Dini Ozgurlukler raporunda agir ifadeler... Amerikan Kongresi tarafindan desteklenen ABD Uluslararasi Dini Ozgurlukler Komisyonu bu yilki raporunda Turkiye yi ilk defa izleme listesine aldi. Komisyon un raporuna gore Turkiye ve Rusya da dini ozgurlukler gecen yil icinde kotulesti. Raporda ozel endise uyandiran ulkeler listesi de bulunuyor ve komisyonun tavsiyesini dikkate alirsa ABD Disisleri Bakanligi tarafindan bu listede yer alan ulkelere belli yaptirimlar uygulanabiliyor. Turkiye ve Rusya nin da dahil edildigi izleme listesi ise insanlarin istedigi gibi ibadet etme hakkinin riskli oldugu ulkelere isaret ediyor ve bir cesit uyari niteligi tasiyor. LAIKLIGIN YORUMLAMA SEKLI DINI OZGURLUGU KISITLIYOR Gecen yil izleme listesinde olan Banglades ulkedeki iyilesmeler goz onune alinarak bu yil listeden cikarildi. Izleme listesinde Turkiye Rusya Laos Somali Tacikistan Venezuela Afganistan Belarus Kuba ve Misir bulunuyor. Ozel endise uyandiran ulkeler listesinde ise Nijerya Myanmar Cin Eritre Iran Irak Kuzey Kore Pakistan Suudi Arabistan Sudan Turkmenistan Ozbekistan ve Vietnam yer aliyor. Turkiye nin izleme listesine laikligi yorumlama sekli cercevesinde girdigi raporda yer alirken bu durumun dini ozgurluk ihlalleriyle sonuclandigi ifadesi kullanildi. Raporda universitelerde turban takilmasina izin verilmesi yonundeki hukumet cabasinin Anayasa Mahkemesi tarafindan geri cevrildigi de yer aldi. Raporda ayrica hukumetin dini azinliklari yasal varliklar olarak tanimayi reddettigi ve polisin Musluman olmayan topluluklarin yasal ve dini haklarini etkili bir bicimde bastirdigi iddia edildi. AZINLIKLARIN HAKLARI KISITLANIYOR Dini azinliklarin mal sahibi olma kendi din adamlarini yetistirme dini egitim verme haklarinin kisitlandigi ileri surulen raporda Turk devletinin laikligi yorumlama seklinin bazi dini ozgurluk ihlalleriyle sonuclandigi bu durumdan hem dini cogunlugun hem de dini azinliklarin payini aldigi bildirildi. Komisyon un dini ozgurlukler konusundaki kisitlamalarin devam etmesi nedeniyle Turkiye yi bu yil izleme listesine almaya karar verdigi de raporda vurgulandi. Raporda Komisyon uyelerinin 2006 yilinda Turkiye yi ziyaret ettigi ve dini liderlerle yapilan gorusmelerde ozellikle son on yilda dini ozgurlukler konusundaki ilerlemeleri dile getirdiklerine isaret edildi. Ancak raporda Sunni Musluman toplum ile Alevilerin ve Hristiyanlarin durumuna bakildiginda dini ozgurlukler konusundaki endiselerin devam ettigi savunuldu. Komisyon raporunda ABD Baskani Barack Obama yonetiminden uluslararasi dini ozgurluklerden sorumlu bir ozel temsilci atamasini da talep edildi. TURKIYE NIN LAIKLIGI ABD DEN FARKLI Komisyon raporunda Turkiye nin laiklik anlayisinin Amerikan sisteminden farklilik gosterdigi ve Turk anlayisina gore kamu hayatindaki dini faaliyetler uzerinde devlet kontrolunu temsil ettigi ileri suruldu. Turkiye deki Musevilerin diger Musluman nufuslu ulkelere kiyasla cok daha iyi kosullarda bulundugu belirtilen raporda ABD nin Irak Savasi sirasinda Turk medyasinda ve toplumunda Yahudi karsiti yaklasimlarin yogunlastigi ve bu yil Israil in Gazze deki askeri operasyonlari sirasinda da ayni yaklasimin tekrarladigi savunuldu. Basbakan Recep Tayyip Erdogan in Davos taki paneli terk etmesi de raporda yer aldi. Raporda Ergenekon sorusturmasi kapsaminda ortaya atilan iddialara iliskin degerlendirmelere de atifta bulunuldu. Komisyon raporunun Turkiye bolumunde Amerikan hukumetinin Turkiye yi dini ozgurlukleri ilerletme konusunda yasal reformlar yapmaya davet etmesi istendi. Turk hukumetinin Fener Rum Patrikhanesi nin ekumenik statusunu tanimasi ve Heybeliada Ruhban Okulu nu yeniden acilmasi konusuna da dikkat cekilen Komisyon raporunda Ermeni Patrigi nin bir Turk devlet universitesinde Ermeni dilinde fakulte acilmasi yonundeki talebinin karsilanmasi da yer aldi. Basbakanlik ve Diyanet Isleri Baskanligi nin Alevi toplumuyla yakin calismaya cesaretlendirilmesi kisinin hangi dine mensup oldugunun nufus kagitlarindan kaldirilmasi da tavsiye edildi.