Ağrıya İlk Tırmanış ( Khachatur Abovian )

Tırmanışın 180. yılı Ağrı Dağı

Efsanelere konu olan Ağrı Dağı’na ilk tırmanışın 180. yıl dönümü 9 Ekim’de kutlanacak.

Bu yıl 9 Ekim tarihinde, ülkemizin en yüksek dağı olan Ağrı Dağı’na ilk tırmanışın 180. yılı Doğubayazıt’ta yapılacak törenlerle kutlanacak.

Dağcılığımızda çok değerli bir yeri olan bu ilk tırmanışı, Estonyalı fizik profesörü ve gezgin Johann Jakob Friedrich Wilhelm Parrot, üç öğrencisi ve daha sonra ünlü bir şair olacak Khachatur Abovian’la birlikte gerçekleştirmiş. Beş kişilik ekibin Ağrı Dağı’nın zirvesine ulaştığı 9 Ekim 1829 tarihi, hem Türkiye’de hem de Estonya’da dağcılığın başlangıcı kabul ediliyor. Bu nedenle bu yıl her iki ülkenin de katkılarıyla kapsamlı bir etkinlik düzenlenecek Ağrı Dağı’nda.

Estonyalı ve Türk dağcılar tarafından gerçekleştirilecek olan 180. yıl anma tırmanışından önce 4 Ekim’de İshak Paşa Sarayı’nda Profesör Parrot’ın çok yönlü hayatını ve Ağrı Dağı’na yaptığı tırmanışı anlatan, Türkçe, Estonca ve ‹ngilizce bir de sergi açılacak. Profesör Parrot’ın Ağrı Dağı’na tırmanışı sadece dağcılık tutkusu için değil aynı zamanda Nuh’un Gemisi’ni de aramak amaçlıydı. Ağrı Dağı o gün bugündür hem dağcıları, hem de Nuh’un Gemisi araştırmacılarını kendine çekiyor.

İDEAL BİR BAŞLANGIÇ
Ağrı Dağı’nı Marco Polo’nun seyahatnamelerinde de görüyoruz, hatta bu notlarda Ağrı Dağı, hiçbir zaman tırmanılamayacak bir dağ olarak anılıyor. Sönmüş bir volkan olan Ağrı Dağı, 5137 metre yüksekliğiyle dağcıların yüksek irtifa tırmanışlarına başlamaları için ideal bir dağ. Ağrı’ya yazın tırmanmanın herhangi bir teknik zorluk içermemesi nedeniyle, her yıl çok sayıda yerli ve yabancı dağcı ve dağ yürüyüşçüsü burayı ziyaret eder ve çoğu zaman da hayatlarının en yüksek zirvesine tırmanmış olarak büyük bir mutluluk ve heyecanla evlerine dönerler.

Kış tırmanışları ise, hem mevsim şartlarının ağırlığı hem de 5000 metre civarındaki buzul yan geçişi nedeniyle ciddiye alınması ve iyi hazırlanılması gereken bir özelliğe sahip. Ağrı Dağı’nın ilk kış tırmanışı 21 Şubat 1970 tarihinde Dr. Bozkurt Ergör tarafından yapıldı. İlerleyen yıllarda on binlerce yerli ve yabancı dağcı Ağrı Dağı’na hem yaz hem de kış mevsimlerinde değişik rotalarından tırmanmayı başarmıştır. Kış tırmanışları sadece donanımlı, yetişmiş, dağları ve dağcılığı iyi bilen dağcılar için uygundur ancak yaz tırmanışları çoğu zaman sıkı ve soğuk bir yürüyüşten ibarettir.

NUH’UN GEMİSİ EFSANESİ
Düz bir ovada aniden yükselen heybetli volkanik kütlesiyle, Ağrı Dağı tüm çevresine hakim durur. Hele bir de Nuh’un Gemisi’ne ev sahipliği yaptığı yönündeki dünyaca kabul gören inanış, Ağrı Dağı’nı dünyadaki diğer tüm dağlardan ayırır ve kendisinden daha büyük dağların bile birçoğundan daha özel kılar. Bu özelliği nedeniyle de hem dağcılar hem de Hristiyanlar için bir tırmanıştan ve bir dağdan daha fazlasını ifade eder. Dünyanın pek çok ülkesinde Nuh’un Gemisi’ni bulmak için kurulmuş dinsel veya bilimsel kökenli yüzlerce dernek ve kulüp bulunuyor ve hepsi bir gün insanlık tarihinin en önemli olaylarından birinin sırlarının bu dağda gün ışığına çıkacağına inanıyor. Ağrı Dağı’na tırmanış yapmak ve kutsal kitaplarda adı geçen Ağrı Dağı’nı ziyaret etmek isteyen yüz binlerce insan olduğunu söylemek yanlış olmaz. Bu özelliğiyle Ağrı Dağı, bölge ve Türkiye için çok önemli bir turizm potansiyeline de sahip. Bu potansiyelin çok verimli kullanıldığını ne yazık ki söylemek pek mümkün değil ama önümüzdeki yıllarda bu eksikliğimizi kapatacağımıza inanıyorum. 2005 yılından bu yana düzenlenen Ağrı Dağı ve Nuh’un Gemisi sempozyumlarının bu konuda çok önemli bir çaba olduğunu söylemek isterim.

