Hrant Dink in oldurulmesinden sonra yeni bir doneme baslayan yogun yazi trafigi ile sayfa sayisini iki katina cikartirken bir cemaat gazetesi olarak artik Turkiye siyasetiyle daha yakindan ilgili olan Agos gazetesi 25 kisilik kadrosuyla yola devam ediyor. • Hrant Dink’in ardindan genel yayin yonetmenligi gorevini siz ustlendiniz. Onceden size zaten boyle bir teklifi varmis degil mi? Birkac senedir boyle bir istegi vardi. Ancak Zaman gazetesi buna cok olumlu bakmadi o donem. Benim genis bir kitleye hitap eden bir yazar olmaktan cikip daha dar bir kaliba girmem dogru olmaz gibi bir bakis vardi. Agos ne olursa olsun bir cemaat gazetesi. Cemaat gazetesinde gorev aliyor olmak daha fazla Ermeni olmak demek. Peki ben daha fazla Ermeni olmak istiyor muyum? gibi bir soru vardi. Aslinda Hrant’la surekli konustugumuz icin benim ille de burada olmami gerektiren bir durum yoktu. Ama Hrant oldukten sonra bir secim sansim kalmadi. • Gecen bir yilda nasil bir yol aldi Agos? Daha once Hrant’la 10. yilda neler yapilabilir konusunda ne konustuysak hemen onlari yapmaya basladim. Hatta kimin neyi yapabilecegini bile konusmustuk. Tipatip ayni yolu izlemek zor tabii sonucta baskasi olsa elbette haber secimi biraz farkli olacaktir. Ama Hrant devam edebilseydi Agos simdikine cok benzeyen bir Agos olacakti. • Ne tur degisimlerden soz edebiliriz? Gazetede siyasetin artmasi Turkiye siyasetiyle daha fazla hasir nesir olmak toplum icinde daha fazla gazetecilik yapmak ve toplumun tek tek bireysel seslerinin gazeteye yansimasini saglamak. Ayrica bir tarih bir de kimlik sayfasi yaratmak. Butun bunlar Hrant’la konustugumuz seylerdi. Tabii bunlar sayfa sayisinin artmasi anlamina geliyordu. Hrant hayattayken 12’den kaca cikabiliriz diye dusunuyorduk. Hrant’in vefatiyla beraber gelen yogun yazi trafigi kendiliginden bizi zaten 24 sayfaya cikardi. • Agos’un tiraji ne durumda? Tukenen sayilar oldugunu duyduk… Su anda 5000 satiyor gazetemiz. Bunun yaklasik yarisini Ermeni yarisini Musluman cemaati olusturuyor. Tukenmekten cok dagitimla ilgili engellerden bahsedebiliriz. Ama ikinci baskisini yaptigimiz sayilar var. • Okuyucunun algisinda degisim oldu mu peki? Her degisim degisik okuyucularda farkli tepkiler yaratabilir. Bundan hoslanmayan daha cemaatci daha otantik kendi halinde kucuk ama daha polemikci bir gazeteyi daha cok tercih edenler olabilir. Ama bize gelen tepkiler buyuk cogunlugun bu degisimden cok memnun oldugu yonunde. Hrant yasasa bu duruma cok sevinirdi. Gazetenin yeni halini gormesini isterdim. • Agos basindan beri bir cemaatin menfaatlerinin otesinde bir durus sergiliyor. Turk basininda bu durusun kiymeti biliniyor mu? Turk basininin boyle genel bir duyarliligi oldugunu dusunmuyorum. Ama son donemde basinda ozellikle muhafazakâr kesimden gelen gazetelerin getirdigi bir cesitlenme var. Ote yandan Taraf gazetesi gibi pek de genel teamule uymayan cizgiler tasiyan bir gazetenin varligi soz konusu. Butun bunlar daha guclu bir hale getiriyor Agos’u aslinda. Aksi halde Turk basininin merkeziyetci ve dar kaliplari icinden bakarsak sadece Agos degil hicbir azinlik gazetesinin cok