Barısı saglamak sadece 94 yıl aldı. Daha da uzun surebilirdi. Turkiye yle Ermenistan arasında, normal iliskiler kurup kuramayacaklarına dair yapılan görusmeler buyuk ihtimalle esastan ziyade simge niteligi tasıyor. Fakat bilhassa Turkiye tarafından kolay kolay kalkısılamayabilecek bir jest anlamına da geliyor. Avrupa’yla Orta Asya arasındaki gergin sınır bölgelerinde sukûneti sağlamak yönunde beklenmedik bir adım bu.

Bu görusmelerin, Ermenistan’la Turkiye arasındaki kapısmanın Kongre’den sarkıcı Cher’e (kendisi Ermeni) kadar ulus çapında hararetli bir kitleye hitap ettiği ABD’de de etkileri olacak. Avrupa’da çok uzaktaki bir ihtilaf gibi göruluyor olabilir; ABD’deyse atesli, yorucu Kongre tartısmalarına ve ulusal yayınlara konu oluyor. Görusmeler AB’de bile, bu haftanın mutereddit adımların ortaya koyduğundan daha buyuk bir etki yaratacak, surtusmeyle geçen yılların ardından Turkiye’nin AB’yle iliskilerini rahatlatacak.

Bununla birlikte bugune dek kuçuk adımlar atıldı. Pazartesi gunu iki taraf, birkaç haftaya kadar iliskileri tesis etme görusmelerini içeren bir mutabakat imzalayacaklarını açıkladı; gerçi bunun önunde her iki parlamentonun onayı gibi bir engel var. Bu engel asılırsa, 1. Dunya Savası sırasında, 1915’te Osmanlı İmparatorluğu yönetimi altında 1.5 milyona yakın Ermeni’nin öldurulmesinden kaynaklanan neredeyse bir asırlık dusmanlık sona erecek. Ermenistan yasananlara soykırım diyor, bu sekilde tanınmasını ve özur dilenmesini istiyor. Turkiye’yse her iki tarafta da çok sayıda insanın öldurulduğunu öne suruyor. Ermenistan’ın Sovyetler Birliği’nin parçası olduğu dönem dısında iki ulkenin diplomatik bağları olmadı. Sınır 1988-94 arasında Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ bölgesi nedeniyle yasanan savas sırasında kapatıldı.

simdi yetkililerin söylediğine göre sınır belki yeni yılda açılabilir, bununla birlikte bir anlasmaya daha hevesli olan tarafın Ermenistan olduğu ortada. Denize kıyısı yok ve acil ticaret ihtiyacı içinde. Ermenistan Devlet Baskanı Serj Sarkisyan’ın dun dediği gibi: İliskilerin normallesmesi ihtimalinin önunu Ermenistan açtı. Ermeni lider etkileyici ve haklı bir biçimde, bu girisimi gururla baslattığını, zira 21. asrın medeni dunyasına uygun tutumun bu olduğunu’ da sözlerine ekledi.

İsviçreli yetkililerin arabuluculuğunda nisandan bu yana sekillenmekte olan anlasma, soykırım veya donmus durumdaki Dağlık Karabağ ihtilafı (Turkiye bu cephede paralel bir ilerleme sağlanmasında ısrar ediyor olsa da)
gibi tarihi meseleleri açıkça bir kenara bırakıyor.
Buna yapıcı bir kaçınma denilebilir. En azından sınırları açmayı basarmalarını umalım. Her gun temasa imkân
vermek, bir asır önce kimin katledildiğini unutmanın anlasılabilir zorluğuna bir panzehir teskil edecektir.
Aynı zamanda Amerikan siyasetinde bu mesele uzerinde, ABD’nin kalabalık Ermeni toplumunun bastırmasıyla surekli olarak kopan fırtınanın zeminini de ortadan kaldıracaktır. İki yıl önce baskan George W. Bush, Demokratların hâkimiyetindeki Temsilciler Meclisi’nde 1915’teki ölumleri (eski dısisleri bakanlarından olusan bir grubun hayati önemde bir muttefik olan Turkiye’yle iliskilere olumsuz etkisi konusunda yaptığı uyarıya rağmen) soykırım olarak kınayan bir komiteyle kapısmıstı. Ermenistan ve Turkiye bu eski ihtilafın pençesinden konusarak kurtulabilirse, ABD Kongresi’nin de nihayet kurtulması mumkun olabilir.