Ի՞Նչ Է Միջինքը

Մեծ պահքի կէսը կամ 24-րդ օրը կը կոչուի Միջինք: Միջինքի առթիւ եկեղեցիին մէջ տեղի կ՛ունենայ առաւօտեան արեւագալի արարողութիւնը, իսկ երեկոյեան` եկեսցէ: Եկեղեցական կանոնի համաձայն, Միջինքին կը սկսի ստեղի շարականի երգեցողութիւնը:

�

Միջինքը հաւանաբար հաստատուած է յիշեցնելու համար, թէ Մեծ պահքը հասած է իր կէսին:

�

ՍՈՎՈՐՈՒԹԻՒՆՆԵՐ

Ժամանակին գոյութիւն ունեցած են Միջինքի յատուկ սովորութիւններ, որոնցմէ ցարդ մնացած է իրանահայութեան «Միջինքի կարկանդակ»ը:

�

Միջինքի ժողովրդային սովորութիւնները, որոնք մեծ մասամբ կ՛առնչուին Քառասուն Մանկանց եւ Ս. Գր. Լուսաւորիչի տօներուն, կ՛ամփոփուին բաղարջ պատրաստելու, բախտ փորձելու, լիճք պատրաստելու եւ բացօթեայ պտոյտի մէջ:

�

Դարալագեազի, Վաղարշապատի, Հին Ջուղայի, Շիրակի, Բասէնի, Արարատեան նահանգի մէջ կային հետաքրքրական սովորութիւններ:

�

Մեծ պահքի 23-րդ օրը եկեղեցիին մէջ կը շինուէր լիճք, կոնքի (տաշտ) մը մէջ կը լեցնէին ջուր ու ձէթ եւ եղէգէ խաչի մէջ պատրոյգը լիճքին մէջ կը վառէին մինչեւ լուսաբաց: Առաւօտեան լիճքի ջուրը կը բաժնէին եւ կը խառնէին բաղարջի խմորին հետ: Այդ բաղարջը կը կոչուէր միջունք, միջնաբաղջ, կլոճ:

�

Բախտ փորձելու համար բաղարջին մէջ կը դրուէր ուլունք կամ դրամ: Բաղարջը տան երէցը կը բաժնէր տան բոլոր անդամներուն: Ուլունքը կամ դրամը որու բաժինէն դուրս գար, տարուան առատութիւնը անոր գլխուն կ՛ըլլար: Իսկ եթէ ուլունքը կամ դրամը դանակին բերանը գար, այն ժամանակ բախտը ամբողջ տան վրայ կը տարածուէր, իրենց ապրուստը պէտք է սպասէին հողէն:

�

Բասէնի եւ Արարատեան նահանգի մէջ լիճքի ջուրին մէջ կը վառէին քառասուն պատրոյգ (լիճքին ջուրը չէին բաժներ): Երիտասարդ աղջիկներ եւ տղաք կը հաւաքուէին բարեկամի մը տունը, իւրաքանչիւրը կը ժողվէր 40 մանր քարեր` ի յիշատակ քառասուն մանկանց` եւ մէկ քարի վրայ քառասուն անգամ ծունր կը կրկնէին` ուրեմն` 1600 ծունր, որպէսզի Քառասուն Մանկանց աղօթքը իրենց վրայ ըլլայ:

�

Դարալագեազի մէջ սովորութիւն էր, որ Միջինքէն ետք եկող Գր. Լուսաւորիչի օրը (Մուտն ի Վիրապ) նորահարսին կեսուրը հրաւիրէր իր տան բարեկամ կիները, հարսին մայրն ու անոր բարեկամ կիները եւ զանազան ուտեստեղէն պատրաստելով` երթային կանաչազարդ դաշտերը զբօսնելու: Այս զբօսանքին անունը գեաշտ էր:

�

Կարգ մը շրջաններու մէջ կը թխուէր կուտապը: Կուտապը պատրաստելու համար ալիւրը կը շաղեն ձէթով, խմորի գունդերը գրտնակով կը տափակցնեն եւ իւրաքանչիւր գունդի մէջ կը դնեն խաշած լուբիա, բակլայ, սոխ կամ այլ բանջարեղէն, ապա զայն կը ծալեն բոլորակաձեւ կամ ձուաձեւ եւ կը թխեն թոնիրի մէջ: Երբ կուտապը պատրաստ ըլլայ, հարսերն ու աղջիկները իրենց բաժինները կ՛առնեն եւ իրենց հարեւան ընկերուհիներուն հետ կ՛երթան կանաչապատ եւ յարմար տեղ մը: Այդ օր ոչ մէկ հասակաւոր կին, կեսուր կամ երիտասարդ կ՛ընկերանայ անոնց: Այդ օրը ազատ կ՛ըլլան հարսերն ու աղջիկները: Իրենց ընկերուհիներուն կը պատմեն իրենց ցաւերը կամ նոր կեանքի լաւ ու վատ կողմերը: Ապա շուրջպար կը բռնեն: Իսկ վերջաւորութեան կ՛ուտեն իրենց կուտապը:

�

