Batı'da Turkiye, kuzeyde Gurcistan ile sınır komsusu olan Ermenistan, denize çıkısı olmayan bir ulke.






ERMENİSTAN'IN KuNYESİ
Nufus: 3 milyon (BM 2007)
Baskent: Erivan
Yuzölçumu: 29.743 km2
En yaygın diller: Ermenice, Rusça
En yaygın din: Hıristiyanlık (Ortodoks)
Ortalama ömur: Erkeklerde 68, kadınlarda 75 yıl (BM)
Para birimi: 1 dram = 100 lumas
Baslıca ihraç urunleri: islenmis ve ham elmas, makine, metal urunleri, gıda
Ortalama yıllık gelir: 2.640 $ (Dunya Bankası, 2007)
İnternet uzantısı: .am
Uluslararası telefon kodu: +374

Bir zamanlar Sovyetler'in silikon vadisi olarak anılan Ermenistan, Sovyetler Birligi'nin 1991'de dagılmasından bu yana buyuk değisimlere uğradı.

Eski pazarların ortadan kalkması ile çöken ekonomi, aradan geçen surede toparlanma isaretleri gösteriyor. Ancak yeni is alanları yaratılabilmesi ve yoksulluğun önlenmesi yolunda istenen yol katedilebilmis değil.

Ermenistan ayrıca Karabağ sorunu dolayısıyla, Turkiye ve Azerbaycan tarafından uygulanan ticaret ambargosu altında.

Erivan yönetimi 1915-1917 yılları arasında Osmanlı İmparatorluğu'nun tehcir uygulamaları sırasında binlerce Ermeninin ölumunun soykırım olduğunu öne suruyor. Bunun Turkiye ve diğer ulkelerce bu sekilde kabul edilmesine çalısıyor.

Dunyanın pek çok farklı ulkesine yayılmıs durumdaki diaspora halkı için de bu, önem verdikleri bir konu.

Yuksek dağları, gölleri ve kaplıcaları ulkenin gurur duyduğu doğal guzellikleri arasında.

GENEL BİLGİLER

İpek Yolu uzerinde yer alan bölge, bu nedenle tarih boyunca pek çok kulturle etkilesim içine girmisti.

İlk Hıristiyan medeniyetlerinden birisi kabul edilen ulkede Hıristiyan medeniyetinin izleri dörduncu yuzyıla kadar gidiyor.

Ancak Ermeniler yuzyıllarca Pers ve Osmanlı hakimiyetinde kaldı.

Ermeni dili Hint-Avrupa dillerinden birisi; ancak kendine has bir alfabeye sahip.

İlk bağımsız Ermeni Cumhuriyeti, Birinci Dunya Savası sonunda kuruldu. Ancak kısa ömurlu oldu.

Bolsevikler bölgeyi 1920'lerin basında Sovyetler Birliği'ne dahil ettiler.

Sovyetler'in dağılması ile Ermenistan'ın 1991'de bağımsızlığına kavusması ise Azerbaycan'da Ermenilerin sayıca çoğunluk oldukları Karabağ bölgesinde yasanan sorunla gölgelendi.

Çunku aynı yıl Karabağ'daki Ermeniler, bağımsızlık talebiyle topyekun savasa giristiler ve Ermenistan onlara destek ve asker sağladı. 1994'te varılan ateskes de tam bir çözum getirmedi.

1999'da Erivan'daki parlamentoyu basarak, Basbakan Vazgen Sarkisyan'ın da aralarında olduğu siyasetçileri ölduren silahlı kisiler, eylemlerine Ermeni halkının içinde bulunduğu kötu kosullarının neden olduğunu söylediler.

Ermenistan, tarihi boyunca göçmen dalgalarına tanık oldu. Ancak son dönemde ulkeden yasanan kaçıs kaygı yaratıyor.

Gençlerin daha iyi bir yasam için baska ulkelere yerlesmesi sonucu Ermenistan'ın bağımsızlığa kavusmasından bu yana nufusunun yuzde 25'ini kaybettiği dusunuluyor. Bu ekonomi açısından da olumsuz sonuçlar yaratıyor.

Ermenistan'da halkın yuzde 50'sinin yoksulluk sınırı altında yasadığı tahmin ediliyor. Yolsuzluk ve siyasi suikastler de toplumsal yasama yansıyan diğer sorunlar.

Hukumet, turizmi ve teknoloji bölgeleri olusturulmasını tesvik etmeye çalısıyor. Ancak yabancı yatırımcılar yine de ulkeye temkinli yaklasıyor.

