Ilk Ermeni Papa adayi

Kardinal XV. Grigor Petros Agagianian 1958 ve 1963’te papalık için aday olmuştu.

Ermeni halkının çeşitliliğinin bir göstergesi de Vatikan tarafından resmen tanınmış olan bir Ermeni Katolik Kilisesi’sinin varlığıdır. Ermeni Katolik geleneğinin en ünlü din adamlarından biri de, Roma Katolik Kilisesi’nde Kardinalliğe kadar yükselmiş olan Grigor Agagianian’dır. (Krikor Aghajanian).

Agagianian, 1895’te bugünkü Gürcistan’ın, o zamanki Rusya İmparatorluğu’nun Akhaltsikhe kentinde doğdu. Eğitimini 1906 - 1918 yılları arasında Roma’da aldı ve sonrasında memleketine dönerek bugün Gürcistan’ın başkenti olan Tiflis’te Ermeni Katolik cemaatinin din görevlisi olarak çalıştı. Kısa süre sonra dini eğitim vermek üzere Roma’ya geri döndü; ancak Sovyet yetkililerinin Kafkasya’da yönetimi devralması üzerine Agagianian’ın artık memleketinde dini hizmet veremeyeceği açıklığa kavuştu. İlahiyat alanındaki büyük bilgi birikimi ve çalışmaları sayesinde, soykırım sonrası Ermeni Katolik liderliğinin kurumsal merkezi olan Lübnan’a davet edildi ve burada Ermeni Katolik Kilisesi’nin başına geçerek 1937-1962 yılları arasında Katolikos-Patrik olarak görev yaptı.

Her ne kadar yakın geçmişte bir başka Ermeni Kardinal 19. yüzyılın sonlarına doğru Katolikos-Patrik ünvanına sahip IX. Anton Petros Hassounian görev yapmış olsa da, Kardinal Agagianian Roma’da çok daha derin bir iz bıraktı. Kendisinin iki kez, 1958 ve 1963’te yeni Papa’yı seçecek Kardinaller toplantısında ön sıralardan aday olarak gösterildiği, hatta 1963’te seçimi kazandığı, ancak kendisinin görevi kabul etmediği aktarılır. Anayurdunun SSCB’nin bir parçası olması nedeniyle bu süreçte bir KGB bağlantısının da rol oynadığını iddia edenler olmuştur. Tarihçi Ara Sanjian’a göre, konunun doğası gereği bu tür söylentilerin temellendirilmesi ne yazık ki olanaksızdır. Gerçekten de, özellikle papalık adaylığı, oy sayımları ve bunun gibi ayrıntılar Vatikan tarafından çok sıkı bir şekilde korunan gizli bilgilerdir. Ancak her durumda Agagianian’ın Katolik Kilisesi’nde o dönemde en üst kademelerde yer aldığı tartışmasız bir gerçek.

1971’de ölümünün ardından kırk yıl geçtikten sonra bile bugün Kardinal Agagianian, hayatta olduğu yıllarda dünyanın dört bir yanındaki Katolik Ermenilerin kralı işlevini gören, “Kilisenin Prensi” olarak anılıyor.