Kurtce halaylardan Cingene sarkilarina semahlardan Ermenice agitlara uzanan bir yelpazeye ses olan okul gibi grup Kardes Turkuler 15. yasini 5 Haziran da Ankara’da verecegi zengin bir konserle kutluyor Memleketteki dil inanc kimlik cesitliligini bu topraklardaki halklarin geleneksel muzikleriyle dile getiren ve bunu yaparken siyasi sinirlarla cizilmis bir cografya icinden degil kulturel bir cografya tanimi icinden hareket eden’ bir topluluk var hayatimizda. Ustelik bu cesitliligi vurgularken birbirinden etkilenen kulturlerin bulusmasini da onemsiyor ve melez urunlere calismalarinda yer veriyor. Dile kolay 15 yillik bir dus bu: Kardes Turkuler bu kadar suredir var! Bu esasen Bogazici Universitesi Folklor Kulubu (BUFK) bunyesinde gerceklestirilmis bir konser projesi. Hafizamizi yoklayalim: 1 Eylul 1993’te Kadikoy’deyiz. O donem buyuk umutlar baglanan Birlesik Sosyalist Parti’nin (BSP) deniz kiyisinda duzenledigi Baris Senligi’ni izliyoruz. Kazim Koyuncu’lu Zugasi Berepe sahneden inmis kalabalik bir ekip son hazirliklarini yapiyor. Soyledikleri Turkce Kurtce Ermenice ve Azerice sarkilar tam da gunun mana ve ehemmiyetine binaen icimizdeki ozlemi dile getiriyor: Baris icinde bir arada yasama olanaksiz bir sey degil... Alandan ayrilirken bu ekibi aklimizin bir kosesine kaziyoruz. 1997’ye isinlaniyoruz: Tarih 5 Temmuz gunesli bir cumartesi. Kizilirmak Ferhat Tunc Edip Akbayram ve Ahmet Kaya Fenerbahce Stadyumu’nda Ozgurluk ve Dayanisma Partisi’nin (ODP) duzenledigi senlik’ icin bir araya gelmis. Acilista ise o genc ekip var. Bir farkla: Mezun olmuslar BUFK bunyesinden ayrilmis Bogazici Gosteri Sanatlari Toplulugu’nu (BGST) kurmuslar. Feryal Oney solistliginde yaptiklari Azerice Hardasan’ albumu ilgi gormus Kardes Turkuler’ adli proje albumunu senligin hemen arifesinde piyasaya surmusler. Acilis sarkisi Tulay German’dan yillar sonra ses verdikleri Burcak Tarlasi’. Kardes Turkuler BGST’nin en uzun soluklu projesi. 15 yildir suruyor ve biz memleket topraklarinda yasayan halklarin sarkilarini onlar sayesinde dinliyoruz. Ismiyle musemma dedikleri bu: Repertuvar Kurtce halaylardan Cingene sarkilarina semahlardan Ermenice agitlara uzanan bir yelpazeyi kapsiyor ve bu topraklarin kulturel cesitliligine dikkat cekiyor. Burcak Tarlasi’ndan sonrasi Kendi isimlerini tasiyan (ya da ismini onlara veren) ilk albumun ardindan Dogu’ (1999) Hemâvâz’ (2002) ve Bahar’ (2005) adli uc albume imza atan Kardes Turkuler 2000’de Roj û Hevy’ albumunde Sivan Perwer’e eslik etti ve Vizontele’ filmlerinin muziklerini yapti. Bu kadar da degil: Civan Gasparyan’dan Neset Ertas’a pek cok sanatciyla ayni sahneyi paylasmalari bir yana 45’lik Sarkilar Gayda Istanbul Bajar gibi enteresan projelere imza atiyorlar. 