Dun vizyona giren Dilber in Sekiz Gunu altindan hakkiyla kalktigi roluyle ona bol odul getirdiyse de Azeri Nesrin Cavadzade nin yuzu coktandir tanidik.11 yas oncesine dair Sovyetik hatiralardan Natasa soslu Turkiye ye isinma gunlerine uzanirken oynadigi Dilber kadar surprizli bir kadin cikti karsimiza... Bildik tatli bir Dogu masali izleyeceginizi sanarak gecireceksiniz muhtemelen ilk birkac dakikayi. Olanlar sonra olacak. Dilber kararliligiyla Mehmet ilmek ilmek isledigi sevgisiyle yonetmen episodik anlatimiyla; bir uclemenin ikincisi olan Dilber in Sekiz Gunu nun daha ilk gununde cesnisi daha bol bir masalin icine sokacaklar sizi. Dilber kiligindaki Nesrin Cavadzade ye yakin bir vakitte Gitmek te oyuncu Pazar: Bir Ticaret Masali nda Azeri eczaci daha gerilerde televizyon dizisi Yersiz Yurtsuz un tore kacagi Suna si olarak rastlamis olmaniz olasi. Sinema-televizyon egitimli oyunculardan. Bes kisa filmin yani sira mesane kanseri ve F tipi mucadelesini birlikte veren siyasi tutuklu Erol Zavar in hikâyesini anlatan Huseyin Karabey le cektigi Olumu Ektim Randevu Yerinde adli bir belgeseli var. Yonetmen Cemal San in Zeynep in Dilber in ve Ali nin sekizer gununu anlattigi kalp-ruh-akil uclemesinden hemen sonra onumuzdeki sezon tanisacagimiz Aci sinda da izleyecegiz Nesrin Cavadzade yi. Ama once uzerine cuk oturttugu Ankara Bursa ve Erzurum film festivallerinden de En Iyi Kadin Oyuncu odullerini topladigi Dilber roluyle karsimizda. Dilber i taniyinca onu da tanimak istedik; soze filmden girdik Cavadzade nin filme donusmeye musait Baku den Istanbul a uzanan cocukluk anilarindan ciktik... Dilber ilk sahneden baslayarak sasirtiyor seyirciyi. Bir koseye cekilip aglamasini beklerken koye baskaldiriyor. Senaryoyu okudugunuzda nasil buldunuz Dilber i? Tam da bu yuzden Dilber i kabul ettim. Cok ters kose bir hikâye. Dogu daki bir kadindan bu kadar gozu karalik mertlik aslinda erkege atfedilen birtakim ozellikler beklenmez. Cok olagandisi bu yonuyle gercekten bir kahraman Dilber. Cemal San bunu gercek bir hikâyeden yola cikarak yazdi. Ailesinde boyle bir kadin varmis herkese kafa tutmus kendini ahira kapatmis ve sevdigi adamla evlendirilmeyince Mehmet gibi birisiyle evlenmis. Dogu kadinlarina atfedilen o boynu bukukluk durumuna baskaldirmasi beni en cok cezbeden tarafi oldu. Gercekci geldi mi? Gercekci geldi cunku gunumuz toplumunda da birtakim kurallara karsi koymak her birimizin elinde. Bu secenegi kullanip kullanmamaya kaliyor bircok sey. Bizi de baglayan bircok kural var; modern bir dunyada yasiyoruz Dogu kadinlarinin cektigi bir suru aciyi cekmiyoruz ama baska turlu kisitlamalarla karsi karsiyayiz. Istanbul gibi bir yerdeyiz ama istedigimiz gibi giyinemiyoruz cogunlukla. Buna direnmek bir secenek. Yapmak ya da yapmamak. O anlamda olabilir bir karakter gibi geldi nitekim de varmis... Dilber Guneydogu da yasayan bir kadina ne kadar yakin? Dilber her anlamda beklenmedik bir karakter. Cogunluk gibi degil