Մեծ Պահքի Առաջին Օրերու Խորհուրդը

Անցեալին տուներուն մէջ Մեծ պահքի օրերը նշուեր են տօնի պէս: Մեր մեծերը յատուկ ուշադրութիւն կը դարձնէին Աւագ շաբթուան բոլոր օրերուն: Այդ օրերը անուանակոչուած էին. երկուշաբթին կը կոչուէր բակլայ խորան, երեքշաբթին` խորանի խորան, չորեքշաբթին` մկան կիրակին, հինգշաբթին` կատաղած շան, ուրբաթը` չարչարոց` չար աչքէ զերծ մնալու համար, իսկ շաբաթը` թալալոսի:

Առաջին օրը տանտիրուհիները աղանձ կը պատրաստէին, ընդհանրապէս աղանձ շատ կ՛ուտէին` հաւատալով, որ երկարատեւ պահքի պատճառով «բերանները չեն հոտիր եւ շուրթերը չեն ճաթռտիր»:

Ազգագրագէտ Ս. Մկրտիչեանի խօսքերով, Մեծ պահքի սկիզբը խորհրդանշող երկուշաբթին ծանօթ է «լուացարուք-սրբեցարուք» անունով. տանտիկինը քարը կը դնէր երդիքը եւ ուրիշ քար մը վերցնելով` տունը գտնուողներուն երդիքէն կը հարցնէր` «ի՞նչ աղամ». վարէն կը պատասխանէին` «մուկ, օձ, կարիճ աղա»: Այնուհետեւ ձեռքի քարը կը քսէր միւսին` իբր թէ կ՛աղար:

Աւագ շաբաթը ապաշխարութեան օր համարելով` ծանր գործեր չէին կատարեր, կիները ճախարակ չէին մաներ, կար չէին ըներ:

Ազգագրագէտին խօսքով, Հայաստանի որոշ շրջաններու մէջ կիները առաստաղին վրայ աստղերու եւ անասուններու նկարներ կը նախշէին: Լոռիի շրջանին մէջ արգիլուած էր տան օճախը մարել, մեղք կը համարուէր: Ուրիշներ Մեծ պահքի առաջին օրը կը կոչէին «կրակի կիրակի». ան, որ չէր նշեր զայն, «անոր հագուստները կ՛այրէին»:

Պահքի Խորհուրդը

Պահքի 40 օրերը կը խորհրդանշեն անապատին մէջ Քրիստոսի քառասնօրեայ աղօթքի, ծոմապահութեան եւ ապաշխարութեան շրջանը:

Քառասնօրեայ պահքին կը յաջորդէ պահքի եւս մէկ շաբաթեայ շրջան` Աւագ շաբաթը: Այդ է պատճառը, որ պահքը 48 օր կը տեւէ:

Հայ առաքելական եկեղեցւոյ հետեւորդները պահքի շրջանին կ՛օգտագործեն բուսական ծագում ունեցող սննդամթերք: Պահքի ընթացքին հաւատացեալները ոչ միայն կը հրաժարին որոշակի կերակուրներէ, այլեւ` մոլի սովորութիւններէ, շատախօսութենէ, ստախօսութենէ, հայհոյանքէ եւ այլ մեղքերէ:

Պահքը առաջին հերթին կամաւոր ինքնազրկումն ու զսպուածութիւնն է ուտելիքին նկատմամբ: Եկեղեցական աւանդութեան համաձայն, 3 տեսակի պահքեր գոյութիւն ունին: Առաջինը սովորական պահքն է` կենդանական ծագում ունեցող ուտելիքներէն (բացի մեղրէն) եւ ոգելից խմիչքներէն հրաժարիլը: Երկրորդը սրբապահքն է` հրաժարումը նաեւ բուսական ծագումով, սակայն ճոխ ու համադամ ուտելիքներէն, սնանելով մի միայն աղուհացով (Մեծ պահքի շրջանը նաեւ կը կոչուի աղուհացի շրջան): Երրորդը ծոմն է` թէ՛ ուտելիքէ եւ թէ՛ ջուրէ ինքնազրկումը:

�

Ի՞նչ Կը Թելադրուի Ընել Պահքի Ժամանակ

�

– Առաջին հերթին` աղօթել եւ հաղորդուիլ Աստուծոյ հետ:

– Ջանալ բարիք գործել, այսինքն` օգնել եւ օժանդակել համայնքի հաստատութիւններուն, կրթական, կրօնական կամ բարեսիրական նպատակներու համար գործող միութիւններուն:

– Նիւթական եւ հոգեւոր օժանդակութիւն ցուցաբերել աղքատ ու հաշմանդամ մարդոց եւ բոլոր անոնց, որոնք օգնութեան կարիքը ունին:

– Եթէ ի վիճակի չենք նիւթական օգնութիւն տալու, կրնանք ժամանակ տրամադրել ազնիւ նպատակներու եւ գործերու` այցելելով հիւանդներու, որբերու, բանտարկեալներու, ծերերու եւ սգաւորներու եւ կիսել անոնց ցաւերը:

– Վերլուծել սեփական «ես»-ը:

�

ՇՈՒՇԻԿ ՄԱՒԻՍԱԳԱԼԵԱՆ
�

�

�

