10 Kasım 2009
Turkiye'nin 1993 yılında Azerbaycan'ı Moskova ile Erivan'ın ortak isgalinden kurtarmak amacıyla askeri mudahale planı hazırladıgı ve Rusya ile savasın esigine geldiği kamuoyuna ilk kez yansıdı. Azeri Yeni Musavat gazetesi Karabağ'ın isgal edildiği dönemde Baku-Ankara arasında yapılan gizli temaslar, Turk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) Nahçıvan'a mudahale planı ve Rusya'nın karsı adımlarıyla ilgili makalelere yer verdi. Çoğu, kamuoyuna yeni yansıyan bilgileri adını açıklamadığı kaynaklara dayandıran gazete, olayların içinde yer alan dönemin Azerbaycan Bassavcısı İhtiyar sirin'le de göruserek 16 yıl önce yasananları birinci elden doğrulattı. Muhalif gazete, konuyu gundeme getirmesinin nedenini, Amacımız yakın geçmisimizde kalmıs bir sır perdesini biraz aralamak, aynı zamanda Turkiye'nin ve TSK'nın Azerbaycan uğrunda her turlu fedakârlığa, hatta Ruslarla savasmaya bile hazır olduğunu göstermek diye yazdı.
Milliyet gazetesinin haberine göre; Bassavcı sirin, 1993 yılının mart ayında Rusya'nın Ermeni birliklerine destek vererek Azerbaycan'ın buyuk bölumunu isgal planı hazırladığını öğrenmeleri uzerine dönemin Cumhurbaskanı Ebulfeyz Elçibey'in talimatıyla durumu Turkiye'ye aktardığını söyledi.
sirin, 3 Nisan'da İstanbul uzerinden Ankara'ya gittiğini ve önce o dönemde Doğru Yol Partisi'nden milletvekili olan Bedrettin Dalan'la, ardından Basbakan Suleyman Demirel'le görustuğunu ve isgal planıyla ilgili bildiklerini anlattıklarını söyledi. sirin'e göre isgal Baku'nun Turkiye'ye ve Batı'ya yakınlasmasını ve Baku-Ceyhan petrol boru hattını engellemeyi amaçlıyordu. Yeni Musavat, Ankara'nın önce Ermenistan sınırına asker yığdığını, TSK'nın Ermenilerin saldırması durumunda Kars Antlasması uyarınca Turkiye'nin garantöru olduğu Nahçıvan'a askeri mudahale planı hazırladığını, devamında Nahçıvan'ı Azerbaycan'a bağlayacak bir koridor açılmasının öngörulduğunu, ayrıca Azeri ordusuna silah ve uzman yardımı baslatıldığını yazdı.
Gazeteye göre, Turkiye'nin savası göze aldığını anlayan Moskova isgalden vazgeçti, ancak 1993 yılının haziran ayında isyancı Azeri Albay Suret Huseyinov'u kullanarak Elçibey'i devirdi. Yeni Musavat, isgali durduran Ankara'nın daha sonraki gelismeleri yönlendirememesini, Cumhurbaskanı Turgut Özal'ın ölumuyle iç siyasete yoğunlasmasına bağladı.
Demirel'le görusme
Turkiye Basbakanı Suleyman Demirel'e Rusya'nın isgal planı ile ilgili bilgi verdim. Beni çok ciddi sorgu, sual etti, sonra 'Bizi vaktinde bilgilendirdiğiniz için tesekkur ederim. Bundan sonrası bizim isimiz. Azerbaycan'ı bu beladan kurtarmak için gerekli adımları atacağız' dedi. Bu sözunu hiç unutmuyorum. Zaten Turkiye gereken adımları attı.”
Operasyon merkezinde bir Azeri
Yeni Musavat, Baku'den gelen ust duzey bir yetkilinin dönemin Genelkurmay Baskanı Orgeneral Doğan Gures ve diğer komutanlarla görustuğunu belirterek, Gures söz konusu kisiye, 'TSK tarihinde baska bir devleti temsilen operasyon merkezimize ilk giren kisisiniz. Ama biz zaten Azerbaycan'ı yabancı devlet kabul etmiyoruz' dedi” diye yazdı