onu siradisi yapan da bu. Yersiz Yurtsuz da da Dogulu bir kadini canlandiriyordum. Saplantili bir dusunce almisti beni o siralar Eyvah simdi de Dogulu bir kiz olacak... diye. Sonra bir incir agacina bakarken buldum kendimi ve dedim ki Incir agacinin da binlerce yapragi var ve hicbiri ayni degil. Niye korkuyorum ki bir suru Dogulu kadin var ... Azerbaycan dan Turkiye ye gelmeniz tam da Sovyetler in coktugu evreye savasin da patlak verdigi doneme denk geliyor. Olan biteni kavrayabilmis miydiniz? Cok kavrayamamistim. Cok da zorluk cektim. Sovyetler vardi devletin de resmi dili Rusca ydi. Annemle hâlâ Rusca konusuyorum. Bu Azerilerin bugunden bakinca cok guldugu bir seydir Anadilim Rusca diyorum guluyorlar. Ama o zaman kimse konusmuyordu ki Azerice yi! Azerice yi buraya tasindiktan sonra anlamaya basladim. Hâlâ Anadilim Rusca diyorum. Uc kusaktir Rusca konusuyor ailem; anneannem 37 senelik bashekim tamamen asimile bir Azeri dede oyle annem zaten... Aile hep tipciydi ortalamanin biraz uzerinde imkânlara sahiptik. Savasi Ermenistan la olan sorunu bire bir yasamadik ama bir seylerin daha kotuye gidecegini sezmisti annem. Geriye donup baktigimda... Ne bileyim Lenin rozetlerimi hatirliyorum en cok. Tek tip okul kiyafetini... Geldigimde en cok sok yasadigim sey su oldu; ozel okullar var ve her okulun kendine ait bir uniformasi var. Sovyetler de gozunuzun onune o kocaman topraklari getirin haritada herkes ayni giyiniyordu okulda. Kahverengi kalin kasindiran bir elbise. Beyaz onluk ve mutlaka bir Lenin rozeti. Buraya gecis donemini nasil yasadiniz? Cok uzulmustum. Agzim bos durmadi burada da... Tam bavul ticaretinin Rus kadinlarinin baska turlu algilanmasinin basladigi donemler. 1992 ilkokul 5 teydim Anadilim Rusca dedim. Felaketti her gun agladigim bir uc sene gecirdim. Natasa denmeye baslanmisti bana oyle dedigim icin. Cok cok zordu. Muhtemelen Baku de kalmis olsaydim bu kadar basariya kosullanmis bir cocuk olmazdim. Ama burada liseyi birincilikle bitirdim Sisli Terakki den mezunum. Feci bir gocmen psikolojisi icinde yasadim. Turkce yi en az Turkler kadar iyi konusmak en az bilmem kim kadar iyi olmak... O sikintili donemlerde annenize Niye buradayiz? sorusunu sordunuz mu? (Gulerek kesiyor soruyu) Sana daha iyi bir gelecek icin! Ki hakliymis. Bunlari konusmamiza gerek kalmiyordu. Baku ye gitmeye devam ediyordum ve hayatimda ilk defa kisin pazarda terlikle dolasan insanlari gordum. Fukaraliktan. Birdenbire bir dibe vurma oldu. Nasil koca bir ulusun adi Natasa ya cikar? diye dusunuyor olabilirsiniz ama felaket bir sey yasandi. Ilkokulda Lenin den bahsetmeyen bir kompozisyon asla 5 alamazdi. Sehirde Lenin in devasa bir posteri vardi. Cok kucuktum Anne bu kim? dedim Nesrin o bizim dedemiz dedi. Cok ciddiydi hic unutamiyorum o ani. Anlattigimda arkadaslarim Sizinki de sistem miydi diktatordu bilmem ne Stalin sunu yapti falan diyorlar. Peki diyorum Alternatifi bu muydu? O sistemin alternatifi bu mu? Olmasin o