Turk Tarih Kurumu (TTK) Baskani Prof. Dr. Yusuf Halacoglu Osmanli doneminde 1830 lu yillarda acilan yabanci okullarinin Ermenileri isyana tesvik ettiklerini soyledi. Milliyetcilik akiminin da etkisiyle Ermenilerin Osmanli nin son doneminde mezalimler gerceklestirdiginin Alman Rus Ingiliz arsivleriyle belgelendigini belirten Halacoglu Boston daki Tasnak arsivinin acilmasi icin 20 milyon dolarlik tasnif ucreti odeme teklifinde bulundum. Ancak hicbir cevap alamadik dedi. Erciyes Universitesi tarafindan bu yil ikincisi duzenlenen Uluslararasi Sosyal Arastirmalar Sempozyumu (EUSAS II) basladi. 19. Yuzyilda Ermeni Milliyetciliginin Dogusu ve Buyuk Devletlerin Politikalari konulu sempozyuma yurticinden akademisyenler burokratlar ve arastirmacilar katildi. Gecen yil gerceklestirilen bilgi soleninde Ermeni-Turk iliskileri paydaslik ekseninde masaya yatirilirken bu yil Ermeni sorununun altinda yatan siyasi nedenler tartismaya acildi. Ermeni sorununu Osmanli donemindeki milliyetcilik akimlariyla birlikte degerlendiren katilimcilar Ermeni sorununun ortaya cikmasinda Fransa ABD Ingiltere ve ozellikle Rusya nin etkili oldugu konusunda birlesti. Ermenileri isyana tesvik eden olgunun Avrupa daki milliyetcilik akimi oldugu konusunda ayni kanaate sahip olan akademisyenler millet-i sadikanin isyaninda yabanci okullarin onayak oldugu konusunda hemfikir. Sempozyumda konusan TTK Baskani Prof. Dr. Halacoglu Ermeni sorununun cift tarafli degil cok yonlu uluslararasi bir sorun olarak degerlendirilmesi gerektigini ifade etti. Osmanli doneminde acilan Amerikan misyoner okullarinin Ermeni sorununa zemin hazirladigini savunan Prof. Dr. Hallacoglu bu okullarin ilk etapta Muslumanlari Hristiyanlastirmak icin degil Protestan kiliselerini Ortodoks ve Katoliklestirmek icin faaliyet gosterdigini bildirdi. 1914 oncesi Osmanli topraklarinda 1544 yabanci okulunun bulundugunu belirten Halacoglu Misyoner okullari Ermeni lerin Osmanli yonetiminden sogumasinda onayak olmustur. Ermeni sorununu anlamak icin iki tarafinda arsivlerini acmasi gerekir. Biz arsivlerimiz sonuna kadar actik. Ancak Ermeniler tum taleplerimizi cevapsiz birakti. Son olarak bir teklifte bulundum. Boston daki Tasnak arsivlerinin acilmasini istedim. Tasnif ucreti olarak da 20 milyon dolar odeme teklifinde bulundum. Oncelikle Tasnak arsivlerinin niye Boston da oldugunu iyi degerlendirmemiz lazim. Butun Bati dunyasi Osmanli arsivlerinin acilmasi icin baskilar yaptilar. Bizim hicbir korkumuz yok butun Osmanli arsivlerini actik. Osmanli arsivi bugun dunyanin en rahat calisilabilen arsivlerinden biridir. Peki niye kimse Tasnak arsivlerinin acilmasini istemiyor. Ermenistan daki Kudus teki arsivler hala kapali. Bilim adamlari olarak bir arastirma yapacaksak objektif bir sonuca ulasmak istiyorsak butun arsivleri gormek zorundayiz diye konustu. Sempozyum Tertip Heyeti Baskani Prof. Dr. Metin Hulagu de Ermeni sorununun tarihi degil siyasi bir sorun oldugunu bu sorunu ortaya cikaran batili devletlerin sorunun surmesi icin gayret gosterdigini iddia etti. ODTU Ogretim Uyesi Prof. Dr. Omer Turan ise Ermenilerin tarih boyunca istismar edildigini dile getirdi. Emekli Buyukelci Omer Lutem de Ermeni lerin Turkiye ye karsi kullanildigini dile getirdi. Ermeni sorununun Lozan antlasmasiyla hukuken bittigini belirten Emekli Buyukelci Lutem bazi devletlerin destegiyle 50 yil sonra baski unsuru olarak yine Turkiye ye karsi kullanilmak uzere sozde Ermeni soykirimi yalaninin ortaya atildigini soyledi. Lutem Ermeni ler yillarca Avrupa nin guclu devletleri tarafindan kullanilmistir. Ermeni sorunu hukuken Lozan da bitmistir. Ancak 1975 de yeniden dillendirilmeye baslamistir. 50 yil sonra yani. Guclu devletler Turkiye ye karsi baski unsuru olarak Ermeni sorununu kullanmaktadir. Bu bugunde boyledir gecmiste de boyleydi dedi. Emekli Buyukelci Nuzhet Kandemir de Ermeni diasporasinin guclu medya destegi ile var olmayan bir sorunu olusturma girisimi icerisinde oldugunu anlatti. Nuzhet Kandemir Ermenistan da yasayan halkla diaspora birbirinden farkli cizgilerde siyaset izlemektedir. Turk dusmanliklari farklidir. Gunumuzde ucuncu ulkelerde ileri teknoloji sayesinde medya organlariyla sorun olusturmaya calismaktadir. Degismeyen tek olgu gecmis tarihlerde oldugu gibi kendilerini destekleyen ulkelerdir seklinde konustu.