Ermenistan Disisleri Bakani Edvard Nalbandyan BBC Turkce Servisi ne verdigi ozel mulakatta Turkiye ile iliskilerin normallesmesinin onunde hicbir gercek engel bulunmadigini soyledi. Turkiye ile barismamizdan herkesin mutlu oldugunu soyleyemem. Ama iki ulke liderleri olarak sira disi kararlar almaya haziriz. Ermenistan Disisleri Bakani Edvard Nalbandyan in ozellikle Ermeni diasporasini kastederek soyledigi bu sozler Turkiye Ermenistan iliskilerinde normallesmenin yakin oldugunun habercisi olabilir mi? Iki gunluk calisma ziyareti icin Londra da bulunan Nalbandyan ile yaptigimiz ozel mulakatta iste bu sorunun yanitini aradik. Hatirlanacagi gibi iki ulke iliskilerinin normallesmesine iliskin cabalar Cumhurbaskani Abdullah Gul un 6 Eylul deki Erivan ziyaretiyle; futbol diplomasisiyle baslamisti. Ayni gunlerde Turkiye Gurcistan daki krizin etkisiyle Kafkas Platformu onerisini ortaya atti ve Turkiye Azerbaycan Ermenistan disisleri bakanlari 26 Eylul de New York ta bir araya geldiler. Akillardaki soru suydu: Turkiye - Ermenistan iliskilerinde normallesme arayisi Ermenistan - Azerbaycan iliskilerinde normallesme arayisi ile paralel mi yurutulecek? Ermenistan Disisleri Bakani Edvard Nalbantyan in buna yaniti Kesinlikle hayir seklinde. Minsk e alternatif aramiyoruz Uc bakanin gorusmesi Sayin Babacan in fikriydi. Bunu Erivan daki gorusmemiz sirasinda Turkiye nin Kafkaslar Platformu onerisini tartismak amaciyla dile getirdi. Ben de Neden olmasin? dedim. New York taki gorusmede de sadece Kafkaslar Platformu nu konustuk. Azerbaycan ile aramizdaki sorunlari Minsk Sureci cercevesinde degerlendiriyoruz. Bu uluslararasi toplum tarafindan desteklenen cok etkili bir yapi. Ve tekerlegi yeniden icad etme gibi bir niyetimiz de ihtiyacimiz da yok. Ermenistan Disisleri Bakani nin sozunu ettigi Minsk Grubu Ermenistan ile Azerbaycan arasinda 1994 te imzalanan ateskesin ardindan hayata gecen hamiligini Avrupa Guvenlik ve Isbirligi Teskilati nin yaptigi Amerika Birlesik Devletleri Rusya ve Fransa nin da yer aldigi bir yapi. Bircok gozlemci aradan gecen 14 yilda pek yol alinamadigini dusunse de Edvard Nalbandyan bu konuda olumlu konusuyor. Azerbaycan da 15 Ekim de yapilan cumhurbaskanligi seciminin ardindan Daglik Karabag sorunuyla ilgili muzakerelerin de canlanmasini bekliyoruz. Ama bununla Turkiye-Ermenistan diyalogu arasinda bir iliski gormuyorum. Turkiye ile iliskilerimizin normallesmesi sureci baslamistir ve bu konuda son derece iyimserim. Rusya nin tavri olumlu Peki Erivan yonetiminin bu yaklasimini en guclu bolgesel muttefiki Moskova nasil degerlendiriyor? Rusya nin burada iki ussu ve 2 bine yakin askerinin bulundugu dusunuldugunde bu soru onem kazaniyor. Rusya lideri Medvedev in Azerbaycan Cumhurbaskani Ilham Aliyev ve Ermenistan Cumhurbaskani Serj Sarkisyan i bir araya getirme yeni bir baslangic yapmalarini saglama girisimi nasil yorumlanmali? Ermenistan Disisleri Bakani na gore Kremlin de cozum icin ugrasiyor. Daglik Karabag muzakereleri konusunda Rusya her zaman cok yapici olmustur. 1994 teki ateskes anlasmasinin Rusya nin arabuluculugunda gerceklestigini unutmayalim. Daglik Karabag baris surecinin basarisinin bir baska ornegi de 2001 dedir. Fransa ozellikle de Cumhurbaskani Chirac surece dahil oldugunda sonuca cok yaklasmistik. Ama Azerbaycan bunu reddetti. Cumhurbaskani Haydar Aliyev Azerbaycan kamuoyunun buna hazir olmadigini soyledi. Azerbaycan daki hava tehlikeli Ermenistan Disisleri Bakani Edvard Nalbandyan in BBC Turkce Servisi ne verdigi ozel mulakatta karamsarligini ortaya koydugu belki de tek konu buydu: Azerbaycan kamuoyu. Nalbandyan Peki Azerbaycan kamuoyu simdi cozume hazir mi? sorumuza su yaniti verdi. Malesef Azerbaycan da yapilan kamuoyu yoklamalari nufusun yuzde 30 unun Daglik Karabag sorununda askeri cozumden yana oldugunu gosteriyor. Bu cok tehlikeli. Ermenistan da savastan yana olan yuzde 1 lik bir kesim bile bulamazsiniz. Baska bir ulkede de bulacaginizi sanmiyorum. Bu militarist propagandanin bir sonucudur. Bence Guney Osetya da yasananlar Azerbaycan yonetiminde soguk dus etkisi yaparak militarist propagandalarina son vermelerini ve Daglik Karabag sorununun cozumunde bariscil-siyasi cozume yonelmelerini saglayabilir. Turkiye ile onumuzde hicbir engel yok Turkiye - Ermenistan iliskilerine gelince. Ermenistan in Turkiye den hicbir toprak talebi olmadigi bizzat Cumhurbaskani Sarkisyan tarafindan dile getirildi. Sarkisyan Turkiye nin 1915 olaylarinin arastirilmasi icin bir tarihciler komisyonu olusturulmasi konusuna da sicak baktiklarini soyluyor. Turkiye de bunun karsiliginda siniri acmaya ve diplomatik iliski kurma iradesini ortaya koyuyor. Peki iki ulke arasinda daha konusulmasi gereken Daglik Karabag sorunu disinda hicbir konu yok mu? Ermenistan Disisleri Bakani Edvard Nalbandyan a gore hayir. Iliskilerimizin normallesmesinin onunde hicbir gercek engelin oldugunu dusunmuyorum. Oncelikle iliskilerimizin normallesmesini diplomatik iliski kurulmasini sinirlarimizin acilmasini bekliyoruz. Ondan sonra da ikili iliskilerdeki tum sorunlari gorusebilecek hukumetler arasi komisyonun kurulmasindan yanayiz. Diaspora faktoru Ve gerek Turkiye de gerek Ermenistan da bircok kisinin kafasindaki soru: Ermeni diasporasi buna nasil ikna edilecek? Disisleri Bakani Nalbandyan sorunu kucumsemiyor ama gereken cesarete sahip olduklarinin da altini ciziyor. Diaspora Ermenistan nufusunun ucte ikisine esit. Nasil Ermenistan kamuoyunun ya da Turk kamuoyunun gorusunu yok sayamiyorsak diasporanin gorusunu de yok sayamayiz. Turkiye ile barismamizdan herkesin mutlu oldugunu soyleyemem. Ama iki ulke liderlerinin sorumlulugu ustlenecegini ve halklarimizin ve bolgemizin cikarlari icin sira disi kararlar alacagimizi dusunuyorum.