Eliza Binemeciyan

1890 yılında İstanbul'da doğan Eliza Binemeciyan tiyatro oyuncusudur. Rupen Binemeciyan ile Agavni Binemeciyan'ın kızları olan Eliza'nın anne ve babası da tiyatro oyuncusuydu. Tiyatro ortamında yetiştiği için daha 10 yaşındayken anne ve babasının oynadığı Mınakyan Topluluğu'nda kız ve oğlan çocuk rolleriyle sahneye çıktı. Kadıköy'deki Fransız okulu ile Notre Dame de Sion Fransız Okulu'nda ögrenim gören Eliza, II. Meşrutiyet'in ilk günlerinde Ermeni gençlerinin kurduğu Serbest Sahne'deki Ermenice oyunlarda profesyonel olduktan sonra Mınakyan Topluluğu'na katıldı ve burada giderek parladı.

Donanma Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi'nden sonra 1914 yılında açılan sınava katılarak Darülbedayi'ye girdi. Darülbedayi'nin ilk oyunu olan Çürük Temel'in 20 Ocak 1916 yılındaki ilk gösterisinde ve ilk yerli oyun olan Baykuş'ta da rol aldı. 1920 yılında Darülbedayi'den ayrılan bir grubun kurduğu Yeni Sahne'ye katıldı. 1921 yılında kurulan bir başka topluluğa ise onun önerisiyle Türk Tiyatrosu adı verildi. Sonra yeniden Darülbedayi'ye dönen Binemeciyan yönetim kurulunda sanatçı temsilcisi olarak bulundu.

Ününün doruğundayken 1924 yılında Fransa'ya göç etti. 1926 yılında Raşit Rıza'nın davetiyle İstanbul'a gelerek ramazan süresince sahneye çıktıktan sonra bir daha dönmemek üzere Fransa'ya gitti. II. Dünya Savaşı yıllarını Londra'da geçirdikten sonra 1946 yılında yeniden Fransa'ya dönen Binemeciyan'ın yaşamının bundan sonrası hakkında bilgi bulunamamıştır.

Eliza Binemeciyan, yalnız Binemeciyan ailesinin değil Osmanlı tiyatrosunun en yetenekli ve parlak oyuncularındandı. Türkçeyi diğer Ermeni oyuncular gibi bozuk konuşmayan, Halid Ziya'dan (Uşaklıgil) ve İsmail Müştak'tan (Mayakon) Türkçe dersi alan Binemeciyan, Darülbedayi'de oynadığı dönemde Raşit Rıza'yla özellikle duygusal komedilerde başarılı bir ikili oluşturmuş, hatta 1920 yılında Temaşa dergisinin yaptığı bir araştırmada "Osmanlı temaşa hayatında mümessil ve mümessilelerden birinciliği kime verirsiniz?" sorusuna gelen yanıtlarda birinci Eliza Binemeciyan, ikinci de Raşit Rıza olmuştu.

Eliza Binemeciyan'ın 1981 yılında Kanada'nın Toronto kentinde öldüğü bilinmektedir