Azinliklarin cicek gibi oldugunu ilk Kanuni soylemisti Ataturk un bahcedeki cicekleri sokturerek Basbakan Inonu ye azinliklar konusunda ders verdigi yonundeki iddia bana 16. Yuzyil daki bir cicek hikâyesini hatirlatti. Kanuni ulkede gayrimuslim birakmamak isteyen Veziriazam Rustem Pasa ya elindeki cicegin yapraklarini koparip nasil cirkinlestigini gostererek azinliklarin da imparatorlugun renkleri oldugunu gosteren bir ders vermisti... Bu hafta azinliklar konusunda Ataturk ile Ismet Inonu arasindaki bir olay gundemdeydi. Azinliklarla ilgili cikarilacak bir kanunu Ataturk le gorusmek icin Florya Kosku ne gelen Ismet Inonu Gec oldu yarin sabah konusalim cevabini alir. Ataturk Basbakan Inonu koskten ayrilinca laleler haric butun ciceklerin sokulmesini emreder. Ismet Inonu sabah gelip bahcenin durumun sordugunda Ataturk ten Azinliklari sokup attim cevabini alir. Bu hareket uzerine Ismet Inonu basini onune egerek anladigini belli eder. Aslinda bu olay 400 yil once Kanuni ile veziriazami Rustem Pasa arasinda cereyan etmisti. Kanuni ile veziriazami arasinda gayrimuslimler konusunda cereyan eden ilginc bir olayi ilahiyatci Stephan Gerlach anlatir. Gerlach 1573-1578 yillari arasinda Istanbul da elcilikte din gorevlisi olarak calisir. HERKESIN KORKTUGU VEZIR Kaleme aldigi hatiralarinda Istanbul da olup bitenler hakkinda teferruatli bilgiler verir. Kanuni doneminde 1544-1553 ve 1555-1561 yillari arasinda yaklasik 15 yil veziriazamlik yapan Rustem Pasa bazi olumsuz yonlerine ragmen son derece basarili zeki ve uzak goruslu bir devlet adamiydi. Ozellikle gayrimuslimlere ve yabanci devletlere karsi cok sert biri olan Rustem Pasa yi Fransizlar Korkunc Yaratik Almanlar gaddar ve menfur olarak tanimlar Venedikliler de cok cekinirlerdi. YAPRAKLARIN VERDIGI DERS Rustem Pasa Kanuni Sultan Suleyman i ulkede bir tek din olmasini ve faydadan cok zarara sebep olduklarina inandigi Yahudiler i ulkeden kovmaya ikna etmek isteyince padisahin veziriazamina verdigi dersi Gerlach soyle anlatir: Sultan Suleyman beyaz ve sari yaprakli bir cicek koparmis ve pasaya bu cicegi begenip begenmedigini sormus. Pasa da elbette begendigini cunku onu bu bicimiyle yaratanin Tanri oldugunu soylemis. Bu sefer Sultan Suleyman cicegin butun sari yapraklarini yolmus ve pasaya cicegi simdi nasil buldugunu sormus. Pasa da yanit olarak cicegin artik butunlugunden yoksun ve renksiz oldugunu soylemis. Padisah bir baska cicek koparmis ve onun da beyaz yapraklarini yolmus sonra da az onceki sorusunu yinelemis. Pasa gene ayni cevabi vermis. O zaman padisah demis ki: Madem ciceklerin renkli olmalarini bir mukemmeliyet olarak kabul edip bundan hoslaniyorsun neden Tanri nin yaratmis oldugu insanlarin da cesitliliklerini kabul etmiyorsun? Bir cicekte ne kadar cok renk olursa o kadar guzel gorunur. Tipki bunun gibi Turkler beyaz Muslumanlar yesil Rumlar mavi Ermeniler beyaz kirmizi ve mavi veya siyah renklerin karisimi Yahudiler de sari renkte sarik kullanirlar. Bu renklilik nasil hosa gidiyorsa Tanri da dinlerin cesitliliginden hoslanir! (Turkiye Gunlugu Kitap Yayinevi Istanbul 2007 I 145-146)