Katolik Ermenilerin Katolikosluk makamı Lübnan’da Bzommar’dadır.

Ermeniler, dünyada ilk ulusal kiliseyi kurdukları ve Ermeni Kilisesi’nin bağımsızlığını korudukları için gurur duyar. İ.S. 301 yılından bu yana Ermeniler, Ermeni Katolikosu’nun Hıristiyanlık dini içinde farklı, özgün konumunu kabul ettirmiş olduklarından, yüzlerce yıldır Batı’da aynı inancı paylaşanlarla çeşitli vesilelerle çok yakın bağlar kurmuşlardır. Örneğin Haçlılar döneminde Roma ile Kilikya Ermeni Krallığı’nın başkenti Sis yakın ilişki içindeydiler.

Ne var ki, Ermeni Katolik Kilisesi’nin Papa XIV. Benedict tarafından Roma Katolik Kilisesi’nin bir parçası olarak resmen kabul edilmesi ancak 1742 yılında gerçekleşebildi.

Katolik Ermenilerin, eğitim alanında Ermeni halkına çok büyük katkıları olmuştur. Bu bakımdan en etkin rolü 1701 yılında Konstantinopolis’te kurulan, daha sonra Venedik ve Viyana’da varlık gösteren Mıhitaryan Cemaati oynamıştır (100 Yıl, 100 Gerçek Projesi Mıhitaristlere ilişkin özel bir sayfa ayıracaktır). 1847’de kurulan Ermeni Lekesiz Doğum Kardeşliği örgütü gerek Ermenistan’da, gerekse Diyaspora’da okullar kurmuşlardır ve halen de bu okulları yönetmekteler. Bu mezhep o dönemde Katolikos-Patrik ünvanını taşıyan ve Katolik Kilisesinde Kardinallik makamına kadar yükselen iki Ermeniden biri olan (diğeri 1971’de ölen Kardinal Grigor Petros XV Agagianian – bkz. Gerçek 15) Anthony Peter XI. Hassoun tarafından kurulmuştu. Kendisi bugün, adını, 1883’de Ermeni Katolik din adamlarını yetiştiren ruhban okulu Papa XIII Leo’dan alan Roma’daki Pontifical Ermeni Koleji’nin şapelinde gömülüdür.

Ermeni Soykırımı’ndan Katolik Ermeniler de kurtulamadı. Ermeni Katolik Kilisesi’nin Katolikos Patriği tekrar, çok sayıda soykırım kurtulanının bulunduğu Lübnan’a döndü. Diyaspora’nın dört bir yana dağılması sonucunda bugün ABD, Kanada, Arjantin, Brezilya, Uruguay, Fransa, Yunanistan, Türkiye, Mısır, Lübnan, Suriye, Kudüs, Ürdün, Irak ve İran’da Ermeni Katolik Kilisesi bulunuyor. Ermenistan ve Gürcistan’ın yanı sıra, doğu Avrupa’da da Katolik Ermeniler 1991’de Soğuk Savaş’ın sona ermesinden sonra cemaatlerini yeniden canlandırabildiler.

Ermeni Katolik Kilisesi, kendisi de Vatikan’la olumlu ilişkiler içinde olan Ermeni Apostolik Kilisesi ile iyi ilişkilerini sürdürmekte. Her üç kilise, 2008’de Papa XVI. Benedict, St. Peter Bazilikası’nın avlusuna Ermeni halkının koruyucu azizi “Aydınlatıcı” St. Gregory’nin (Surp Krikor Lusavoriç) adını verdiği gün bir araya gelmişlerdi. Surp Krikor Lusavoriç’in 2005 yılında Papa II. John Paul tarafından kutsanmış olan heykeli bu avluda bulunuyor. Ermeni episkoposlar Nisan 2014’te Papa II. John Paul’un azizlik mertebesine yükseltilme töreninde hazır bulunmuşlar, Tüm Ermeniler Katolikosu da şu anda Papalık ünvanına sahip Papa Francis’in görevi üstlenme törenine katılmıştır.

Referanslar ve Diğer Kaynaklar

1. Armenian Catholic Church
2. Rouben Paul Adalian. Historical Dictionary of Armenia. Scarecrow Press, 2010, s. 230-233
3. J. Gordon Melton. “Armenian Catholic Church”, Religions of the World, Second Edition: A Comprehensive Encyclopedia of Beliefs and Practices (edited by J. Gordon Melton and Martin Baumann). ABC-CLIO, 2010, s. 189-191
4. Our Lady of Armenia Convent
5. Knarik Meneshian. “The Armenian Sisters of the Immaculate Conception Order at Work”, The Armenian Weekly, 20 Mart 2013
6. Cindy Wooden. “Naming a Vatican courtyard after Armenia’s patron saint”, Catholic News Service, 23 Şubat 2008
7. h2onews. “The Armenian Catholic Church”, 5 dak. 28 s.
8. “Armenian Bishops Attend Papal Canonization”, Radio Free Europe/Radio Liberty – Azatutyun.am, 28 Nisan 2014
9. Wikipedia: “Armenian Catholic Church”