Bu çalışmada, İstanbul’un tarihsel kentsel kimliğinde gömülü olan etkin varlıklarına rağmen, Cumhuriyet’in inşasıyla birlikte kimliklerini ait oldukları kentin “azınlığı, ötekisi, yabancısı” olarak sancılı süreçler boyunca yeniden kurmak zorunda kalan Rumların, Yahudilerin ve Ermenilerin kendi kimlik, benlik algıları kamusal, politik ve özel alan düzlemlerinde gündelik hayat pratikleri üzerinden çözümlenmeye çalışılmıştır. İstanbul kentindeki “gayrimüslim-azınlık” kimliklerinin bu inşa süreci farklı kuşak, sosyal sınıf ve cinsiyet değişkenleriyle incelenmiştir. Doktora tezi kapsamında dört yıl gibi bir süreye yayılan saha çalışması; İstanbul’un Rumlarının, Yahudilerinin ve Ermenilerinin yaşantılarını, deneyimlerini, azınlık olmaktan kaynaklı sorunlarını, kimi zaman da avantaja dönüşen halleri kendi seslerinden görünür hâle getirebilmek amacıyla niteliksel araştırma tekniklerinden derinlemesine mülakat, odak grup ve sözlü tarihin kullanıldığı geniş ölçekli bir araştırmaya dayanmaktadır.



Künye
Kitabın Adı: İstanbul'da Az(ınlık) Olmak: Gündelik Hayatta Rumlar, Yahudiler, Ermeniler
Yazan: Özgür Kaymak
Dizi Adı: Tarih - 186
Baskı Adedi: 100
Yayın Yılı: 2017
Sayfa: 408
Ebat: 13.5 x 21 cm.
Kağıt: Enzo 70 gr.
Kapak: Bora Gürsoy
Cilt/Kapak: 250 gr. Mat, Amerikan Bristol, 4 renk
ISBN/Barkod: 978-605-2380-09-3
Fiyat: 65,00 TL

İÇİNDEKİLER

KISALTMALAR LİSTESİ

ÖNSÖZ GİRİŞ BİRİNCİ BÖLÜM İSTANBUL’UN RUMLARINDA, YAHUDİLERİNDE VE ERMENİLERİNDE KOLEKTİF BELLEKTEKİ TRAVMALAR VE KUŞAKLARARASI AKTARIMDA UYGULANAN STRATEJİLER
Kolektif Bellek, Travma ve Kimlik İlişkisi
Travma ile Beslenen Kolektif Bellek ve Unutmamanın Dili
Ulusal Belleğin İnşasında Rumlar, Yahudiler ve Ermeniler: “Kolektif Mağduriyet”
Seçilmiş Travma ve Kolektif Bellek
İstanbul’un Rum, Yahudi ve Ermeni Cemaatlerinin Ortak Travmaları ve Kolektif Azınlık Belleği: Yirmi Kur’a Askerlik ve Varlık Vergisi
“Korku Dolu Yıllar...”
“Türkiye Tekin Bir Yer Olmaktan Çıkmıştır”: Azınlıkların Kolektif Belleğinde 6-7 Eylül Travması
Rumlarda, Yahudilerde ve Ermenilerde Cemaat İçi Kolektif Bellek ve Seçilmiş Travmaların Kuşaklararası Stratejik Aktarımı: “Dili Sessizleştirmek”
1964 "Sürgün”ü: “Sınıfın Yarısı Gitmişti Nerdeyse, İçimde Ukdedir Hâlâ...”
Rumların Kolektif Belleğindeki Travmaların Kuşaklararası Stratejik Aktarımı: “Sanki Şehir Efsanesi!”
“İç Bilgi” Olarak 1915 ve “Utanç ve Kirlenmişlik Duygusu” Olarak ASALA
Ermenilerin Kolektif Belleğindeki Travmaların Kuşaklararası Stratejik Aktarımı: “Pıs pıs pıs… Kimse Duymasın!”
1934 Trakya Olayları ve Sinagog Bombalamaları: “Bende Hep Tetikte Durmalıyım Duygusu Var”
Yahudilerin Kolektif Belleğindeki Travmaların Kuşaklararası Stratejik Aktarımı: “Dışarıda Konuşulmaz!”
Değerlendirme


