Yirmi Dort Nisan oncesinde ozellikle ABD nin boyuk meclislerinde isitilip isitilip gundeme tasinan daha da dogrusu ne idugu pek de belli olmayan karsilikli ikili iliskiler” kapsaminda her defasinda vaziyete gore ayarlanip gerektiginde Aba altindan gosterilen sopa”ya donusturulen bu soykirim meselesinin tartisilacagi tarih tam da bu is icin bicilmis kaftandi! Kirvem Ermeni krali Gagik Ardzuruni tarafindan 915-921 yillari arasinda yaptirilan Van Golu ndeki Ahtamar ya da nam-i diger Akdamar Adasi ndaki tarihi Surp Hac Kilisesi onarilip anit muze” kimligiyle hani deyim yerindeyse yeni bastan” dogdu. Bin yili askin bir zaman diliminin ardindan son yuz yilin baslarindan itibaren kaderine terk edildikten sonra gerek tabiat sartlarinin gerekse beles” yoldan koseyi donmek isteyen define arayicilarinin kazma kurek keski murc cekic balyoz cinsinden her turlu alet edevatla giristikleri zulum sonucunda giderek son nefesini vermek uzereyken bir baska deyimle kandilindeki kutsal yagi” zaten coktan tukenmisken vakti zamaninda duvarlarina sinmis gunluk kokularindan mum islerinden veya kulesinden Caang! Ciring! Cuung! Ciriiing!” makaminda dalga dalga yayilan can seslerinin Van Golu’nun mavi dalgalariyla bulustugu o eski gorkemli gunlerinin gari esamesi bile okunmazken kisacasi bu minvalde giderse eninde sonunda yer ile yeksan” olup tarihin sayfalarina tumuyle gomulmeye ister istemez hazirlanirken; onun melul mahzun hali karsisinda daha fazla dayanamayip imdadina kosanlarin gosterdikleri hassasiyet”le sil bastan yasamina kavusmasina katki sunanlarin karsisinda sapka cikartip ayni zamanda da bu ugurda emegi gecenlere en azindan insan”lik adina kuru bir tesekkur sanirim hepimizin boynunun borcu Kirvem… Nitekim madalyonun bu tarafini es gecersek diger yandan kilisenin onarimi gundeme gelir gelmez once uzerinde bulundugu adanin ismiyle ilgili mesele ayri bir darbimesele donustu: Ahtamar mi yoksa Akdamar mi? Bu konuda kimileri adanin eskiden beri bilinen tarihi adinin aynen muhafaza edilmesinin daha dogru bir davranis olacagini savunurken buna karsilik resmi agizlar” olaya dogrudan dogruya tuzlama iskembe misali damar”dan girip boylece yamuk agiz”lari bileklerinin gucuyle aninda susturup Akdamar!!!” deyip kestirip atarken beri taraftan gonulleri sadece tarih”ten yana degil ayni zamanda da burada yasanmis eski bir ask efsane”sinden kaynaklanan adiyla Ahtamar”dan yana olanlarin Ah ah ahtamar” deyip ahlayip vahlayip dovunmeleri bir anlamda bosuna telas dikine tiras”in ta kendisiydi! Sonra? Sonra onarimin ardindan keza acilis tarihinin ne zaman yapilmasi gerektigi konusunda da seksen cesit laf edildi. Yine kimilerine gore en uygun tarih ozellikle su son yillarda hemen her Yirmi Dort Nisan oncesinde ozellikle ABD nin boyuk” meclislerinde isitilip isitilip gundeme tasinan daha da dogrusu ne idugu pek de belli olmayan karsilikli ikili iliskiler” kapsaminda her defasinda vaziyete gore ayarlanip gerektiginde Aba altindan gosterilen sopa”ya donusturulen bu soykirim meselesinin tartisilacagi tarih tam da bu is icin bicilmis kaftandi! Oyle ya! Onlar bu mesele”yi som agizlarinca tartisirken bizler de bir bakima Irfanina turp sikayim” deyiminin hakkini verircesine bu davranisimizla onlarla sanki alay edercesine sadece Amerikan Coni’lerine degil keza bu ugurda laga luga etmekle yetinmeyip kendi meclislerinden nedense ne hikmetse illa da sozde” degil ozde” soykirim iddiasiyla daha onceden karar alip boylece kendilerince tescil” eden diger kefere taifesine de bu asil” davranisimizla helalinden bir ders” vermis olurduk ki bu da az buz bir kazanc sayilmazdi alimallah! No! Kimilerine gore enine boyuna ince eleyip sik dokumadan bu tarihte yapilacak hesapsiz kitapsiz bir acilis merasimi sadece pismis asa su katmak”la kalmayacak ayrica bize gore mesru” olan bu tarihin secilmesi zaten diasporadaki Ermeni keferelerinin hakkimizda surdurdukleri eli belinde” her an kavgaya hazir” tutumlarina ilac” gibi gelecek nitekim yillarca sonra da olsa eninde sonunda husnuniyet”le yola cikip tarihi bir eseri ozellikle de bir kiliseyi onarip yok olmaktan kurtarmaya kalkismisken onlarin indinde de mes’um” olan sirf bu tarih yuzunden durduk yere basimiz yine agriyacak tas tas ustune koyup kilisenin yani sira kirilan