı vakıf var. Bunlardan 39 bin 850 si Vakıflar Genel Mudurluğu tarafından yonetilen ve temsil edilen Mazbut (zapta alınmıs) vakıflar ve ağırlığı bu kategori olusturuyor. Onu Turk Medeni Kanunu hukumlerine gore kurulmus 4 bin 530 Yeni vakıf izliyor. 743 sayılı Turk Kanunu Medenisi yururluğe girmeden once kurulmus ve yonetimleri vakfedenlerin soyundan gelenlere sart edilmis vakıflara Mulhak deniyor ve sayıları 303. Bir adet esnaf vakfı var. 161 adet de cemaat vakfı ki 2762 sayılı Vakıflar Kanunu gereğince tuzelkisilik kazanmıs Turkiye deki gayrimuslim cemaatlere ait vakıflar bunlar. Cemaat vakıflarının dokumu ise soyle: 75 Rum 52 Ermeni 18 Yahudi 9 Suryani 3 Keldani 2 Bulgar 1 Gurcu ve 1 Maroni. Hayır kurumu niteliğinde olup 1936 daki uygulamayla vakıf statusunu kabul etmek zorunda kalan bu kurulusların idaresinden mulk edinmesine dek karsılastığı sorunlar duzenlemelerin onemli bolumunu olusturuyor. Basbakan Tayyip Erdoğan ve Basbakan Yardımcısı sahin e verilen bir brifingle anlatılan yasa taslağına gore vakıf sisteminin yeniden yapılanmasında cemaat vakıfları yararına onerilenler sunlar: - Butun vakıflarla birlikte cemaat vakıflarına da sube temsilcilik ve irtibat burosu acma hakkı getirilecek (Madde 4). - Yasa ve yonetmeliğe uymayan vakıf yoneticilerine idari para cezası ongoruluyor. İki kez para cezası alan yonetici mahkeme kararıyla gorevden alınabilecek (Madde 10). Mevcut uygulamada cemaat vakfı yoneticileri idari kararla gorevden alınabiliyor. - Vakıfların mal edinebilmeleri icin Vakıflar Genel Mudurluğu nden izin alma zorunluluğu kaldırılacak (Madde 11). - Hayrat niteliğini yitiren ise yaramaz hale gelen tasınmazlar Bakanlar Kurulu yerine Vakıflar Meclisi kararı ile devredilebilecek (Madde 12). Gecici 12 nci maddede ongorulen bir değisiklikle de cemaat vakıflarının tasarrufu altında bulunan ancak mal edinilemeyen tasınmazlar Hazine nin mulkiyetine gecmis olsa da Vakıf adına tescil edilecek. - Vakıf sartlarının yerine getirilmesi imkânı kalmamıssa cemaat vakıflarının mazbut sayılması verine gunun sartlarına uygun hale getirilmesi ve yasatılması icin destek verilecek (Madde 14). - Vakıf hicbir makam ve merciden izin almadan uluslararası isbirliği yapabilecek birim acabilecek uluslararası kuruluslara uye olabilecek (Madde 24). - Tum vakıflar isletme ve sirket kurabilecek kurulmus olanlara katılabilecek (Madde 25). - Vakıfların paralarını Vakıflar Bankası ya da bir devlet bankasında tutma zorunluluğu kaldırılacak muhasebe sistemi teklestirilecek (Madde 31). - Vakıfların denetiminde Vakıflar Genel Mudurluğu tek yetkili olmaktan cıkacak. İc denetim ve bağımsız denetim imkânı getirilecek (Madde 33). - Vakıflar Meclisi Vakıflar Genel Mudurluğu nun uyeleri atamayla gelen bir organı olmaktan cıkarılacak. Meclisin genel mudurlukten mazbut vakıfları temsilen 8 basbakanlığın atayacağı 5 yeni vakıflardan 6 ve mulhak ile cemaat vakıflarından 21 olmak uzere 40 uyeden olusması ağırlığın sivil topluma gecmesi ongoruluyor (Madde 76). - Ortak kultur mirası sayılan eski eserlerin onarım ve yasatılması amacıyla yapılan harcama bağıs yardım ve sponsorluk harcamalarının tamamı vergi matrahından dusulebilecek. Vakıflara bağıslanan tasınır ve tasınmazlar veraset ve intikal vergilerinden muaf tutulacak (Madde 83 yeni madde). Taslak halen Dısisleri Bakanlığı AB Genel Sekreterliği 3 uncu Sektor Vakfı ve belli baslı sivil toplum orgutlerinin incelemesine acılmıs durumda. Basbakanlık gelen tepki ve onerilere gore taslağı gozden gecirerek Meclis yolunu acmayı planlıyor. Yanıtların cabuk gelmesi ve islenmesiyle 17 Aralık AB zirvesinden once gundeme gelmesi de mumkun. Dun bu konu uzerinde calısırken Yeni yasa ile orneğin Naksibendi Vakfı diye bir vakıf da kurulabilir mi? diye bir soruyla karsılastım. Yasa taslağında bunu doğrudan engelleyen hukum yok. Ancak Vakıf Kurulus Senedi butun yasal kuruluslar gibi Anayasa hukumlerine tabi ve laiklik ilkesi birlik ve butunluk ilkesi vakıflar icin de gecerli. Aldığım yanıt bu.