Toronto Film Festivali nde adina toplu gosteri duzenlenen Ermeni asilli yonetmen Robert Guédiguian Ararat la ilgili Tarihsel bir film yerine bugunun insanlarini anlatirdim diyor Giderek buyuyen Toronto Film Festivali nde her turlu filme yer var. Genis kitle sinemasi ornekleri bircok Hollywood yildizinin katildigi Gala adli bolumde gosterilirken Asya Afrika ve Avrupa dan gelen sanat filmleri 500 kisilik salonlari doldurabilecek kadar ilgi gorebiliyor. Sanatla endustri burada bulusuyor. Kanada gazetelerinde bas koseye oturan Tom Hanks Salma Hayek Nick Nolte Mickey Rourke Denzel Washington ve Sigourney Weaver gibi yildizlar hayranlarina imza dagitiyorlar. Julianne Moore Venedik Film Festivali nde En Iyi Kadin Oyuncu odulunu kazanmasindan bir gece once Toronto daki davetlerde boy gosteriyor. Patrice Leconte un yine Venedik te ilgi goren filmi Trendeki Adam in basoyuncusu Johnny Hallyday de bugun festivalin konuklari arasina katilacak. Bu arada Marsilya da yasayan Ermeni kokenli Fransiz yonetmen Robert Guédiguian gibi politik icerikli ictenci filmleriyle taninan bir yonetmenin sekiz filminden olusan toplu gosteri de 27 nci Toronto Film Festivali nde sicak ilgi gorebiliyor. Yapici bir film cekerdim Robert Guédiguian Atom Egoyan in Ararat filmini festivalin acilis gecesi izlemis. Basin toplantisinda kendisinin bu film konusunda ne dusundugunu ogrenmek istiyor Ermeni tarihi uzerine bir film yapmayi dusunseniz yaklasiminiz ne olurdu? diye soruyorum. Ermeni soykirimi ya da katliami sozcuklerini bir kez bile kullanmadan acik bir dille yanit veriyor: Kuskusuz bugunun insanlarini anlatirdim. Marsilya da ya Ermenistan Cumhuriyeti nde gecen bir oykuyu islerken yuzyil oncesinde yasanan olaylarin uzak izdusumu kuskusuz bugune yansirdi. Ancak esas amacim Ermeni kimligini temellerine oturtarak tanimlayan yapici bir film gerceklestirmek olurdu. Tanri ya ister inanalim ister inanmayalim Ermenilerin yeryuzunden silinip gitmemelerinde Hiristiyanligin onemli bir rol oynadigini saniyorum. Kisacasi perdeye bir kimlik arayisini degil bir kimlik tanimini yansitmak isterdim. Torontolu sinemaseverlerin farkli filmlere susamisligina sasmamak elde degil. Ornegin gunesli bir pazar gunu taninmamis bir Meksikali yonetmenin kiskirtici nitelikleri olan zor filmini 450 kisi gormeye gelebiliyor. Salonda bos koltuk bulmak mumkun degil. Aslinda festivalde gosterilen yuzlerce film ceyrek yuzyildan bu yana onlarin guvenini sarsmayan genis ve duzeyli bir yelpaze olusturmakta. Venedik te izleyemedigimiz filmleri her yil burada yakaliyoruz. Mostra nin 8 Eylul gecesi aciklanan odul listesi sicagi sicagina onumuzde. Peter Mullan Magdelena Rahibeleri yle Toronto da da alkislaniyor. Todd Haynes in Lido da iki odul kazanan Cennet ten Uzakta si ayni gece Gala programinda seckin bir davetli toplulugu onunde gosteriliyor. Binlerce kisilik Royal Thomson Hall de biletler ortalama 25 Kanada dolarina alici buluyor. Politik sinema ornekleri 11 Eylul gunu Paris te gosterime giren 11 0901 ayni gun Toronto da izleyici onune geliyor. Bir yil once New York ta yasanan olaylar konusunda 11 yonetmenin yaklasimlarini yansitan kisa filmlerin toplami olan 11 0901 daha gosterime girmeden Amerika dusmani iddiasiyla polemikler yaratmis bir film. Venedik te Uluslarasi Sinema Yazarlari Federasyonu (FIPRESCI) odulunu kazanan 11 0901 in yonetmenlerinden Ken Loach un FIPRESCI araciligiyla gonderdigi bildiri bir gece once elektronik postama dusuyor: 11 Eylul olaylari tek yanli yorum tehlikesiyle karsi karsiyadir. Herkes o gun ne oldugunu cok iyi hatirlamakta ama kimse neden diye sormamaktadir. 11 0901 bu konuda onemli seyler soyleyen bir filmdir. Geriye donup son 50 yilin tarihine bakarsak Vietnam dan Kambocya ya Sili uzerinden uzanan ya da Nikaragua dan San Salvador a Ortadogu dan gecerek giden yol bizleri Kimler gercek teroristtir? sorusunu sormaya iteler. Venedik Film Festivali nin yogun polemiklere sahne olan gecis yilinin mimari Moritz de Hadeln in kisa gorevinin uzatilip uzatilmayacagi konusundaki kisir tartismalar odul listesinin yarattigi tepkilere kosut olarak suregelirken Toronto Film Festivali sinema sanatiyla endustrisini eglendiren sinemayla dusunduren sinemayi bagdastirma yolunda politically correct sayilabilecek basarili bir ornek sunuyor. Venedik te odul alan filmlerin yuzde 90 inin Lido da gosterildikten birkac gun sonra burada izleme olanagi buldugumuza gore Mostra yi tumuyle Venedik ten alip Toronto ya tasimak Italyanlarin pek sevdikleri polemikleri ortadan kaldirmanin belki de en koktenci cozum yolu olacaktir!