Dunyaca unlu Turkiyeli Ermeni besteci ve piyanist Sirvart Karamanuk bir suredir tedavi gordugu Surp Pirgic Ermeni Hastanesi nde 96 yasinda hayatini kaybetti. Sanatcinin cenazesi 25 ekim cumartesi gunu saat 13:00’te Beyoglu Uc Horan Ermeni Kilisesi’nde yapilacak olan dinî toreninin ardindan Sisli Ermeni Mezarligi’nda defnedilecek. Kalabalik bir otobusun icindeyim. Tatvan’dan Van’a giden karayolunda ilerliyor otobus. Uzerinden gectigimiz karayolunu cepecevre saran harika manzarayi seyre dalmisim etrafimda zihnimin kuytu bir kosesinden cikip gelen hayaller ucusurken… Birden onu goruyorum Van Golu’nun ortasindaki minik adada yer alan kadim kiliseyi. Ne kadar da guzel gorunuyor maviliklerin icinde. Aklima geliyor Van Golu’nun ortasindaki minik adaya Ahtamar Adasi’na adini veren acikli ask oykusu ve bakiyorum kiliseye otobus onu artik goremeyecegim kadar uzaklasana kadar oradan. Ask hangi cagda ve cografyada yasanirsa yasansin aynidir insan uzerindeki sarsici etkisi. Kalp carpintisi dalip dalip gitmeler hayallerin insana uyuma sansi vermedigi uzun geceler… Bilinmeyen bir zamanda Ahtamar Adasi’nda yasayan papazin kizi Tamar’a âsik olur bir delikanli ve her gece gizlice yuzerek gider adaya sevgilisini gorebilmek icin. Bir gun kizin babasi farkeder bu gizli bulusmalari. Tamar’i bir odaya kilitler ve Tamar’in bir gece oncesine kadar delikanliya yuzerken yol gostermesi icin elinde tuttugu feneri yok eder. Golun gecenin karanligiyla perdelenmis sularinda yolunu bulamayan delikanli Ah Tamar Ah Tamar diye bagirarak bogulur karanlik sularda. Bu acikli ask hikâyesini senfonik bir siire donusturen dunyaca unlu Turkiyeli Ermeni besteci ve piyanist Sirvart Karamanuk’u kaybettik birkac gun once. Birkac hafta evvel felc geciren ve acilen Istanbul’un Kazlicesme semtindeki Surp Pirgic Ermeni Hastanesi’ne kaldirilan sanatci 96 yasindaydi ve eger olumun kollarina birakmamis olsaydi yorgun bedenini 1 aralikta dogum gununu kutlayacakti. Sanatcinin cenazesi 25 ekim cumartesi gunu saat 13:00’te Beyoglu Uc Horan Ermeni Kilisesi’nde yapilacak olan dinî toreninin ardindan Sisli Ermeni Mezarligi’nda defnedilecek. Aralarinda sarkilar koral calismalar koro ile orkestra icin yazilmis eserler ve cocuk sarkilarinin da bulundugu 300 yapita imza atan Sirvart Karamanuk’un en taninmis eseri Ahtamar Efsanesi uzerine yazdigi senfonik siirdi. Dunyanin bircok yerinde onemli orkestra ve korolar tarafindan yorumlanan Ahtamar Senfonik Siiri Ermenistanli rejisor Hovhannes Hovhannesyan tarafindan sinemaya da uyarlanmisti. KRAL GAGIK’IN TORUNU Sirvart Karamanuk’un Ahtamar Adasi’yla ve Turkiye’nin Turk” olmayan neredeyse her turlu esere karsi giristigi kulturel soykirima adini kurban ederek Akdamar”a donusen Ahtamar Adasi’ndaki Surp Hac Kilisesi’yle bagi yazdigi senfonik siirle sinirli degil aslinda. Sirvart Karamanuk M.S. 915 – 921 yillari arasinda Van kentinin de sinirlari icinde bulundugu Ermeni Vaspuragan Kralligi’na hukmeden ve Ahtamar Adasi’ndaki Surp Hac Kilisesi’ni yaptiran Kral Gagik Ardzruni’nin 36. kusaktan torunuydu ve atalarinin binlerce yil boyunca yasadigi topraklarin efsanesini etkileyici bir sanat solenine donusturmeyi basarmisti. Gecen yil Vaspuragan Krali Gagik’in torunu Sirvart Karamanuk’u yakindan gorme sansini yakalamis ve o sirada 95 yasinda olan muzik cinarina hayranlikla bakmistim. 30 Kasim 2007’de Italyan Kultur Merkezi’nde 1912 dogumlu Sirvart Karamanuk’un 95. dogum gununu kutlamak icin bulunanlar arasindaydim ben de. Italyan Kultur Merkezi’nin salonuna giren tum davetliler gibi Karamanuk icin yazilan Ermenice kitabi bestelerinin toplandigi CD ve DVD’leri gormustum ilk olarak. Sirvart Karamanuk ise Ermenistanli muzikolog Araksi Saryan tarafindan kaleme alinan biyografisini imzaliyordu biraz otede. Turkce’ye Muzige adanmis bir hayat: Sirvart Karamanuk’un Yasami ve Eserleri olarak cevrilebilecek olan kitabin Ermenistan’daki Gomidas Devlet Konservatuvari’nda gorev yapan yazari Araksi Saryan’da gecenin konuklari arasindaydi. Karamanuk’un biyografisi niteliginde olan calismada sanatci ile yapilan soylesiler anilar bestelerinden ornekler ve fotograflar yer aliyor. Sirvart Karamanuk’un kendisi gibi muzisyen olan yegeni Sahan Ardzruni anlatmisti o aksam orada bulunan konuklara kitabin ortaya cikis hikâyesini. ABD’de yasayan Sahan Ardzruni kitabin yazari Araksi Saryan’la Ermenistan’da tanismis ve Karamanuk hakkinda bir kitap hazirlama fikri o esnada olusmus. Karamanuk’un dogum gunu coskusunu paylasmak icin orada bulunan kisilerden biri de Ermenistanli edebiyatci Henrik Pakhcinyan’di. Sirvart Karamanuk biyografisinin basimini gerceklestiren Carents Sanat ve Edebiyat Kutuphanesi Muduru olan Pakhcinyan Karamanuk’u Ermeni muziginin buyukannesi” sozleriyle tanimlamisti. YASAMI MUZIK Sirvart Kalpakyan Karamanuk 1 Aralik 1912 tarihinde Istanbul Uskudar’da dogdu. Henuz 5 yasindayken ablasi Armine ile birlikte piyano dersi almaya basladi. Dadyan ve Esayan Okullari’nda egitim goren sanatci daha sonra Istanbul Belediye Konservatuari’na girdi. Burada piyano muzik teorisi muzik tarihi gibi dersler alan Karamanuk 1939 tarihinde konservatuardan mezun oldu. Konservatuardayken aralarinda Stepan Papelyan Liko Amar Cemal Resit Rey Adnan Saygun ve Ferdi Statzer’in de yer aldigi degerli muzisyenlerle calisma firsati bulan Karamanuk bu hocalarinin tavsiyesi uzerine ozel kompozisyon dersleri de aldi. Kisa sure Lazar Lewy ve Jean Roger – Ducasse ile calisti. Karamanuk ilk bestesini 1940 yilinda piyano icin yazdi. Bestecilik konusunda kendisini adim adim yetistiren sanatci cesitli sarkilar koral calismalar koro ve orkestra icin buyuk boyutlu eserler besteledi. Bu eserler arasinda ilk akla gelenler Akhtamar isimli senfonik siir ile dunyaca unlu Ermeni sair Bedros Turyan’in siirlerinden besteledigi sarkilardir. Karamanuk tum bu calismalarinin yaninda cocuklar icin bir operet cesitli cocuk sarkilari ve yayli calgilar icin cesitli eserler besteledi. Ayrica bazi dini muziklerin aranjmanini yapti. Karamanuk’un besteleri bugune kadar cesitli ulkelerde taninmis yorumcular tarafindan icra edildi ve soz konusu eserler yine onemli icracilar tarafindan album kayitlarinda olumsuzlestirildi. 1999 yilinda Yerevan’daki Aram Khachaturian Muzesi Sirvart Karamanuk’un eserlerinden olusan bir konser organize etti. Bu konserden bir yil sonra ayni repertuvar Ermenistan’in baskenti Yerevan’daki en onemli sanat merkezinde yeniden yorumlandi. 2003 yilinda Karamanuk’un sarkilari Yerevan’daki bir konserde seslendirildi. Bu etkinlikten bir yil sonra Sirvart Karamanuk’un senfonik siiri Akhtamar’in sinema uyarlamasi Moskova’da gorucuye cikti. Moskova Tiyatrosu’nda dunya promiyeri yapilan film buyuk bir begeni kazandi. Karamanuk bestelerinin partisyonlari Ermenistan Sanat ve Edebiyat Muzesi Amerika Ermeni Hayirseverler Dernegi ve Turkiye Ermeni Ogretmenler Dernegi tarafindan yayimlandi. OZLEM ERTAN