Prof. Baskın Oran ismiyle bazılarının tanısıklıgı belki de yalnızca gectigimiz 10 gun icinde oldu. Basbakanlık İnsan Hakları Danısma Kurulu Azınlıklar Komisyonu Baskanı Prof. Baskın Oran Azınlık Hakları ve Kulturel Haklar Raporu nedeniyle son on gundur egemen medyanın vatansever kose yazarlarının hedefiydi. Uzun yıllar Turk diplomasisinin icinde olmus kose yazarlarınca dahi marazi aydınlar nitelendirmesi icine sokulan Ankara Universitesi Siyasal Bilgiler Fakultesi oğretim uyesi Prof Baskın Oran ın Azınlıklar Raporunda kaleme aldıkları aslında yıllardır yaptığı bilimsel calısmanın ısığında Turkiye nin azınlıklar politikasını elestirip oneriler sunmaktan ibaretti. Rapora gosterilen tepkiyi Turkiye bağırsaklarını bosaltıyor. 1920 lerden beri her bir sorunu dipfriz e tıkıstırdı. simdi Avrupa Birliği (AB) zoruyla bunları cıkartıp cozduruyor elleri donuyor. İnsanlar ayakları altındaki alısılmıs zeminin kaydığını goruyorlar. Bu turden her rapordan sonra Turkiye artık baska bir Turkiye dir bunu biliyorlar diye yorumluyordu Baskın Oran. Bu yorumu yapabilecek Turkiye deki sayılı kisilerden biriydi cunku. 1969 dan bu yana (askeri darbe donemi dısında) surdurduğu akademik calısma suresince Kurtulus savasından bu yana Turkiye dıs politikası Lozan Antlasması Turk - Yunan iliskileri Batı Trakya sorunu Kurt sorunu Azınlıklar ve Kuresellesme alanlardaki bilimsel calısmaları Turkiye nin azınlıklar politikasına iliskin soz soyleme rapor cıkartma ve oneri getirme hakkını da birlikte getiriyordu. Bu anlamda Baskın Oran ismi Turkiye dıs politikası milliyetcilik azınlıklar kuresellesme konularına ilgi duyanlar icin tanısık bir isim. Hatta bazılarının İcli Dıslı olduğu bir isim. Evet İstanbul da cıkan Agos Gazetesi nin okuyucuları gazetenin İcli Dıslı Kosesinde her hafta Baskın Oran ın sade ve odunsuz bir dille aktardığı birikimini okuma sansına sahip. Universite mucadelesi Baskın Oran 1945 te İzmir de doğdu. Saint Joseph ve İzmir Ataturk Lisesinden sonra Siyasal Bilgiler Fakultesini (SBF) bitirdi. SBF de Uluslararası İliskiler asistanı olarak 1974 te doktorasını tamamladı. 1982 de Yuksekoğretim Kurulu (YOK) kararıyla 1983 te de 1402 uygulamasıyla gorevine son verildi. 1990 da Danıstay kararıyla tekrar SBF ye dondu. Aydınlık gazetesinde haftalık yazıları nesredildi. Oran ın universitedeki gorevine ilk defa 12 Mart doneminde son verildi. SBF de oğrenciyken katılmıs olduğu Cyrus Vance i 1967 de Esenboğa ya indirtmeme davasından 1971 de kesinlesen 7 aylık mahkumiyet nedeniyle isine son verildi ama Danıstay 5. Dairesinin oybirliğiyle aldığı kararla 1972 de gorevine geri dondu. 12 Eylul donemindeki ilk gorevden alınısı ise 06 Kasım 1982 gunu YOK yasasının yururluğe girdiği gun YOK uygulamasıyla vuku bulmustu. Yardımcı docent olduğu halde atılmasının yasadısı olduğunu ileri suren Oran Ankara İdare Mahkemesine actığı davayı 4 Mayıs 1983 te kazandı ve YOK kararını iptal ettirdi. Bu karar Ankara Universitesi Rektorluğune 18 Mayıs ta tebliğ edildi. Kanunen en gec 60 gun icinde kararın uygulanması gerektiğinden Oran ın 18 Temmuz tarihine dek goreve geri cağrılması gerekiyordu. Goreve geri cağırma yazısı 18 Temmuz da değil 22 Temmuz da geldi. Oran o sabah aynı anda iki telgraf aldı. Bir gece once 21.50 de cekilmis gorunen birinci telgraf soyle diyordu: Universite ile ilisiğinizin kesilme islemi Ankara 1 Numaralı İdare Mahkemesinin 04.05.1983 tarih ve 1983/293 numaralı kararı ile iptal edilmistir. Gorevinize baslamanızı rica ederim Dekan Prof. Dr. Necdet Serin. Saat 22.00 de cekilmis gozuken ikinci telgrafın metni ise soyleydi: Ankara 1 Numaralı İdare Mahkemesi kararına uyularak gorevinize baslamanız telgrafla bilddirilmisse de Ankara Sıkıyonetim Komutanlığı yazılarına uyularak 1402 sayılı Sıkıyonetim Kanununun 2301 ve 2766 sayılı kanunla değisik 2. maddesi gereğince gorevinize son verilmistir. Bilgilerinizi rica ederim Dekan Prof. Dr. Necdet Serin. Daha sonraları Ankara Universitesi rektorluğu de yapmıs olan Dekan Serin Oran ı 1402 lik yapmadan 10 dakika once goreve iade ederek tazminat sorumluluğundan kurtulmak istemisti. Boylece Oran bilim yasamında ucuncu 12 Eylul doneminde ise ikinci