​Ամանոր, Նոր Տարի

Ամանոր (Նոր տարի, Նաւասարդ), տօն, կը նշուի տարբեր ժողովուրդներու կողմէ ընդունուած օրացոյցով ընթացիկ տարուայ վերջին օրուայ եւ յաջորդ տարուայ առաջին օրուայ գիշերը: Նոր տարին նշելու սովորոյթը գոյութիւն ունէր դեռ Ք.ա. 3-րդ հազարամեակին Միջագետքի մէջ:

Ամանորով կը նշեն տարուայ սկիզբը: Տարին ժամանակի սահմանն է, որ վերցուած է բնութենէն: Անիկա այն ժամանակաշրջանն է, որուն ընթացքին երկիր մոլորակը կը կատարէ լրիւ պտոյտ մը Արեգակին շուրջ: Երկրի կատարած շրջապտոյտը հաւասար է 934 միլիոն քիլոմեթրի, որ կ՛անցնի մեծ արագութեամբ:

Յունուար 1-ը` որպէս տարուայ սկիզբ, սահմանուած է Հռոմի կայսր Յուլիոս Կեսարի կողմէ Ք․ա. 46-ին: Հին Հռոմի մէջ այդ օրը նուիրուած էր Եանուսին` ընտրութեան, դռներու եւ բոլոր սկզիբներու աստուծոյ: Յունուար ամիսը իր անուանումը ստացած է անունէն Եանուս աստուծոյ, որուն կը պատկերէին երկու երեսով, որոնցմէ մէկը կը նայէր առաջ, իսկ միւսը` ետ:

Տարուայ գաղափարը առաջին անգամ ծագած է Հին Արեւելքի մշակութային կեդրոններէն մէկէն` եգիպտոսէն: Անիկա կապուած է Նեղոս գետի վարարման հետ: Ատոր պայմանաւորուած էր եգիպտացիներու կեանքը, երկրագործական աշխատանքները: Նեղոսի վարարման սկիզբը կը համընկնէր Սիրիուս աստղի երեւալուն: Եւ ահա այդ աստղի եւ Նեղոսի վարարման միջեւ ինկած ժամանակաշրջանն ալ կոչեցին տարի:

Գրիգորեան օրացոյցով

Աշխարհի երկիրներուն մեծ մասը (ինչպէս նաեւ` Հայաստանը) կը տօնէ Ամանորը Յունուար 1-ին, որ, ըստ Գրիգորեան օրացոյցի, տարուայ առաջին օրն է: Որոշ երկիրներ կը տօնեն Ամանորը ըստ լուսնային օրացոյցի: