Gul un Erivan’a gitmesinin ardindan Sarkisyan’in da Istanbul’u ziyaret edecek olmasi Ortadogu’da Arap-Israil cekismesinden sonraki en hassas sorunlardan birinde olumlu bir surece kapi araladi Ermenistan Cumhurbaskani Serj Sarkisyan Turk meslektasi Abdullah Gul’le yaklasik iki hafta sonra yeniden bir araya gelecek. Ziyaret Turk ve Ermeni milli takimlari arasindaki Dunya Kupasi elemesi maci cercevesinde karsilikli bir girisim olusturuyor. Ilk girisim 6 Eylul’de Erivan’da yapildi ikincisi de 16 Ekim’de Istanbul’da gerceklesecek. Bu siyasi hareketlilik futbol diplomasisi’nin tamamlayicisi olacak. Baslangic iki devlet baskaninin da ifade ettigi gibi cesaret vericiydi; ikinci duragin da iliskilerde bir baska gecis olusturmasi ongoruluyor. Iki ulkenin de iliskilerde 1990’larin basindan bu yana devam eden donuklugu degistirme girisimine ihtiyac duydugu goruluyor. Iki komsu ulkenin ozellikle de Kafkaslardaki gelismelerin ve Ankara’nin Gurcistan’i destekleyen politikasini gozden gecirmesini ongoren Rus rolunun artmasi sonrasi bolgesel ve uluslararasi denklemlerdeki degisimlerin golgesinde dusmanligi surdurmeleri mumkun degil. Insan Turkiye-Ermenistan iliskilerinde daha fazla ilerleme bekleyebilir. Bunun ilk isaretleri Ermenistan ve Turkiye’den esit duzeyde geldi. Ermenistan yeni bir konuma gecti. Sarkisyan bir Turk gazetesiyle soylesisinde ulkesinin Turkiye’den hicbir toprak talebinin olmadigini ve bu meselede hicbir Ermeni yetkiliden hicbir zaman resmi bir aciklama yapilmadigini ifade etti. Bu aciklama Turkiye’nin diplomatik iliskilerin yeniden baslamasi veya Ermenistan’la sinirlarin acilmasi icin koydugu sartlardan birini ortadan kaldiriyor. Sarkisyan ayrica 1915 olaylarinin katliam mi yoksa soykirim mi oldugunu tespit etmek icin Turk Ermeni ve baska ulkelerin tarihcilerinden olusacak bir komisyon kurulmasi yonundeki Turk talebine de acilimci yaklasiyor. Boyle bir komisyona soykirim yasandiginin kesinlesmemesi anlamina gelecegi gerekcesiyle karsi cikan Ermeni tutumundaki bu degisim olaylara yonelik Ermeni bakisini zayiflatmakta. Fakat Sarkisyan komisyonun kurulmasinin kararlarinin baglayici olacagi anlamina gelmeyecegi ve siyasetcinin alacagi tavsiyelerden ibaret kalacagi gorusunde. Buna karsin eski bir Turk buyukelci bombayi patlatti ve Turkiye’de bir dokunulmazi kirarak bir tartisma baslatti. Eski basbakan Tansu Ciller’in danismani ve emekli buyukelci Volkan Vural Turkleri 1. Dunya Savasi’nda verdikleri acidan dolayi Ermenilerden ozur dilemeye cagirdi. Vural’in sozlerinin onemi 1991’de Sovyetler Birligi’nden bagimsizligini kazanmasi sonrasi Erivan’a giden ilk Turk diplomatlardan biri olmasindan geliyor. Vural tehcir edilen Ermenilere vatandaslik verilmesi ve fon olusturulmasini istedi. Bu noktada tazminat hesaplamak kolay degil ancak sembolik olabilir. Vural soyle diyor: Evet katliamlar yasandi. Bunlarin soykirim olarak gorulmesini desteklemiyorum ancak ozur dilemek gerekiyor. Komisyon olusturulmasi fayda getirmez. Gercekler biliniyor ve tarihcilere takatlerinden fazlasi yuklenmemeli. Vural yetkili olsaydi boyle bir ozurde bulunacagini ifade ediyor. Eski buyukelci Ermenilerden ozur dilenmesi cagrisi yapan tek Turk degil. Daha once de soykirimin yasandigini ifade eden bircok tarihci bu cagriyi yapmisti. Fakat onemli olan Vural’in elcilerini kalelerinden biri olarak goren Kemalist ideolojinin ve AKP oncesi donemin cocugu olmasi. Vural bir tabuyu yikiyor. Iki ulke resmi ve gayri resmi yollarla karsilikli mesajlar yollamayi surduruyor. Bu mesajlar bolgede Arap- Israil cekismesi disindaki en hassas sorunlardan birine dair olumlu bir surece kapi aciyor. (Katar gazetesi Sark Beyrut Stratejik Arastirmalar Merkezi Direktoru 28 Eylul 2008)