Amerikan Temsilciler Meclisi alt komitesinde onaylanan Ermenilerin yaşadığı 1915 olaylarına soykırım denmesi çağrısı Türkiye'nin tepkisine yol açarken, Ermeni diyasporası ve Ermenistan'da ise memnuniyetle karşılandı.

Ermenistan Dışişleri Bakanı Edward Nalbandyan karardan memnuniyet duyduğunu ifade etti.

Nalbandyan, "Bu, Amerikan ulusunun evrensel insan değerlerine bağlılığının yeni bir göstergesi ve insanlığa karşı suçların önlenmesi yönünde önemli bir adım oldu." dedi.

Ermeni diyasporasının temsilcileri ise Türkiye'nin ABD ile ilişkilerin bozulacağı yolundaki uyarısının siyasi bir şantaj olduğunu ve Türkiye ile Fransa ve soykırım nitelemesini kabul eden diğer 20'ye yakın ülke arasındaki ilişkilerin normal olduğunu söylüyor.

Peki, Ermenistan'ın tavrı ne yönde ve ABD odaklı soykırım tartışması, Türkiye ile ilişkilerin normalleştirilmesi sürecini nasıl etkileyecek?

Bu soruları, Ermenistan'ın önde gelen düşünce kuruluşu Kafkas Enstitüsü'nün direktörü Alexander İskandaryan'a yönelttik.

Alexander İskandaryan: Türkiye, bu süreci kendisi üzerinde bir baskı unsuru olarak görüyor. Zaten iç politikada önemli sorunlar yaşıyor. 2011'de seçimlere gidilmesi gündemi var. İktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi'nin oyları da yüzde 30 civarında olacak gibi görünüyor. Ben böyle bir durumda, dışarıdan gelen bu tür bir baskının Türkiye'nin protokolleri onaylaması için yeterli olabileceğini gerçekçi bulmuyorum. Türkiye'nin protokolleri sembolik tarih olan 24 Nisan'dan önce onaylayacağı konusunda da iyimser değilim. Bence, yakınlaşma sürecinde - ki bence şu an bu süreç bir krizi yaşıyor - sorunların gerçek kaynağı Ankara'da. Erivan'da değil. Ermenistan parlamentosu açısından da Türkiye ile protokollerin onaylanması konusunda hiçbir sorun yok. Türkiye'nin protokolleri onaylaması durumunda Ermenistan parlamentosu da onaylayacak. Dolayısıyla, soru Amerika'daki soykırım oylamasının Türkiye'nin iç politikadaki dengesini nasıl etkileyeceği. Bu konuda net bir sonuca varmak için ise bir süre daha beklemek gerekli.

Güney Yıldız: Türkiye Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye'nin dış baskıyla karar almayacağını açıkladı. Bazı yorumcular ise, Amerikan kongresindeki tartışma Türkiye'nin protokolleri onaylamayı askıya almasına neden olabilir yorumunu yapıyor. Sizin bu konudaki görüşünüz nedir?

Alexander İskandaryan: Evet bence bu mümkün. Fakat yalnızca, Washington'daki oylama nedeniyle değil. Yakınlaşma süreci geçtiğimiz birkaç aydır zaten bir krizi yaşıyor. Belki bu süreç için henüz öldü diyemeyiz fakat umutların pek yüksek olmadığını da söylemek gerek.

Sınırların açılması mı? Soykırım tasarıları mı?

BBC: Peki sizce şu anda Ermenistan'daki Ermeniler için yakın vadede hangisi daha önemli? Protokollerin Türkiye tarafından onaylanıp sınırların açılması mı, yoksa Amerikan kongresinin 1915 olaylarına soykırım demesi mi?

Alexander İskandaryan: Bu ikisi farklı şeyler. Soykırım Ermenistan'ın ve Ermenilerin tarihinin bir parçası. Dedelerimizin, Baba annelerimizden dinlediğimiz birşey. Bu sorunu Ermeni mantalitesinden çıkarmanız mümkün değil. Ermeni diyasporası için ise bu daha da açık bir mesele. Zaten Amerika'da bu karar için lobi yürütenler de Ermeni asıllı da olsalar, Amerikan vatandaşları. Soykırım kararları da tarihte, daha Ermenistan bağımsız bir devlet olarak ortaya çıkmadan önce bile alınmaya başlamıştır. Dolayısıyla bunu durduramazsınız. Fakat, yakınlaşma meselesi diyasporanın değil Ankar ile Erivan arasındaki ikili bir meseledir, ya da öyle olmalıdır.

BBC:Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan birkaç ay önce Parlamentoda yaptığı bir konuşmada, soykırım tartışmasının da Türkiye ile yakınlaşma içinde hallolacağına inandığını söylemişti. Sizce, Ermenistan'da soykırım tartışmasını yakınlaşma sürecine destek vererek çözmek isteyenler mi çoğunlukta, yoksa dışarıdan baskı uygulama yanlısı olanlar mı?

Alexander İskandaryan: Bence Türkiye'ye baskı uygulayarak soykırımı kabul etmeye zorlamak gerçekçi değil. Belki ilerde böyle bir an gelecektir fakat bu bugünün meselesi değil. Üç milyon nüfuslu küçük bir ülke olan Ermenistan'ın da 70 milyonluk büyük bir güç olan Türkiye'nin soykırımı kabul etmesini sağlaması mümkün değil. Yakınlaşma süreci dahi, sadece Ermenistan'la Türkiye arasında olmuyor. Amerika, Rusya, Avrupalılar gibi büyük güçlerin de dahil olduğu bir süreç. İlişkilerin normalleşme sürecinde Ermenistan dahi Türkiye'yi soykırımı tanıması için baskı yapmıyor.