Disisleri Bakani Ali Babacan Turkiye Azerbaycan ve Ermenistan da sorunlari cozmek icin guclu bir irade bulundugunu belirterek Uc disisleri bakani olarak cuma gunu biraraya gelecegizdedi. Babacan 63. donem BM Genel Kurulu yuksek duzeyli toplantilarina katilmak icin geldigi New York ta ABD nin onemli dusunce kuruluslarindan Dis Iliskiler Konseyi nde Turkiye nin dis politika onceliklerini ve bakis acisini anlatan bir konusma yapti. Babacan konusmasinda Turkiye nin cevresindeki Kafkaslar Balkanlar Orta Dogu Orta Asya Kuzey Afrika bolgesinin kendine ozgu dinamikleri ve sorunlari bulundugunu Turkiye nin de bu kapsamda pekcok bolgesel soruna uygun cozumler bulmaya calistigini soyledi. Gurcistan da catismalarin baslamasinin ardindan Moskova ve Tiflis basta olmak uzere diger aktorlerle mekik diplomasisi baslattiklarini anlatan Babacan amaclarinin catismalari bir an once durdurmak ve taraflarin birbirleriyle konusmaya baslamasini saglamak oldugunu bildirdi. Bu kapsamda Turkiye nin Gurcistan in toprak butunlugu ve egemenliginin korunmasinin onemi uzerinde ozellikle durdugunu ve bu surecte ABD BM AB ve diger etkili taraflarla yakin esgudum icinde bulundugunu ifade eden Babacan Turkiye nin Kafkas Istikrar ve Isbirligi Platformu girisiminin de bolgede yararli bir surec baslatma amaci tasidigini kaydetti. Konusmasinda Ermenistan ziyaretine de deginen Babacan ziyaretin hem ikili hem de bolgesel guvenligi etkileyen konularda onemli gorus alisverisi yapilmasina imkan tanidigini belirtti. Umarim Ermenistan ile baslattigimiz diyalogun uzerine birs eyler insa edebiliriz diyen Babacan Kafkaslar daki tum ulkelerle birlikte calismanin onemli oldugunu soyledi. ABD ile iliskilerin dostluk karsilikli guven ve muttefiklik iliskilerine dayali oldugunu belirten Babacan Bati pazarlarina guvenli enerji tedarigi kuresel duzeyde terorizmle mucadele Balkanlar ve Kafkaslar da istikrari saglama Afganistan Irak Pakistan Lubnan ve Orta Dogu ya istikrar getirme gibi konularin Turkiye ve ABD icin son derece onemli oldugunu bildirdi. Babacan ABD Disisleri Bakani Condolezza Rice ile gorusmesinde her iki ulkenin en cok onem verdigi ilk 10 konunun cogunlugunun neredeyse ayni konular oldugunun goruldugunu ortak vizyon ve kararliligin iki ulke aras indaki stratejik ortakligi guclendirdigini belirtti. Filistin sorununun yanyana yasayan iki devletli bir temelde cozulmesi gerektigini belirten Babacan Turkiye nin Annapolis surecine destek verdigini soyledi. Turkiye nin 8 yil aradan sonra araciliklarinda baslayan Suriye-Israil gorusmelerine de ozel onem verdigini kaydeden Babacan taraflarin cozum yolunda iyi niyet tasidigini belirtti. Turkiye nin genel kapsamda Orta Dogu da baris ve guvenligin saglanmasina buyuk onem verdigini ifade eden Babacan Irak konusunda da kritik bir donum noktasina girildigini Irak toplumunun kendi icinde ulusal uzlasma saglamasinin onkosul oldugunu kaydetti. Bu kapsamda Kerkuk un statusu sorunun adil bir sekilde hicbir grubu magdur etmeden cozulmesi gerektigini belirten Babacan Irak hukumetinden ve yerel yonetimden de teror orgutu PKK ile mucadelede isbirligi beklediklerini s oyledi. Iran in nukleer programi sorunun diplomasi yoluyla cozulebilecegine inandiklarini bildiren Babacan taraflar arasindaki guvensizlik sorununun ve degisik yaklasimlarin sorunun cozumunu engelledigini ifade etti. Turkiye nin AB uyeligi hedefinde Turkiye de siyasi iradenin bulundugunu ancak bu konuda AB nin son AB genislemesinde gosterdigi kararliligi pek