Diyarbakır’ın Sur ilçesinde geçtiğimiz yıl meydana gelen çatışmaların ardından 21 Mart 2016’da Bakanlar Kurulu, ilçenin büyük bir kısmıyla ilgili acele kamulaştırma kararı almıştı.


Kamulaştırma kararının alındığı yerler arasında Ortadoğu’nun en büyük Ermeni Kilisesi olan Surp Giragos Ermeni Kilisesi, Surp Sarkis Keldani Kilisesi, Ermeni Katolik Kilisesi, Süryani Meryem Ana Kilisesi ve Protestan Kilisesi de vardı.


Surp Giragos Kilisesi Vakfı, acele kamulaştırma kararına karşı Danıştay’da dava açmıştı. Vakfın başvurusunu değerlendiren Danıştay 6. Dairesi, yürütmeyi durdurma kararı verdi.


Vakıf tarafından açılan davada, kamulaştırma kararının hukuka aykırı olduğu ve Danıştay dairelerinin bu konuda birçok iptal kararının bulunduğu hatırlatılmış, Surp Giragos Ermeni Kilisesi’nin, taşınmaz kültür tabiat varlıklarından olduğu, Bakanlar Kurulu’nun almış olduğu kararla, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu’nu yok sayıldığı belirtilmişti. Davada kamulaştırma kararının Lozan Anlaşması’na aykırı olduğu vurgulanmıştı.


Bakanlık, Danıştay’a cevap vermedi

Surp Giragos Ermeni Kilisesi’nin kamulaştırılmasına ilişkin itirazı değerlendiren Danıştay 6. Dairesi, kilisenin neden kamulaştırıldığına ilişkin kamulaştırma kararının yürütücüsü olan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na, kilisenin mevcut durumunu, kullanım şeklini, taşınmaz kültür varlığı olup olmadığını ve hangi kullanım amacıyla kamulaştırıldığını sordu.


Danıştay, kararında Bakanlığın, sorulan soruların yanıtsız bırakıldığına dikkat çekti.


Danıştay, daha önce kendilerine sunulan listeler üzerinden inceleme yapıldığını, Surp Giragos Kilisesinin, 1. Derece tescilli taşınmazlar içinde yer aldığının tespit edildiğini belirtti.


Danıştay, Surp Giragos Kilisesi’nin ana binası ve diğer yapılarının bir bütünlük arz ettiğini vurgulayarak oy birliğiyle kamulaştırma kararının yürütmesinin durdurulmasına karar verdi.


Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararından sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığı kamulaştırma işlemini yapmayacak. Danıştay, davanın esasına ilişkin inceleme yaparak, kamulaştırma kararının kaldırılmasına ilişkin talebi karara bağlayacak.


Diğer kiliseler de mahkemelik

Bakanlar Kurulu’nun almış olduğu kamulaştırma kararında Surp Giragos Ermeni Kilisesi dışında Surp Sarkis Keldani Kilisesi, Ermeni Katolik Kilisesi, Süryani Meryem Ana Kilisesi ve Protestan Kilisesi de vardı. Kamulaştırma kararının ardından Surp Giragos gibi diğer kiliseler de kamulaştırma kararına karşı mahkemeye başvurmuştu.