onemsenmedigini goruyoruz. Bu da aslinda giderek azinliklarin bir tur yabancilastirildigi bir dunyadan bahsediyor. O zaman da haber niteligimiz azaliyor tabii. • AKP’nin azinlik politikalarini nasil degerlendiriyorsunuz? AKP Osmanli doneminin cok tipik Sunni Hanefi cemaati gibi davraniyor. Kendisine benzemeyenlerin farkinda ama esas olan kendisi. Dolayisiyla sanki kafalarinda bir tur hiyerarsik bir vatandaslik kavrami var diye dusunuyorum. Kendilerinin bir anlamda daha makbul oldugu ama digerlerine de adaletsizlik yapilmamasi gereken bir dunya bu. Onun icin de epey ataerkil bir bakis. Yine de diger partilerle mukayese ettigimizde en cok adalet hassasiyeti olan parti AKP. Turkiye’de boyle bir ironik durum var. • Son zamanlarin en sicak konusu turban hakkinda siz neler dusunuyorsunuz? Sonuc olarak bu bir kilik kiyafet meselesi. 21. yuzyilda kendisine modern diyen bir ulkenin ne olursa olsun herhangi bir kiyafeti yasaklamasinin bir mantigi ve mesruiyeti olamaz. Dolayisiyla bence bu ahlaki bir skandal aslinda. Durup dururken laik kesim tarafindan ortaya cikartilmis bir mesele. Bence laik kesim bir cemaat olarak kendini modern ve cagdas saydigi ve herkesin de kendisine benzeyecegini varsaydigi icin dogal olarak ulkeyi yonetmesi gerektigini ulkeyle ilgili normlari kendisinin koymasi gerektigini dusunuyor. • Zaman’da yer alan bir yazinizda Yoksa laiklik cagdas bir bagnazlik mi?’ diyorsunuz… Turk pozitivist modernlesme arayisinin getirdigi bir tur yeni cemaatlesme hali bu. Bu cemaat kendisinin daha dogru bildigine alismis. Resmi ideoloji sayesinde 80–90 yildir boyle bir psikolojik beklentisi var. Bizim istemedigimiz bir seyin bu ulkede olmasi mumkun degildir” diyor Turkan Saylan. Biz’ kimiz ki? Toplumdan farkli ustun oldugumuzu dusunmek son derece kibirli bir bakis. Ben kendimi laik kesimin bir parcasi olarak goruyorum butun egitimim de bu yonde. Ama biz’ buysak eger umarim bu toplumu biz yonetmeyiz. Su anda laik kesim adina zaman zaman utaniyorum inanin. • Hrant Dink’in olumunden sonra umutsuz oldugunuzu dile getirdiniz. Hala hic umudunuz yok mu? Tabii ki hayir. Cunku hayat devam ediyor ve siz kendinizi rehabilite etmek uzere bir suru sey yapiyorsunuz. Turkiye’de genele baktiginiz zaman iyimser olacak cok fazla sey var. Az sayida da olsa birtakim seyler ise insani kotumser yapiyor. Toplumu bu kotumser guc yonetiyor ve toplumda o gucu durduracak irade yok. Bu kotumserlikle bas etmenin en iyi yolu kendinizi yalniz hissetmemeniz yakin cevrenizle dayanisma icine girmeniz. Bu bakimdan Agos’un benim uzerimde ciddi bir rehabilite etkisi oldu. Burada olmak karamsarliga iyi geliyor. • 301. madde hakkinda neler diyeceksiniz? Insan haklari acisindan dusundugumuz zaman bu maddenin kesinlikle kaldirilmasi lazim. Su anda AKP’nin onerdigi degisiklik pek cok problemi cozuyor. Maddeyi kaldirmiyor ama maddenin islevsel olma ihtimalini cok aza indiriyor. Tabii bu durumda baska bir iktidar gelirse ne olur bilemiyorum. Turkiye’de her sey donemseldir. Hic ummadigimiz seyler olabilir. Hic kimse bundan on sene sonra Trabzon’un ana caddesine Veli Kucuk Caddesi denmeyecegini garanti edemez.