Turkiye ile Ermenistan arasında 31 Agustos da kararlastırılan ve 10 Ekim’de imzalanması beklenen Diplomatik İliskilerin Yeniden Kurulması ve Sınırların açılmasına İliskin Protokol’, Ermeni Diasporası’nın direnisiyle karsılastı. Ermenistan Cumhurbaskanı Serj Serkisyan, Diaspora’yı ikna etmek için 1-5 Ekim tarihleri arasında çesitli ulkelerde Ermeni Diasporası ile göruserek protokol konusundaki direnisi kırmaya çalısacak. Ancak Ermeni Diasporası’nın baskenti diye anılan Paris’te harekete geçen Ermeni Dernekleri kendi aralarında bölunurken, Serkisyan’a Soykırımı kabul etmeden asla sartı uzerinde birlesiyor.

Turkiye ile Ermenistan arasında tarihi bir adım olarak nitelendirilen Diplomatik İliskilerin Yeniden Kurulması ve Sınırların açılmasına İliskin Protokol’ Ermeni diasporasını parçaladı. Protokole en karsıt sesler Diaspora’nın en yogun yasadığı ulke Fransa’dan geliyor. Prokole ön imza atan Cumhurbaskanı Serj Serkisyan, diasporayı ikna etmek uzere 5 gunluk yoğun bir geziye çıkıyor. Serkisyan’ın ilk durağı 1-2 Ekim’de Ermeni Apostolik Klisesi Yuksek Temsilcisi 2. Catholicos Karekin ve protokolun en sert elestirildiği Paris’teki Ermeni topluluğu. Serkisyan daha sonra sırasıyla New York, Los Angeles, Beyrut ve Rostov’daki Ermeni cemaatiyle de bir araya gelecek.

Serkisyan’ın Paris’e gelecek olması 31 Ağustos’tan bu yana Protokolun hararetle tartısıldığı diasporayı da harekete geçirdi. Protokol karsısında imza kampanyası açan Collectif VAN adlı örgutun açıklamasına göre imza sayısı 500’u geçti. Kampanya metninde Turkiye ile imzalanan protokole, Ermeni soykırımının kabulu sartı konulması isteniyor. Bildiride protokol ile Ermeni diyasporasının marjinallestirildiği ve Turk diplomasisinin stratejisine destek verdiği sert elestirisi de getiriliyor.

Ermeni örgutlerinin en radikali Tasnak Sutyun ise daha da ileri giderek soykırımın kabul edilmesi sartına ek olarak iki ulke arasındaki sınırların da 1921 Kars Anlasması’na kadar geri çekilmesini istiyor. Dernek Baskanı Murat Papazyan, sert açıklamasında Soykırım tarihinin yeniden duzenlenerek yazılmasını talep ediyor, protokolun imzalanmasının Turkiye’nin hanesine basarı olarak geçeceğini savunuyor.

Görece daha uzlasmacı bir tutum izleyen Fransa’daki Ermeni Örgutleri Konseyi CCAF de, internet sitesi uzerinden yaptığı açıklamada, Ermenistan ve Turkiye arasında samimi ve adil bir diyalogtan yana olduklarını ancak soykırım konusunun pazarlığa açık olunmaması gerektiğinin’ altını çizdi. Konsey ayrıca Protokol’un 5’inci maddesiyle duzenlenen Diplomatik İliskiler madesinde yer alan Her iki taraf da uluslararası anlasmalarla belirlenen sınırları tanır’ ifadesine açıklık getirilmesini, Turkiye’nin de, soykırımı açıkça söyleyenleri cezalandıran TCK’nın 301 ve 305’inci maddelerini kaldırmalarını istedi.

Dunyadaki Ermeni Diasporası’ndan da benzer sesler yukseliyor. Lubnan’daki Ermeni Katolik Kilisesi patriği 1. Aram, soykırım konusunda Turkiye’ye taviz verilmemesi ve katı olunması çağrısında bulunuyor. İsveç’teki Ermeni diyasporası derneği ASA daha radikal bir söylemle Protokol’un Ermenistan için bir tehlike olduğunu savunuyor. ASA, protokol ile Ermenistan’ın Karabağ uzerinde söz sahibi olmasına son verildiği uyarısında bulunuyor.

Özetle Paris’teki tepkiler Serkisyan’ın yarın baslayacak diaspora turunda, birbirinden farklı, çoğu zaman da zıt göruslerle karsılasacağının isaretlerini veriyor.