defa gorevinden atılmıs oluyordu. Oran bu sefer dava acamıyordu. Cunku 1402 sayılı yasa attıkları hakkında bir daha kamu hizmetlerinde calıstırılmazlar diyordu. Ama bir diğer calıskan ve gozunu budaktan sakınmaz bilim adamı olan Dr. Metin Gunday komsu Hukuk Fakultesinde oğretim uyesiydi ve Ankara dan sıkıyonetim 1985 te kaldırılınca Oran ve arkadaslarına soyle dedi: Olağanustu yasalar ve hukumleri olağanustu donemlerde gecerlidir. simdi Ankara dan olağanustu yonetim olan sıkıyonetim kalktı. Sizi gorevden alan hukum de artık gecersizdir. Bu iddiayla Fakulte ye basvurunuz kabul etmeyeceklerdir onların ret yazısı hakkında dava acarız. Kazanacağımızı sanıyorum. O donemde bunu soyleyen tek hukukcu Metin Gunday dı. Oyle yaptılar. Oran 20.07.1985 gunu YOK e basvuruyu yaptı. Bunu Ankara Universitesi Rektorluğu 30.07.1985 tarih ve 1301 sayılı kararıyla ret etti. Bunun uzerine Oran Ankara 6 Numaralı İdare Mahkemesine avukatı Dr. Metin Gunday aracılığıyla basvurdu. Mahkeme 12.11.1986 tarih ve 1986/931 sayılı kararıyla Oran ı gorevine iade etti. Rektorluk de bu kararı 12.03.1987 tarih ve 3403/4743 sayılı yazısıyla Oran a bildirerek kendisini gorevine iade etti. 1402 olayının yıkılma sureci baslamıstı. Fakat mucadele etmesini seven Oran ın canı sıkılmasın diye olacak 1402 olayı bitmemisti. Cunku davalı universite Danıstay a basvurmus Danıstay 5. Dairesi 17.03.1987 tarihinde 3 e 2 aldığı 1987/318 sayılı kararla Ankara 6 Numaralı İdare Mahkemesinin verdiği kararın yurutmesini durdurmustu. Bunun uzerine Oran SBF Dekanlığının 02.04.1987 tarihli kararıyla tekrar gorevden alındı. Bu kendisinin bilimsel yasamında dorduncu 12 Eylul doneminde ise ucuncu gorevden alınısıydı. Oran bunun uzerine Danıstay 5. Daireye yine avukatı Dr. Metin Gunday aracılığıyla tekrar basvurdu. Daire bu sefer 28.03.1990 gun ve 1990/651 sayılı kararıyla Ankara 6 Numaralı İdare Mahkemesinin Oran lehindeki olumlu kararını oybirliğiyle onadı. Bu sırada cesitli yargı duzeylerinde 1402 likler konusunda farklı kararlar verildiğinden sorun Danıstay İctihatları Birlestirme Kuruluna gitti. Oradan cıkan 07.12.1989 tarih ve E 1988/6 K 198904 sayılı karar 1402 likleri dava actıkları 1985 ten baslamak uzere mali haklardan yararlandırılarak gorevlerine iade eden tarihsel bir karar oluyordu. Oran Ağustos 1990 da Mulkiye ye dondu. Mulkiye den ayrı yıllar Baskın Oran 12 Eylul doneminde universiteden ayrı kaldığı yıllarda da bos durmadı. Once oturduğu evini ikiye boldu. Ust katını kiraya verdi kendisi alt kata gecti. Sonra is aramaya basladı. İlk is onerisi bir eski oğrencisinden geldi. TRT den Banu Zorlutuna arıyor Hocam oynattığımız dizilerin Turkce ye cevrilmesi isi var yapar mısınız? diyordu. Oran montaj masalarının bos olduğu geceleri yaptığı bu film cevirilerinin yanı sıra cok cesitli isler yaptı. Kopeği Efe nin yavrularını sattı takma ad kullanarak bir yol muhendisliği kitabı cevirdi mimar arkadası Affan Yatman ın yardımıyla iki doktorun muayenehanesinde değisiklikler yaptı; insaatcılığı kendi evinin ince insaatı sırasında biraz oğrenmisti. BM Turkiye Temsilciliğinin yanı sıra ortaokul oğrencilerine evlerinde Fransızca dersler verdi. AnaBritannica nın hazırlıkları baslayınca kadrolu redaktor olarak calıstı. Bu arada Turk-Yunan İliskilerinde Batı Trakya Sorunu (1986) ve Ataturk Milliyetciliğinin (1988) yanı sıra iki ciltlik Kenan Evren in Yazılmamıs Anılarını (1989 ve 1990) yayınlayarak kendi deyimiyle icini soğuttu. Kitapları 1990 da kalmak uzere universiteye geri donen Baskın Oran milliyetcilik ve azınlıklar kuresellesme ve Turk dıs politikası uzerine dersler veriyor. 1999 dan bu yana Avrupa Konseyi ne bağlı Irkcılığa ve Hosgorusuzluğe Karsı Komisyon a bağlı ulusal irtibat sorumlusu olarak calısıyor. Duzenli olarak Agos ta yazıyor. Eniste Gozuyle Bodrum Dalavera Memet in Bodrum Tarihi Kenan Evren in Yazılmamıs Anıları 1-2 Nerde O Eski Mapusaneler Ataturk Milliyetciliği Resmi İdeoloji Dısı Bir İnceleme Devlet Devlete Karsı Kalkık Horoz Cekic Guc ve Kurt Devleti Az Gelismis Ulke Milliyetciliği Kara Afrika Modeli Turk - Yunan İliskilerinde Batı Trakya Sorunu Turkiye nin Kurt Sorunu yayınlanmıs kitaplarından bazıları