kalpleri onarmayi duslerken farkinda olmadan kas yapayim derken goz cikarma” kulvarlarina suruklenmis oluruz ki bu da Dimyat’a pirince giderken evdeki bulgur hikayesine donusur… Nitekim bilindigi uzere herkesin kendi kavlince kendi akil suzgecinden gecirip sonuc itibariyla suya sabuna dokunmayan kazasiz belasiz masum” bir tarihte acilis gerceklesti ama ardi sira mesele bitmedi ki! Neden? Nedeni haftaya Kirvem… Kirvem! Gecen mektubumda Van Golu’ndeki Ahtamar veya nam-i diger Akdamar Adasi’ndaki tarihi Ermeni kilisesinin onarimiyla ilgili iki kelam edip bu konuda iki satir daha karalayacagimdan dem vurup gerisini bu haftaya biraktigimi saniyorum animsiyorsun. Adanin isminin yani sira keza onarim calismalarinin ardindan acilis tarihinin etrafinda koparilan firtinaya ragmen; gerek devlet erkaninin gerekse Ermenistan’dan davet edilen misafir”lerin ve Ermeni Patrikligi’nin katilimiyla elbirligiyle kestikleri kirmizi kurdele sonucunda kilise”nin daha da dogrusu resmi agizlarca gari anit muze” olarak tanimlanan yeni kimligiyle” acilisi gerceklesti: AKP iktidarinca her kurdele kesildiginde sikca dillendirdikleri soylemleriyle Milletimize devletimize hayirlara vesile olmasini Cenabi Hak’tan niyaz edip” boylece daha onceki yazimizda da belirttigimiz gibi bu ugurda emekleri gecenlere tesekkurler… Kirvem! Yillar yili bu topraklarda ya da degisik cografyalarda yasamis veya gecip gitmis toplumlarin biraktiklari topyekun kulturel miras”larin; kisacasi han hamam medrese kilise kale cami havra kopru kervansaraylarin har vurulup harman misali savrulmalarinin en azindan insanlik adina hem ayip” hem de buyuk bir kayip” oldugunu en onemlisi de dini etnik bagnaz nedenlerle goz gore gore yok olmasina kayitsiz kalan zihniyetlerin tumunun kokune kibrit suyu dokulmesinin gerektigine olan kisisel inancimi bir kez daha vurgularken ote taraftan iyi-kotu onarimi gerceklestirilen kilise hakkinda cene kavafi” kesilip bosbogazlik etmezsem bana oyle geliyor ki kesinlikle gunaha girerim zo! Evet Kirvem ozume gore yigidi oldurup yine de hakkini vermek gerekirse; hangi harici” veya dahili” politik mulahazalarla olursa olsun ozellikle son gunlerde giderek tirmanan milliyetcilik ya da onu da sollamaya yuz tutmus irkcilik hasta”ligina ragmen bunca yilin ardindan bir gavur” mabedinin onarilmasina yesil isik” yakmak her babayigidin harci degildi vesselam! Ne ki Ermeniler tarafindan bin yili askin bir sure oncesinde Surp Hac Kilisesi namiyla vaftiz” edilip kutsandiktan sonra koprulerin altindan akan boz bulanik sularin ardindan simdilerde gelinen bu noktada onarimla birlikte kilise kimligi sumen alti”na kaldirilip anit muze” lakabiyla tescil” edilirken diger peygamberleri bilemem ama Isa’ya yaranilmadigi kesinlikle bir gercek! Cunku kilisenin mimari yapisi bizatihi bir istavroz”u simgelerken ayni sekilde duvarlari da firdolayi hac” motifleriyle donanmisken ustelik fi tarihinde temeli atildiktan sonra yillarca tepesindeki haciyla Van Golu’nun mavi dalgalarina goz kirpan cesitli resimleri eski fotograflari mevcutken ustelik tum tarihi eserlerin restorasyonu soz konusu oldugunda mumkun mertebede ilk gunku orijinal hallerinin titizlikle korunup kollanmasinin bir bakima bilimsel acidan onemine vurgu yapilirken bu konuda gereken hassasiyet nedense gosterilmeyip hatta tam aksine butun bunlarin ustune sanki sunger cekip kilisenin tepesine bir hac konmamasi icin gosterilen titizlik” acaba hangi dahiyane” zihniyetin hangi yamuk dusuncenin ifadesiydi? Ayrica Ermeni Patrikligi’nce hic olmazsa senede bir gun kilisenin ismini tasiyan Kutsal Hac Yortusu”nda burada ibadet edilmesine riza” gosterilmesiyle ilgili musaade” isteginin acikca soylenmese de cikmaz carsambaya kalacagi Kultur Bakanligi’ndaki topun Icisleri’ne oradan da Disisleri’ne havale edilerek bunun uzerine olu topragi serpilecegi ya da boylesi bir duaya amin” denmeyecegi kesin olmasina kesin ama ozume gore yine kesin olan su ki hacsiz cansiz ve de mum islerinin duvarlarini yalayip dualar esliginde goge yukselmesine olanak tanimayan bunu da sanki bir marifetmis gibi algilayan kafa yapilarinin su ya da bu tarihi eserleri restore etmeye kalkismadan oncelikle kendi bagnaz zihniyetlerini tez elden restore” etmeleri mi gerekir bilemem… Migirdic Margosyan