09 Kasım 2009
Turkiye-Ermenistan iliskilerinin gelismesine paralel olarak ortaya çıkan Azerbaycan sıkıntısına karsı, Basbakanlık Baku'ye önemli bir jest yaptı. Haberi Paylas : Google Yahoo Facebook Digg Del.icio.us Reddit
Basbakanlık Devlet Arsivleri bastırdıgı '100.Kitabı' Karabag konusuna ayırdı.
'Osmanlı Belgelerinde Karabağ' ismini tasıyan tek ciltlik buyuk boy eser, geçmisten bu yana Karabağ'ın statusunu en ince ayrıntısına kadar ele alıyor. 700 sayfalık kitap, Azerbaycan'ın Karabağ'ın isgalden kurtarılmasıyla ilgili uluslararası arenada ortaya koyacağı mucadele için de veri niteliği tasıyor. Osmanlı arsivlerinden tasnif edilerek kitaba alınan 119 belge, Azerbaycan'ın 500 yıllık tarihine ısık tutuyor. Belgelerin içinde Kafkasya'daki nufus istatistikleri ile o dönem Gence ismi verilen vilayetin 1732 yılı tahriri ve haritalar yer alıyor. Ayrıca Rusların bölgeye ilgisi, Karabağ'da yapılan katliamlara iliskin yazısmalar, nufus hareketleriyle bölgenin Ermenilestirme çabaları ve Karabağ Hanlığı'nın Osmanlı'dan yardım taleplerini içeren yazılar da belgeler arasında.
Karabağ Hanı İbrahim Halil Han tarafından saraya gönderilen ve butun Azerbaycan hanları ile beraber Osmanlı Devleti'ne bağlılık bildiren 20 Aralık 1774 tarihli mektup, en dikkat çekici belgeler arasında yer alıyor. Kitapta ayrıca 1914'de Kafkasya'daki genel nufus durumuna iliskin de bilgilere yer veriliyor. Ruslar tarafından gösterilen istatistiklerde, Karabağ vilayetindeki Musluman sayısı 1 milyon 174 bin olarak gösteriliyor. Rus nufusu 34 bin, Gurculer 1107, Ermeniler ise 177 bin olarak belirtiliyor. Rus hukumeti butun Kafkasya'daki Musluman sayısını 4 milyon 679 bin 487 olarak belirlemis. Buna karsılık Turk tarafı Gence'deki Muslumanların 1 milyon 500 bin, Kafkasya'daki toplam Musluman kisi adedinin ise 7 milyon olduğunu tespit etmis.
Hazırladıkları kitapla ilgili Zaman'a bilgi veren Basbakanlık Devlet Arsivleri Genel Muduru Doç.Dr. Yusuf Sarınay, Bu eser, bölgenin fetih tarihi olan 1590 yılından Mondros Mutarekesi çerçevesinde bölgedeki askerlerin çekilmesi kararına, hatta çekilmeden sonra Azerbaycan Cumhuriyeti safahatına kadar geçen sure içinde Osmanlı Devleti'nin bölge ile olan iliskilerini ortaya koymaktadır. Siyasi, askeri ve diplomatik iliskiler bölumunde bölgedeki nufus dengelerinin Ermeniler lehine değistirme çabaları ve Ermenilerin bölgede çıkartmıs oldukları kargasa girisimleri anlatılıyor. Azerbaycan topraklarında yuzlerce Turk köyunun Ermeni saldırılarına maruz kaldığını ortaya çıkıyor. diye konustu.