86 yildir bitmeyen tartisma Soz Sende de.. 10.09.2008 00:18 Mehmet Coral in Atesin Gelini Gavur Izmir kitabiyla yeniden alevlenen Izmir yangini tartismasi Balcicek Pamir le Soz Sende de ele alindi. Soz konusu kitabin yazari Coral tarihci yazar Ayse Hur ve gazeteci-yazar Etyen Mahcupyan canli yayinda tartisti. Umberto Eco nun guzel bir sozunu almissiniz kitabiniza Biliyorum dogru degil ama tarihte kucuk dogrular degistirilmelidir ki daha buyuk dogrular ortaya ciksin Mehmet Coral: Kim bu kitaptan net satirlarla Izmir i Ermeniler yakti dusuncesini cikardi bilmiyorum. Ben oyle bir iddiada bulunmadim. Olaylari kapitulasyonlardan baslatip Izmir in isgaline kadar getirdim. Ondan sonra gorsel malzemeyle butun o sureci taradik ve en sonunda gorgu taniklarinin ifadelerinin karsisina yangin fotograflarini koydum. Kronolojik olarak da her seyi toparlamay calistim. Bunun icinde hicbir zaman ne Ermeniler Izmir i yakmistir dusuncesi var ne de ona yonlendirecek bir iddia var. Sadece alinan ifadelerin kumulatif toplami var. Sonunda da diyorum ki: Izmir i kim yakti? Bu uc ciplak kelimenin yarattigi soruyu ayni netlikte yanitlamanin da imkansiz oldugunu soyluyorum. Tek bir satirla cevap verilecek bir soru degil bu. Ne kadarlik bir arastirma sonucu kitap ortaya cikti? Asagi yukari 6-7 yil. Daha once yayimlanmis bir romanim var. O romana malzeme saglarken bu kitap da cikti. Rahmetli Ahmet Piristina da bu romani cok sevdi. Hocam sen bunu gelecek nesillere kalacak bir butunlukte arastirma olarak hazirla Sonra yayincimla gurustum buyuk fedakarliklar yaptilar Sen bu ise gir dediler. Bu sorunun cevabini dorde boldum. Izmir i Yunanlilar yakti Izmir i Ermeniler yakti Izmir2i Turkler yakti Izmir i onune gecilemeyecek dogal sartlarin yarattigi bir atmosfer yakti. Yanginin Ermeni mahallesi Haynot en varsil birkac mahallesinden biri. Orada basliyor. Baslamasinin nedeni de 9 Eylul de Turk askeri muzaffer olarak Izmir e giriyor kacan Yunan ordusu gectigi her yeri yakiyor. Eskisehir i Afyon u Usak i..ve hicbir sey gozetmeden. 13 Eylul de ilk yangin basliyor. Ama 11 ve 12 Eylul de de kucuk yanginlar var. 10 Eylul den itibaren kenti Turk ordusu ele aliyor. Bir tek Ermeni mahallesinde direnis var. Silah ve petrolun orada depolandigi biliniyor. Ilk yangin oradan basliyor. Ermeniler in baslattigi bir yangin mi bu? Ermeniler baslatti diye bir olay yok. Ermeniler in kendi evlerini yaktiklarina dair bir tez var. Bunlarin hicbirinde Turk kaynakli bir haber yok. Gorgu taniklari Avrupali ve Amerikali gazeteciler Korfezdeki muttefik gemilerinin zirhlilarini izliyorlar. Onlarin gorevi tum gorduklerini yazmak. Oradan gelen ifadeleri kitabima koydum. Yangin basliyor ve 13 Eylul sabaha karsi muazzam bir duman yukseliyor. Her zaman 1-2 siddetinde esen ruzgar o zaman 4-5 siddetinde esiyor. Ayse Hur. Ben de Ermeniler yakmadi demiyorum. Ben sadece su ihtimalin gozardi edilmemesini soyleyen biriyim. Yangini hic kondurmak istemesek de Turk tarafi da cikarmis olabilir. Suphe uyandiran emareler var. Ipek Calislar in da kitabinda soz ettigi Mustafa Kemal in ileride esi olacak Latife Hanim in evinde rakili mezeli masada oturmasi...Ikincisi Latife Hanim a Sizin orda emlakiniz var miydi? diye zarifce sormasi onun da Pasam isterse olsun bu mesut gunleri goren insanlar icin malin ne kiymeti var? demesi buna da Mustafa Kemal in Evet yansin ve yikilsin her seyin telafisi mumkundur demesi bir anektod...Sonra Nutuk ta Izmir yanginina dair bir tek sey yok. Bence Nurettin Pasa nin isidir. Nurettin Pasa korkunc bir figur. Mustafa Kemal in bundan haberi var miydi? Ben haberi oldugunu ama soyleyecek bir seyi oldugunu dusunmuyorum. Siz Butun dunya Turkler in yaktigini biliyor. diyor musunuz? Etyen Mahcupyan: Tarihle ilgilenenler herhalde sagduyulu aciklamalarini yaptiklari zaman bunun boyle oldugunu soyleyeceklerdir. Gun be gun yasananlara baktiginiz zaman daha sagduyulu bir izlenim elde edebilirsiniz. Baskalarinin bildigi bir seyibilmezlikten geldigimiz zaman o baskalari onu cok daha yogun bir sekilde sinirini genisleterek kullanma sansini elde ediyor. Bu da cok akillica bir sey degil. Tarihcilerin de kendi tarihlerine bakarak en azindan baskalrinin sordugu sorulari sorarak bakmalari lazim. Ve onlarin yaptigi argumanlari dikkate alarak yapmalari lazim. Bize kendi propagandasi yapmak uzere bakmamalari lazim. Butun o tarihci dunyasinin bildigi noktalari bilmezlikten gelmenin zarar verdigini dusunuyorum. Mehmet Coral: Ben butun dunyanin gorgu taniklarinin konu hakkinda teshislerini koydum. Buradan da Butun dunya bunu biliyor anlamini cikaramiyorum farkli bir anlam cikariyorum.