İKİNCİ BÖLÜM

İSTANBUL’DA RUMLARIN, YAHUDİLERİN VE ERMENİLERİN MEKÂNDA SINIFSAL VE KÜLTÜREL AYRIŞMASI/KÜMELENMESİ
Göçler ve Gayrimüslimlerin İstanbul’da Etno-Dinsel Mekânsal Yer Seçimi
Rum Cemaatinin İstanbul’da Mekânsal Yer Seçiminde Göçlerin Etkisi
Sefarad ve Aşkenaz Yahudilerinin İstanbul’a Göçü ve Mekânsal Yer Seçimi
Anadolu Ermenilerinin İstanbul’a Göçü ve Mekânsal Yer Seçimi
Ulus Devletin Kuruluşundan 1950’lere Kadar İstanbul’un Azınlık Coğrafyasını Biçimlendiren Dinamikler
Mekânda Yer Seçiminde Azınlık Psikolojisi
İstanbul’da Rumların Mekânsal Dağılımı: “Kurtuluşlu Olmak Rumların DNA’larına Yerleşti...”
İstanbul’da Yahudilerin Mekânsal Dağılımı: “Balat’tan Şişhane’ye, Sonra Taksim, Sonra Şişli-Nişantaşı”
İstanbul’da Ermenilerin Mekânsal Dağılımı: “Her Gittiğimiz Yerde İlk Yaptığımız Şey: Okul-Kilise”
Hızlı Kentleşme Döneminde İstanbul’da Azınlıkların Mekânsal Hareketliliği: Rumların, Yahudilerin ve Ermenilerin Sınıfsal Coğrafyası
Hızlı Kentleşme Döneminde İstanbul’da Rumların Mekânsal Hareketliliği: Ayrışma ve Kümelenmeler
Hızlı Kentleşme Döneminde İstanbul’da Yahudilerin Mekânsal Hareketliliği: Ayrışma ve Kümelenmeler
Hızlı Kentleşme Döneminde İstanbul’da Ermenilerin Mekânsal Hareketliliği: Ayrışma ve Kümelenmeler
Hızlı Kentleşme Dönemi ve Anadolu Ermenilerinin Mekânsal Hareketliliği
Mekânda Gayrimüslim “Ötekiler” ve Göçmen “Ötekiler” Hiyerarşisi
Yeni Liberal Dönem, Kentsel Dönüşüm ve Azınlıkların Mekânda Büzüşme ve Dağılması
Rumların, Yahudilerin ve Ermenilerin Yurtdışına Kitlesel Göçlerinin Azınlık Semtlerinde Yarattığı Mekânsal Büzüşme ve Dağılmalar
İstanbul’un En Küçük Azınlığı Haline Gelen Rum Cemaatinin Mekânsal Büzüşmesi ve Dağılması
Yahudilerin Yeni Kentsel Politikalarla Uyumlu Sınıfsal Hareketliliği
Ermenilerin 1980 Sonrasında Mekânda Sınıfsal Hareketliliği
İstanbul ve Anadolu Ermenileri Arasında Kültürel Sermaye Hiyerarşisi ve Bu Hiyerarşinin Mekânsal Yansıması
Rumlarda, Yahudilerde ve Ermenilerde Sayfiye Kültürü ve Sınıfsal Temsil Mekânı Olarak Adalar: “Nerde Rumlar, Museviler? Nerde O Hanımlar?”
1980’lerden Sonra Adalar’ın Değişen Sosyal ve Kültürel Dokusu
Rumların Sayfiye Kültürünün Yapı Taşı Olarak Adalar
Yahudilerin Sayfiye Kültüründe Adalar
Bir Ermeni Adası Olarak Kınalıada
Rumlarda, Yahudilerde ve Ermenilerde Ortak Bir Mekânsal Aidiyet ve Kimlik: “Adalı Olmak”
Rumlar İçin Adalar: “Her Şeye Rağmen Azınlık Olmadığın Tek Yer!”
Yahudiler İçin Adalar: “Ada, En Özel Yer!”
Ermeniler İçin Adalar: “Bütün Etnisitelerden Soyutlandığın Yer!”
Değerlendirme


ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

RUMLARIN, YAHUDİLERİN VE ERMENİLERİN VATANDAŞLIK/KİMLİK ALGILARI VE SİYASİ ALANDA AZINLIK OLMAK
Gayrimüslim Azınlıkların Vatandaş Olma Deneyimi
Türk Milliyetçiliğinde “Öteki” ve Cumhuriyet’in “Sadık” Olmayan Vatandaşları
Türk Ulusal Kimliğinin “Yabancılar”ı
Türk Ulusal Kimliğinin Birleştirici Harcı İslam Dini ve Dışında Kalanlar
Azınlık Kimliği - Vatandaşlık İlişkisi
Rumlarda, Yahudilerde ve Ermenilerde Azınlık Kimliğinin Temel Göstereni: İsim
Rumların Azınlık Kimliği - Vatandaşlık İlişkisi
İstanbul Rum Cemaatinde Antakya Kökenli Rum Ortodoksların Kimlik-Vatandaşlık İlişkisi
Yahudilerin Azınlık Kimliği-Vatandaşlık İlişkisi
Ermenilerin Azınlık Kimliği-Vatandaşlık İlişkisi
Rumlarda, Yahudilerde ve Ermenilerde Vatan Algısı ve Aidiyeti
İstanbul’un Rumlarının, Yahudilerinin ve Ermenilerinin Yabancı Bir Ülkeyle Özdeşleştirilmesi
Vatandaşlık, Kimlik ve Aidiyetin Oluşumunda Bellekteki Travmaların Rolü
Rumlarda Vatan Algısı ve Aidiyeti
Yahudilerde Vatan Algısı ve Aidiyeti
Ermenilerde Vatan Algısı ve Aidiyeti
Vatandaşlık Aidiyetini Sarsan Bir Siyasi Pratik: Kendi Ülkende “Koz/Rehine” Olmak
Siyasi Alanda Gayrimüslim Azınlık Olmak
İstanbul’un Rumlarının, Yahudilerinin ve Ermenilerinin Türkiye’nin Azınlık Politikasına Bakışlarında Kuşaklararası Sabitlikler ve Değişmeler
Birinci ve İkinci Kuşaklarda Türkiye’nin Azınlık Politikalarına Bakış
Üçüncü ve Dördüncü Kuşaklarda Türkiye’nin Azınlık Politikalarına Bakış
Gayrimüslim Azınlıklarda Siyasi Katılım ve Sınırlar
Azınlıkların Siyasi Alana Katılımında Sınırın Aşıldığı Bir İstisna: Gezi Parkı Direnişi
İstanbul’un Rumlarının, Yahudilerinin ve Ermenilerinin Siyasi Parti Tercihleri ve Oy Verme Davranışları
2014 Yerel Seçimi ve Cumhurbaşkanlığı Seçimi
İstanbul’un Rumlarının, Yahudilerinin ve Ermenilerinin AKP Üzerinden Devletle Diyalogları
Rumlara, Yahudilere ve Ermenilere Göre Türkiye’nin ve Azınlık Cemaatlerinin Temel Sorunları
Rumların, Yahudilerin ve Ermenilerin Kürt Sorununa Yaklaşımları
Rumlarda, Yahudilerde ve Ermenilerde Modern-Seküler Hayat Tarzının Aşınması Tedirginliği
Yahudilerin Toplumda Yükselen Antisemitizmden Duydukları Tedirginlik
İstanbul Ermenilerinde Artan Kimliksel Farkındalık: 1915’in 100. Yılı, Diaspora ve Hrant Dink


DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

KAMUSAL VE ÖZEL ALANDA GAYRİMÜSLİM AZINLIK OLMAK
Sokakta Konuşulması Yasak Olan Kelimeler
Rumların, Yahudilerin ve Ermenilerin Kamusal Alanda Ürettikleri Güvenlik Stratejileri: Kimliği Az Görünür Kılmak!
Dışlanma ve Ayrımcılığa Karşı Kamusal Alanda Gizlenen İsimler
Gündelik Yaşamda Rum, Yahudi ve Ermeni Kimliğinin Bazı Avantajları
Azınlık Olmanın Cinsiyeti
Rum, Yahudi ve Ermeni Kadın ve Erkeklerde Eğitim, Meslek Seçimi ve Çalışma Hayatı: Kuşaklararası Bir Karşılaştırma
Cemaatlerde Kapalı Aile Yapısı ve Evlilikler
Evliliklerin Gerçekleşmesinde Kuşaklar Arası Değişim
Boşanmalarda Kuşaklar Arası Değişim
Azınlıkların Eriyen Nüfusları Karşısında Karma Evliliklerin Kaçınılmazlığı
Rum, Yahudi ve Ermeni Genç Kuşaklarda Bir İkilem Olarak Karma Evlilik
Değerlendirme

SONUÇ
Gayrimüslimlerin Kolektif Belleğindeki Travmalar ve Bellek Aktarımında Uygulanan Stratejiler
Gayrimüslimlerin Mekânda Sınıfsal ve Kültürel Ayrışması/Kümelenmesi
Vatandaşlık-Azınlık Olma Arasında Yaşanan Siyasi ve Sosyal Çelişkiler
Siyasi Alanda Azınlık Olma Hali
Kamusal Alanda İnşa Edilen Azınlık Kimliği
Azınlık Olmanın Cinsiyeti