zaman o kalsin. Ozcan Alper in Sonbahar inda Gurcu hayat kadini Eka Yusuf a Sen en guzel yillarini sosyalizm istedin diye mi hapiste gecirdin? diye soruyor. Size ne dusunduruyor o ironik sahne? Basta cok umutluydu insanlar. Dedem Cok iyi olacak yikilsin Rusya. Hepimiz kurtulalim derdi kadinlar Naylon corap giyebilecegiz falan diyordu. Simdi insanlar Biz niye o zaman yikilmasini istedik ne guzelmis! diyorlar. Ama Eka da coktugunden dolayi o hale geldi devam etseydi oyle olmayacakti. Benim dedemler kadar ofkelenecek bir zamanim yoktu sosyalizme romantik bir bakisim var hâlâ. A guzelmis. Neden yikildi keske devam etseydi. Ben ne kadar olaganustu bir seye denk geldim yasadim 11 sene de olsa diyebiliyorum. Ama birilerini cok ofkelendirmis. Dedemi mesela! (Guluyor) Mezun olmama yakin hep E nerede calisacaksin? Bir diziye mi gireceksin? Ne yapacaksin? diye soruyorlardi. Annem Biz ne guzel hic dusunmuyorduk! derdi. Mezun oluyorlardi ve isleri hazirdi. Sari sayfalar yoktu yani! Sinema televizyon egitimi aldiniz tum bu kafanizdakileri anlatmak istemez misiniz? Biraz otobiyografik bir senaryo yazdim. Gocmen bir anneyle kizin basindan gecenlerin anlatildigi bir senaryo ama Kultur Bakanligi ndan destek alamadim. Baska yontemlerle yapmaya calisacagim. Azerbaycan daki bir kadin Dilber e nasil bakardi? Buradaki Dogulu bir kadindan cok farkli olacagini sanmiyorum. Ama bizde 75 sene surmus Sovyet sisteminden dolayi kadinlar daha ozgur namus cinayeti diye bir sey yok. Ilkokulda suna da cok sasirmistim ogretmen soruyor Annen ne is yapiyor? Ev hanimi... Soke olmustum. Bizde kadin aktif bir sekilde toplumun icinde var oldugu icin siddete de daha az maruz kaliyor. Sovyet egitim sisteminin sanatsal gelisiminize etki eden bir yonu oldu mu? Guzel bir altyapim oldu. Geldigimde Ingilizce biliyordum. Rus edebiyatiyla tanismami soruyorsan ki anadilinde okuyorum Rus edebiyatini o burada oldu. Nabokov u cok severim. Dedem hep Nâzim Hikmet siirleri okurdu. Anneannem ezbere okur belki 50 siirini. Nâzim Hikmet in yasaklanmis bir isim oldugunu duydugumda da soke olmustum. Cunku orada mufredatti. Makul Azeriler sinirin acilmasina sevinecektir Turkiye-Ermenistan kara sinirinin acilmasi tartisilir surekli Azerbaycan in kusecegi yorumlari yapilirken siz ne hissediyorsunuz? Kapi acilsa Azeri halki yalniz mi hisseder ofke mi duyar? Birtakim politikacilarin neler hissedecegini bilemem ama hicbir halk daha bariscil bir ortamdan zarar gormez. Makul Azeriler de makul Turkler de sadece sevineceklerdir. Kendi adima boyle bir gelisme olursa sadece mutluluk duyarim. Ama tabii milliyetci birtakim insanlar... Kanayan yaralar kolay kapanmiyor ama sonucta halklar 75 sene kardeslik icinde binlerce evlilik yaparak yasadi. Dedemin annemin en yakin arkadaslari Ermenilerdi. Iki taraf da korkunc bir oyuna alet edildi. Biliyorsunuz Karabag Savasi ni Hocali katliamini... Makul insanlarin ki Azerbaycan da cogunluktalar mutsuzluk duyacaklarini sanmiyorum.