45’lik Sarkilar adi ustunde bir donemin meshur sarkilarini donemin dinamikleri goz onunde tutularak ve bir kurgu esliginde (taniklarin da katilimiyla) dinleyiciye sunduklari bir proje ve 2006’da bir kitapla desteklendi. Gayda Istanbul Istanbul-Saraybosna Hattindan Balkan Cingene Muzikleri’ alt basligini tasiyor ve bu kulturel iklimin izini suruyor. Bajar Vedat Yildirim solistliginde Kurtlerin koyden kente gocusu ile degisen ve gelisen sarkilarin dillendirildigi yeni proje. Ne yalan soyleyelim butun projeler icinde bizi en cok heyecanlandiran bu. Gecen yil BarisaRock’ta ilk kez dinleyici karsisina cikan Bajar’i yakin zamanda farkli kentlerde dinleme olanagi bulduk ve yaptiklari yapacaklari her seyi yakin takibe aldik. Kardes Turkuler’i okul’ sozcuguyle ozdeslestirmek cok da yanlis olmayacak. Dinleyiciyi salt tuketici olarak gormeyen ona bir sey katmak ya da dikkatini farkli’ seylere cekmek icin yola cikan bir ekip bu. Aslinda yillardir bile isteye gormezden gelinen ve etrafinda bin firtina kopartilan halklarin kardesligi’ temasina vurgu yapiyorlar. Zaman zaman kadroda degisiklikler oluyor ancak oz ayni kaliyor. 15 yildir ayakta kalmalarini saglayan sey belki de bu tutarlilik. Tutarlilik derken yeknesak bir durumdan soz etmiyoruz: Giderek gelisen dallanan bir hat soz konusu. Basta (bilhassa vurmali kullanimlariyla) Iranli Kamkars’i hatirlatmislardi bugun kendi muziklerini olusturdular. Ustelik sadece muzikle sinirli kalmiyorlar ve sahne gosterilerinde dansi da isin icine katarak kulturel cesitliligi her yonuyle aktariyorlar. Sozun burasinda toplulugun 2000-2001 yillarinda Acikhava Tiyatrosu’nda verdigi konserlerin DVD olarak yayimlandigini soyleyelim ve bu DVD’de o gune dek yapmis olduklari kliplerin de oldugunu belirtelim. Klip demisken memleketteki ilk Kurtce klibe imza atanin Kardes Turkuler oldugu bilgisini verelim: 1999’da cikan Dogu’ albumundeki Kara Uzum Habbesi’ne cektikleri klip gorebildigimiz kadariyla ( Hulya Avsar Show’ ve 32. Gun’ disinda) televizyonlarda yayinlanmadi ama surgunde olen Ahmet Kaya’nin bir dusu gerceklesmis oldu. Unutmadan bahsi gecen butun albumler ve DVD Kalan Muzik tarafindan yayimlandi. Yakinda onlari anlatan bir de kitap cikacak. Bayramlar dugunler sevdalar Bugune dek hem Turkiye’nin hem de dunyanin pek cok yerini dolasan topluluk 5 Haziran’da Ankara’da sahane bir 15. yil konseri verecek. Sahanelik biraz da konuklardan: Birol Topaloglu Ertan Tekin Erdal Erzincan Pakrat Estukyan ve Leman Sam onlara eslik edecek. Saymadigimiz bir isim var ki konsere gitme sebeplerimizden biri: Esma Redzepova. Candan Ercetin’den bildigimiz Capkin’in orijinali Chaje Shukarije’yi de seslendiren daha once Babylon’da dinledigimiz Redzepova yasayan en buyuk Cingene seslerinden biri belki birincisi. Bu muhim konsere bambaska bir anlam katacagi muhakkak. Kardes Turkuler’in muzikal ve kulturel yolculuguna tanik olmak sansimiz. Persembe gunu bayramlari ve dugunleri sevdalari ve huzunleri anlatan sarkilar’a ses verecek dans ve goruntuler esliginde bu ekibi yeniden alkislamanin coskusunu yasayacagiz. Pinhani’nin son albumunden aklimiza takilan bir sarkinin girisiyle bitirelim yaziyi: Bi dugun bi toren yine basladi ayni solen...’ Bu belki de yeni bir baslangic olacak.