Ağrı Dağı’na tırmanış için en çok tercih edilen rota, güvenli ve rahat olan Doğubayazıt tarafından ve güney yüzünden yapılan tırmanışlardır. Bunun dışında da dağa yaklaşılabilecek değişik rotalar mevcuttur. Ağrı Dağı tırmanışı için izin alınması gerekmektedir. Türk dağcılar için bu izin oldukça rahattır ancak yabancı dağcılar için biraz zahmetli ve zaman alan bir bürokrasisi var. Bence yabancı dağcıların izin alma meselesi de çözülmesi ve kolaylaştırılması gereken bir konu. Ülkemizi ve Ağrı Dağı’nı ziyaret etmek isteyen pek çok yabancı bu zahmetli izin işlemleri nedeniyle gereğinden fazla zorlanıyorlar.

ZİRVE YOLUNDA
Ağrı Dağı’nın en rahat ve güvenli rotası olan güney yüzü rotasını tırmanmak için, Doğubayazıt’ta kaldığınız otelden 2400 metredeki Eli köyüne araçla iki saatten kısa süren bir yolculukla gidiliyor. Buradan sonra herkes yürüyerek devam ediyor. Ağır yükler ise 3300 metre civarındaki ilk kampa ve daha sonra 4200 metredeki ikinci kampa kadar at sırtında ulaştırılabiliyor. Bu durum Ağrı Dağı’na tırmanışları çok rahatlatan bir imkan sunuyor herkese. Böylece sadece o günlük ihtiyacınız kadar malzeme taşıyarak tırmanışı sürdürebiliyorsunuz. Yükseklikten daha az etkilenmek için yapılan bir günlük uyum tırmanışı ve dinlenmeyle birlikte, 5 – 6 gün içerisinde gerçekleştirebileceğiniz bir serüven Ağrı Dağı tırmanışı.

Ağrı Dağı’na tırmanan bir dağ yürüyüşçüsünün, profesyonel bir dağcının yaşadıklarına en çok yaklaşacağı yer ise, yaklaşık 4950 metrede artık kramponların takılarak ilerlendiği zirveye doğru yükselen yan geçiş ve devamındaki dik yükselen tırmanış etabıdır. Zirveye ulaşan son adımlar ise, son derece dik, soğuk, sert rüzgârlı, bembeyaz bir boşluğa tırmanıyormuş hissini verir dağcıya. Bu son etabın bitişi gerçekten de bir zafer anıdır. O son metrelerdeki çabalar, yıllar sonra tekrar tekrar hatırlanacak ve her hatırlayışta gurur duyulacak özel anılardır.

Ağrı Dağı’na tırmanacak kadar kendinize güveniyorsanız ve bu yönde bir isteğiniz varsa, bence iyi hazırlandığınız bir yaz kendinize bu şansı vermelisiniz. İnternetten bir araştırma yaparak, Ağrı Dağı’na tur grupları götüren çok sayıda organizasyondan kendinize uygun birini bulabilirsiniz. Tırmanışla ilgili tüm detayları ve hazırlıkları bu tür gruplarla planlayabilirsiniz. Size düşen, tırmanış öncesinde iyi bir antrenman programı uygulamak ve kendinizi Ağrı Dağı’nın taşlı, karlı, buzlu patikalarına hem fiziksel hem de psikolojik olarak hazırlamak olacaktır. Tırmanışın akışı ve güvenliği ile ilgili kararları bu konuda deneyimli rehberlerin aldığı, gerekli malzemeler konusunda da destek alabileceğiniz bu tırmanışta, sınırlı dağcılık tecrübesi olan ancak iyi sporcu disiplinine ve kondisyona sahip pek çok kişinin uygun hava koşullarında başarılı olduğunu da bilmenizi isterim.

Bence kendi sınırlarına bir yolculuk yapmak isteyen, düzenli egzersiz yapan ve kendine güvenen pek çok kişi, hayatının en büyük maceralarından birini Ağrı Dağı’nda bulabilir ve kendi zirvelerinden birine tırmanabilir. Ağrı Dağı’na dağcılar ve iyi hazırlanmış dağ yürüyüşçüleri tam 180 yıldan beri tırmanıyor, neden siz de onlardan biri olmayasınız?

Yazı: NASUH MAHRUKİ
SkyLife - Ağustos 2009





16945 ft (5165 m) Highest point in Turkey .
Major Peaks: Great Ararat: 16945 ft (5165 m)
Little Ararat: 12877 ft (3925 m)
Location: Eastern Turkey,
near Armenia and Iran borders
Lat / Long: 39.7° N, 44.3° E
Volcanic Type: Stratovolcano complex
Volcanic Status: Active, minor eruption 1840?
First Ascent: Dr. Friedrich Parrot, Khachatur Abovian, Alexei Sdrovenko,
Matvei Chalpanof, Ovannes Aivassian, and Murat Pogossian, 1829
First Ski Descent:
Skiable Vertical: well over 8000 ft (2500 m),
perhaps over 11000 ft (3400 m) is possible