Kederin ve feryadin calgisi Civan Gasparyan dan sonra Ermenistan in en taninmis dudukcusu Gevorg Dabaghyan in Miniatures albumu Turkiye de cikti. Dabaghyan genis repertuvariyla taniniyor Duduk Ermeni kulturunun koku bin yillik bir gecmise yaslanan en onemli enstrumanlarindan biri. Dudukun insani derinlemesine etkileyen melankolik bir sesi var. Huznu ve feryadi yansitan bir tonu. Ve bircok arastirmaci bu tonun Ermenilerin tarihsel kederlerine yaslandigini uzandigini soyler. Dunyanin farkli toplumlarinda da bu ozellige sahip geleneksel bircok enstrumanin bulundugu soylenebilir. Ama dudukun yarattigi sound un dogurdugu yogun huznu her dinleyen hissedebilir. Turkiye de Ermeni azinliklar ve Turkiyeli etnik muzik spesiyalistleri disinda muzikseverlerin bu enstrumanla tanismasi yakin bir gecmise dayaniyor. Birkac yillik bir gecmise bile denilebilir. Dudukun dunyaca unlu virtuozu Djvan Gasparyan in albumleri birkac yildir bu ulkede ilgi goruyor. Ermeni asilli bir Turk olan Arto Tuncboyaciyan in burada da yayimlanan albumlerinde duduka rastalanir. Ki Arto nun da asil enstrumani degildir duduk. Ama albumu yayimlanmis unlu dudukcu da pek yok. Dudukun yuzlerce yillik seruveni Bizi boyle bir baslangica iten nedeni saniriz kestirebilirsiniz. Son haftalarda Turkiye de dudukun dunya olcusunde bir oneme sahip ustalarindan birinin daha nefis icli bir albumu yayimlandi: Gevorg Dabaghyan in Miniautures albumu. Dabaghyan albumdeki repertuvarinda dudukun yuzyillara yaslanan gecmisini; derin rafine tonlara yaslanip yeniden yorumluyor gunisigina cikariyor. Sectigi parcalarin karmasik melodileri ve dogaclama dokusunu kendi stiliyle cagdas bir yoruma sicratiyor. Sanatci bu albumde Ermeni geleneksel muziginin usta isi calismalarini secip yorumlamis. Albumde ortacag kilise muzikleri 18. yy da yasayan unlu Ermeni âsik Sayat Nova nin siirsel repertuvari gecmis ve bu yuzyilin folk danslari ve ninnilerinden olusan on bes parca yer aliyor. Albumune Miniatures yani Minyaturler adini vermesinin nedeni de bu. Dabaghyan bu muziklerin koklerine siki sikiya bagli ama enstrumaniyla tamamen kendine has bir yorum kazandiriyor bu parcalara. Bazi parcalarda yaninda iki muzisyen daha var. Bunlardan biri silindir biciminde kucuk yerel bir davul calan Kamo Khachaturian ve daha pes bir tonda duduk cesidi calan Grigor Takushian. Yasi henuz 37 olsa da Ermenistan duduk geleneginin en onemli ustalarindan kabul ediliyor Dabaghyan. Onu efsane Djvan Gasparyan la karsilastiranlar da cok. Ama iki usta da ozel duduk stilleriyle birbirlerinden farklilar. Son on yil dunyanin dort bir yerinde konserler verip kayitlar yapan Dabaghyan in sayisiz onemli odulu var. Sanatci Ermeni Ulusal Radyosu nun arsivine giren 50 nin ustunde kayitta konuk sanatci olarak yer aliyor. 1991 yilinda kurdugu grubu The Shoghaken Ensemble la The Music Of Armenia adi tasiyan 6 CD lik bir box-set yayimlamisti. Ermenilerin en eski folk enstrumanlari uzerine arastirmalar yapan sanatcinin bir etnomuzikolog kimligi hep dikkat cekiyor. Cagdas Ermeni bestecilerin yeni senfonik ve koral yapitlarina da geleneksel Ermeni enstrumanlariyla yer yer eslik etmisti. Dabaghyan in film muzikleri de var. Turkiye de ortaligi karistiran Atom Egoyan in Arafat filminin muzikleri de Dabaghyan a ait. Dabaghyan stilindeki melodik anlatimciligi Miniatures deki 15 parcaya tasimis. Ortacag kokenli bir sarki olan Vardani Mor Voghb dudukun gizemli sesini en iyi yansitan orneklerden biri. Dogunun klasik makam muzigine dayanan Shustar da Dabaghyan in dogaclamaci yani parcaya yogun bir lezzet kazandirmis. Spasum par-casinda folklorik esinti agirligini koymus. Sayat Nova nin siirsel karakterli parcasi Kani Voor Jan Im de Dabaghyan 18. yy. Ermeni muzigini gunumuze tasiyor. Dabaghyan arti bir caba harcamadan asillarina sadik bir bicimde eski muziklere modern bir kimlik kazandirmaktan bu surecte geri kalmiyor. Geleneksel Ermeni folk sarki ve danslari albumde agirlikta. Bizce bu cizgide en basarili iki ornek Hayots Aghcheekner ve Tsaghik Es . Albumde bir halk ninnisi olan Knir Im Balik de yer aliyor. Bu album duduka ve geleneksel Ermeni muzigine ilgi duyanlari cokca etkiler mahiyette. Halklarin ve kulturlerin kardesligine inananlar icinse daha heyecan verici bir calisma. Hele bu kardesligin ve barisin Turklerle Ermeniler arasinda her gun daha siki ve candan olmasini arzu ediyorsaniz.