Son yıllardaki reformlar göreli bir istikrar ve bir ölçude buyume sağladı.

Ermenistan enerji ihtiyacının önemli bölumunu Rusya'dan satın aldığı doğal gazla karsılıyor.

Eski Sovyetler Birliği'nin parçası olan diğer cumhuriyetler gibi Erivan da son dönemde suratli ve buyuk fiyat artısları ile karsı karsıya kaldı. Rus devlet doğal gaz sirketi Gazprom, 2006 Nisan'ında fiyatı neredeyse ikiye katladı.

Rus gazı ulkeye Gurcistan uzerinden geçen boru hatları ile tasınıyor.

ulkenin elektrik uretimi için bel basladığı bir diğer kaynak ise Metsamor nukleer santralı. Ancak santralın guvenli olup olmadığı konusu endise yaratıyor.

Baskent Erivan'ın batısındaki Metsamor santralı 1988 yılında bölgeyi sarsan siddetli deprem sonrasında kapatılmıstı. Ancak ekonomik gerekçelerle 1995'te yeniden faliyete açıldı.

ulke, 2001 yılında Avrupa Konseyi uyesi oldu.

LİDERLER

Devlet Baskanı: Serj Sarkisyan

Serj Sarkisyan subat ayında yapılan devlet baskanlığı seçimi öncesi basbakan olarak görev yapıyordu.

Sarkisyan'în oyların yaklasık yuzde 53'unu alarak seçimi kazandığı açıklandı.

Binlerce muhalif ise seçimde usulsuzluk yapıldığını belirterek sokaklarda protesto gösterileri duzenledi.

Dönemin Rusya Federasyonu Baskanı Vladimir Putin Sarkisyan'ı seçim zaferi nedeniyle kutladı.

Avrupa Guvenlik ve İsbirliği Teskilatı AGİT de seçimin buyuk oranda uluslararası standartlara uygun sekilde yapıldığını bildirdi.

Sarkisyan seçim sonrası 'uzlasma' mesajı vermisti

Serj Sarkisyan, eski devlet baskanı Robert Koçaryan'ın yakın muttefikiydi.

Koçaryan Sarkisyan'ı, 2007 yılı Mayıs ayındaki genel seçimler sonrası basbakanlığa atamıstı.

1954'te Dağlık Karabağ'da doğan Serj Sarkisyan, eski bir Sovyet askeri.

Serj Sarkisyan daha önce bağımsızlığını sadece Ermenistan'ın tanıdığı Dağlık Karabağ Cumhuriyeti bunyesindeki Savunma Komisyonu'nda bulunmus, Ermenistan'da Savunma Bakanı ve Ulusal Guvenlik Bakanı olarak da görev yapmıstı.

Dağlık Karabağ yuzunden Ermenistan'la Azerbaycan arasındaki savasta 35 bin kisi hayatını kaybetmis, bir milyondan fazla Dağlık Karabağ sakini evlerini terk etmek zorunda kalmıstı.

Bölge, Azerbaycan'ın parçası olmasına rağmen, 1994'teki ateskesten bu yana fiilen Ermenilerin denetiminde.

Serj Sarkisyan'ın gundemindeki konulardan biri de, Dağlık Karabağ'ın nihai statusunu belirlemeye yönelik barıs görusmelerine yeniden baslanması.

MEDYA

Ermenistan'da hukumet, ulusal televizyon ve radyolar uzerinde denetim yetkisine sahip. İki kamu televizyonu dısında 40 kadar da özel televizyon yayın yapıyor.

Ulusal televizyonun yayınları Azerbaycan'ın pek çok yöresine ulasırken, Ermeniler de Rus televizyonlarını izleyebiliyor.

Ana haber kaynağı olarak yazılı basını görenler ise pek az. Gazetelerin tirajı fazla yuksek değil, çoğunun sahibi de zengin isadamları veya siyasi partiler.

ulkede tum yazılı, görsel ve sesli basın kuruluslarının Adalet Bakanlığı'nca tescil edilmesi gerekiyor.

2004 yılında çıkarılmıs olan bir yasa medyada sansuru yasaklıyor. Ancak sözlu ve yazılı iftira, Ermenistan'da hapis cezasına tabi bir suç olarak kabul ediliyor. Gazetecilerin bu yasalar uyarınca mahkumiyeti de sıkça yasanan bir durum.

ABD merkezli sivil toplum kurulusu Freedom House ulkede otosansurun özellikle yolsuzluk, guvenlik ve Dağlık Karabağ bölgesi ile ilgili konularda yaygın olduğunu belirtiyor.