gostermedigini dusunduklerini belirten Babacan AB nin saglikli ve canli bir ekonomiyle gercek bir kuresel oyuncu olabilmek icin Turkiye yi mutlaka kabul etmesi gerektigini soyledi. Kibris sorununa adil ve kalici bir cozum bulunmasinin son derece onemli oldugunu ifade eden Babacan 2008 yilinin firsat penceresi olduguna inandiklarini bu kapsamda Kibris Turk tarafinin kapsamli go rusmelere baslamasi yonundeki olumlu yaklasimini desteklediklerini bildirdi. Adada 3 Eylulde kapsamli gorusmelerin baslamasini son derece memnuniyetle karsiladiklarini belirten Babacan umutlarinin bunun neticesinde 1960 garanti sisteminin korundugu iki-bolgeli ve siyasi esitlik temelinde iki esit kurucu devlet tarafindan bir ortaklik devleti kurulmasi oldugunu soyledi. Babacan bu kapsamda Kibris Turklerine 40 yildir uygulanan izolasyonun kaldirilmasi yonunde eski BM Genel Sekreteri Kofi Annan in BM Guvenlik Konseyi ne verdigi raporun uluslararasi toplum tarafindan uygulanmasini da istedi. Konusmasinda Turkiye nin Afrika ya verdigi onemi de vurgulayan Babacan bu ulkelerle yapilan isbirliginde gelinen son asamalari anlatti. Babacan konusmasinin ardindan Amerika Alman Konseyi (The American Council on Germany)adli dusunce kurulusu baskani diplomasi muhabiri William Drozdiak in sorularini yanitladi. Drozdiak in Turkiye de kamuoyunda son zamanlarda Amerikan liderligine olan destegin ilk defa neden bu kadar indigini sormasi uzerine Babacan aslinda bu destegin Drozdiak in dedigi kadar dusuk (yuzde 9) olmadigini bu oranin ozellikle son zamanlarda yeniden yuzde 12-13 lere yukseldigini soyledi. Bu dususun bazi nedenleri oldugunu belirten Babacan Turk kamuoyunun duygusal yaklasiminin da sahada somut degisiklikler gordugu zaman degisecegini boyle kalmayacagini belirtti. Babacan bu kapsamda Turkiye ile Italya arasindaki iliskilerden ornek vererek birara teror orgutu elebasinin Italya da bulundugu zamanlarda bu ulke ile iliskilerin kotulestigini ancak kosular degistiginde iliskilerin yeniden duzeldigini bu ulkeye olan destegin geri geldigini hatirlatti. Babacan Turkiye ile ABD arasindaki dostluk ortaklik ve muttefiklige dayanan iliskilerinin zaman icinde test edildigini uzun bir gecmisi olan bu iliskilerin hem bolge hem de dunya icin bir basari ornegi olus turdugunu vurguladi. Konusmasinda bolgeyi anlamanin onemine de isaret eden Babacan Turkiye ABD ile kuzey Irak ta teror orgutu PKK ya karsi isbirligi yapmaya basladiginda (kamuoyundaki) bu ruh hali de degisti dedi. Bir ara bolgede kontrolsuzlukten dolayi Irak ordusuna giden bazi yeni Amerikan silahlarinin teror orgutu PKK nin eline gectigini ve bunun Turkiye de haber oldugunu belirten Babacan bu kapsamda ABD ile Turkiye arasinda daha fazla bilgi ve askeri istihbarat paylasiminin yine olumlu anlamda isleri degistirdigini kaydetti. Babacan Drozdiak in Kafkaslar da Turkiye nin enerji guvenligi acisindan son derece onemli bir rol oynadiginin son Rus-Gurcistan krizinde goruldugu nu ve Turkiye nin enerji guvenligi acisindan tamamen Rusya ya bagimli olmadan enerji kaynaklarinin cesitlendirilmesinden yana olup olmadigini sormasi uzerine ise haritaya bakildiginda dunyadaki dogalgaz ve petrol rezervlerinin neredeyse ucte ikisinin Turkiye nin dogu ve guneydogusundaki bolgelerde yer aldigini soyledi. Turkiye nin Avrupa icin dunyanin en buyuk enerji pazarlarindan biri oldugunu belirten Babacan Turkiye nin yine Avrupa icin dogal gaz ve petrol acisindan son derece dogal bir alternatif oldugunu vurguladi. Turkiye