18 Temmuz 2009
Azerbaycan Cumhurbaskanı Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaskanı Sarkisyan, Moskova'daki görusmeleri 3.5 saat surdu. Zirvede önemli gelismeler var.
3,5 saat suren görusmede ilk kez zorlu konular açık bir sekilde masaya yatırıldı. Dısisleri Bakanları ve Minsk Grubu es baskanlarının katılımı ile heyetler arası gerçeklesen görusmelerin ardından, liderler ikili bir görusme de yaptı. Yukarı Karabag'da çözum konusunu sonraya bırakan liderlerin, Ermenistan isgali altında bulunan yedi bölgeden besinin iadesini muzakere ettikleri kaydediliyor.
APA Rusya Temsilcisi Roman Agayev'e göre, Ermenistan'ın bes bölgenin geri verilmesi ile ilgili iki talebi var. Bunlardan ilki Yukarı Karabag'ın bağımsızlığına yesil ısık yakılması, ikincisi de bölgeye Rus barıs gucu askerlerinin yerlestirilmesi. Baku, sorunların butun olarak değil, asamalı olarak çözumunu istiyor. Azerbaycan'a göre önce bes bölgedeki isgal sona ermeli. Bu bes bölgeden göç etmek zorunda kalan yaklasık 800 bin kisi guvenli bir sekilde evlerine dönmeli. Bir de bölgede olusturulacak barıs gucunde Turk askerleri de yer almalı.
Bu asamada bir mutabakat sağlanırsa, sonra diğer iki bölge Laçin ve Kerbecer'in iadesi gundeme gelecek. Bu iki bölgeden göç etmek zorunda kalan yaklasık 200 bin Azeri'nin evlerine guvenli bir sekilde dönmesi de değerlendiriliyor. Azeri lider Aliyev, Rus televizyonu Vesti TV'ye yaptığı açıklamada bu iki bölgenin bes yıl sonra iadesinin muzakere edildiğini belirtmisti. Muzakere yöntemine göre, Yukarı Karabağ konusu, bu iki sureçten sonra gundeme alınacak.
Azerbaycan, Ermeni nufusun yoğunlukta bulunduğu Yukarı Karabağ'ı toprak butunluğunun korunması çerçevesinde değerlendiriyor. Erivan ise, bölge halkının kendi geleceğini belirleme hakkı olduğunu savunuyor. Ancak, Azerbaycan Anayasası'na göre ulkenin herhangi bir bölgesinde kısmi referandum yapılması mumkun değil. Referandum ancak tum Azerbaycan'da gerçeklestirilmesi gerekiyor. Yukarı Karabağ'ın bağımsızlığını asla kabul etmeyen Baku, bölgeye ust seviyede bir otonomi verilmesine sıcak bakıyor.
Ekim'de liderler yeniden bir araya gelecek
Azeri ve Ermeni liderlerin bir yılda altıncı kez bir araya gelmeleri Minsk grubu es baskanları tarafından olumlu karsılandı. Görusmelerin yolunda gitmesi durumunda Azeri ve Ermeni liderler Ekim ayında yeniden bir araya gelecekler.
Moskova'da gerçeklesen muzakere ile ilgili değerlendirmede bulunan Minsk grubu Rusya es baskanı Yuri Merzlikov, görusmelerde herhangi bir anlasmanın sağlanmadığını, ancak liderlerin hayli yakınlastığını söyledi. Minsk grubu olarak 'Madrid Prensipleri' çerçevesinde görusmelerin surdurulmesini isteyen Merzlikov, Muzakerelere Yukarı Karabağ'ın katılması gundemimizde yok. dedi.
ABD es baskanı Matthew Bryza ise herhangi bir karar verilememesinden dolayı memnun olmadığını belirtti. Diğer taraftan ciddi sorunların detaylı bir sekilde görusulmeye baslanılmasının olumlu olduğunu kaydeden Bryza, Cumhurbaskanları kendi dusuncelerini açık bir sekilde ifade ettiler. Her sey yolunda diyemem. Sonuca ulastık da diyemem. Sureç devam ediyor. değerlendirmesinde bulundu.
Fransa es baskanı Bernard Fassier ise daha umutlu konusarak görusmelerin yapıcı geçtiğini, uzun bir listenin muzakere edildiğini ve Cumhurbaskanlarının zamana ihtiyaçları olduğunu kaydetti. Fassier, Prag zirvesinin ardından St. Petersburg zirvesi gerçeklesti. simdi de liderler burada muzakere masasında. Bu görusmeler liderlerin muzakerelere hazır olduklarını gösteriyor. Madrid Prensipleri uzerinde uzlası sağlanacağını umit ediyorum. temennisinde bulundu.
Medvedev, Azeri ve Ermeni liderlerle Hipodrum'da görusecek
Yarın geleneksel olarak duzenlenen Kremlin at kosusuna katılacak Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) ulkeleri kendi atlarının birinci gelmesi için alkıs tutacak. Azerbaycan ve Ermenistan atları diğer atlarla birlikte hipodrumda musabaka ederken, Rusya devlet baskanı Dmitri Medvedev Azeri ve Ermeni liderlerle bir araya gelecek.
Cumartesi gunu gerçeklesecek yarıslara Rusya'nın dısında Kazakistan, Azerbaycan, Ermenistan ve Moldova'dan atlar katılacak. 2004 yılında bu yana gerçeklestirilen yarıslarda birincilik ödulu 7 milyon ruble. (225 bin dolar)