nin Istanbul Bogazlari Baku-Tiflis-Ceyhan boru hatti Misir dan Turkiye ye gelecek boru hatti ve islemekte olan Turkiye-Irak boru hattini Turkiye-Yunanistan arasindaki ve Italya ya uzanacak dogalgaz hatti gibi ornekler veren Babacan konusmasinda Turkiye nin enerji guvenligi acisindan onemini vurguladi. Bu cercevede Nabucco dogal gaz projesinin onemine deginen Babacan bu projeyi gerceklestirmek istediklerini bugun gorustukleri AB Komisyonu Baskani Baroso ile de bu projeyi konustuklarini soyledi. Kafkaslar daki son kriz enerji cesitliliginin ne derece hayati oldugunu bir kez daha gostermektedir diyen Babacan bu kapsamda Turkiye nin Avrupa ya yardima hazir oldugunu belirtti. Babacan Israil ile Suriye arasinda Turkiye nin arabuluculugunda devam eden gorusmelerle ilgili bir soru uzerine ise gorusmelerin aslinda resmi olarak aciklanmadan once de bir suredir Turkiye nin girisimiyle devam ettigini hem Suriye nin hem de Israil in Turkiye ye guvendigini vurguladi. Gorusmelerde somut ilerleme saglandigini ifade eden Babacan Israil deki hukumet kurma calismalarinin izlendigini su an icin gorusmelerin devam etmedigini ancak yakin zamanda 5. turun yapilabilecegini bu konuda da iki tarafta da siyasi iradenin bulundugunu belirtti. Babacan aracili gorusmeler surdukce Turkiye nin bu isi yurutmesinin istendigini Suriye ve Israil in bir tek Turkiye nin araci olmasini istediklerini ama dogrudan gorusmeler baslayinca baska ulkelerin de isin icine girebilecegini belirtti. Babacan Suriye ile Israil arasindaki aracili gorusmelerin Orta Dogu daki diger onemli meselelere etki edebilecegini meselenin ozunun Filistin-Israil sorunu oldugunu ve Turkiye nin bu konuda da cozumu destekledigini soyledi. Babacan katilimcilardan birinin Cumhurbaskani Abdullah Gul un Ermenistan a yaptigi ziyaretle ilgili bir sorusu uzerine ise Kafkaslar da yasanan son krizin bolgedeki ulkeleri tutumlarini gozden gecirmeye ittigini ve bu durumun Ermenistan ve Azerbaycan icin de gecerli oldugunu belirtti. Bu yeni durumu iyi bir firsat olarak degerlendirerek Cumhurbaskani Gul le birlikte Ermenistan a gittiklerini ancak bunun sadece 90 dakikalik bir mac izlemek icin olmadigini belirten Babacan Cumhurbaskaninin ayrilmasinin ardindan kendisinin bir sure daha kalarak Ermenistan disisleri bakaniyla gorusmelerine devam ettigini soyledi. Babacan Ermeniler cozum konusunda icten gibi gorunuyorlardi ve cozumu sadece Ermenistan ve Turkiye icin degil Azerbaycan ve Ermenistan icin de istediklerini soylediler dedi. Turk ve Ermeni diplomatlar arasinda da bir suredir bazi temaslarin bulundugunu Azeri ve Ermeni taraflari arasinda da once devlet baskanlari arkasindan disisleri bakanlari duzeyinde temaslar oldugunu animsatan Babacan 3 ulkede de sorunlari cozmek icin guclu bir irade oldugunu soyledi. Uc ulkeyi ilgilendiren tum sorunlarin birbiriyle ilgili oldugunu bu kapsamda da 3 ulkenin temsilcilerinin bu Cuma gunu biraraya gelecegini belirten Babacan bu kapsamda ikili gorusmelerden cok uclu toplantinin onemli oldugunu bildirdi. Turkiye olarak sorunlarin cozumunde bir cikis i cin ellerinden geleni yapacaklarini bunun bolgenin guvenligi ve istikrari icin onemli oldug unu ifade eden Babacan ozellikle Azerbaycan daki secimlerin ardindan surecin daha da hizlanmasini bekledigini soyledi. Babacan Turkiye nin BM Guvenlik Konseyi ne uyeligiyle konseye neler getirebilecegi ve onceliklerinin neler olabilecegiyle ilgili bir soru uzerine ise dunyanin pekcok bolgesinde baris ve istikrar icin son derece aktif caba harcayan Turkiye nin neredeyse yarim asirdan bu yana Guvenlik Konseyi nde temsil edilmedigini soyledi. Babacan adaylik surecinin iyi gittigini ancak son ana kadar calismak gerektigini belirtti. Guvenlik Konseyi nde bulunmanin zor bir gorev oldugunu ancak Turkiye nin demokratik ve ekonomik basarisinin ve uluslararasi iliskilerde tecrubesinin dig er ulkeler acisindan iyi bir ornek olusturacagina ve Konsey e katki saglayacagina inandigini bildiren Babacan bu kapsamda Turkiye nin temel haklar demokrasi gibi degerleri ilke edindigini ve dunyada pekcok ulke tarafindan guvenilen bir u lke olarak goruldugunu vurguladi. Disisleri Bakani Ali Babacan Kibris konusunda hukumet ve asker arasinda bir bakis acisi farkliligi olup olmadiginin sorulmasi u zerine bunun son donemde daha cok duyulmaya baslayan bir retorik oldugunu gercegi yansitmadigini belirtti. Babacan bu cercevede 2004 yilinda oylanan Annan Plani nin hicbir farklilik olmadan Turkiye nin destegini aldigini ve KKTC Cumhurbaskani Mehmet Ali Talat ve Kibris Rum yonetimi lideri Dimitris Hristofyas arasinda son donemde baslayan muzakereleri de Turkiye Cumhuriyeti nin destekledigini soyledi. Her seyi bircok seyi once kendi icimizde tartisiyoruz diyen Babacan 2004 yilindaki Annan Plani na verilen destegin Turkiye nin cozum istediginin kaniti oldugunu Annan Plani nin KKTC tarafindan kabul edildigini ancak Rum kesiminin plani kabul etmedigini hatirlatti. Babacan Kibris taki muzakereler konusunda son derece samimi olduklarini ve bu sureci basarili bir sonuc alana kadar sonuna kadar go turmek konusundaki kararlikliklarini da ifade etti. Bakan Babacan Kibris konusuyla ilgili baska bir soru uzerine de Tu rkiye nin Kibris ta garantor bir devlet oldugunu ve bu konumunun resmi bir konum oldugunu anlatti. Kibris taki TSK varligina iliskin olarak da KKTC halkinin basi dertte oldugunda orada olmalari gerektigini ve gerektigi surecede olmaya devam edeceklerini belirten Babacan eger Kibrisli Rumlar Annan Plani ni kabul etmis olsalardi adadaki Turk askeri sayisinin azalacagina da dikkati cekti. Eger bugunku durum bir cikmaz olmaya devam ediyorsa bunun nedeninin BM nin baris planinin reddedilmesi oldugunu vurgulayan Annan Turkiye bolgede baris ve istikrarin temel bir oyuncusudur ve Kibris Akdeniz de baris ve istikrar icin onemlidir diye konustu. Bakan Babacan reform surecine iliskin bir soru uzerine de Turkiye nin tam olarak AB kriterlerine uygun bir anayasaya sahip olmasi gerektigini AB nin temel degerler ilkeler ve olcutleri oldugunu ve Turkiye nin anayasasinin yuzdeyuz oranda bu olcutlerle uyumlu olmadigini soyledi. Bu cercevede temel amaclarinin anayasayi AB olcutleriyle uyumlu hale getirmek oldugunu belirten Babacan Turkiye nin onumuzdeki dort yillik yeni ulusal program taslagini yakin bir zamanda acikladiklarini ve bu programin anayasal degisiklikleri de ongordugunu anlatti. Yeni ulusal programi tartismaya actiklarini ve bu baglamda muhalefetle bazi gorusmeleri oldugunu dile getiren Babacan Mumkun oldugu kadar genis ve uzlasma temelli bir program olusturmaya calistiklarini anlatti. Babacan Parlamento da cogunlugumuz da olsa muhalefetin ne dusundugu konusunda da dikkatli olmaliyiz diye konustu. Disisleri Bakani Ali Babacan dunku temaslari kapsaminda Gurcistan Disisleri Bakani Eka Tkeselasvili ve Slovakya Disisleri Bakani Jan Kubis ile gorustu. Babacan ayrica Cumhurbaskani Abdullah Gul un Avrupa Komisyonu Ba skani Jose Manuel Baroso ile gorusmesine de katildi.