Ermeni meselesi konusunda Turkiye cok adim atmistir aslinda. Bunlardan bir tanesi Cumhuriyet in henuz kuruldugu yillara rastgelmisti. Abdullah Gul’un yildirim ABD ziyareti PKK meselesinin yaninda Ermeni Soykirimi tasarisini onleme cabasi olarak da dikkatleri cekti. Muzakerelerde ne kadar basarili olundugunu karar ciktiginda gorecegiz. Hrant Dink cinayetinin elimizdeki kartlari zayiflatip zayiflatmadigini da test etme imkanimiz olacak boylece. Turkiye’nin Ermeni meselesinde son yillarda ataga kalktigi uzerindeki olu topragini silkelemeye calistigi goruluyor. Hatirlayacaksiniz Basbakan Recep Tayyip Erdogan Ermenistan’a cagrida bulunulmus ve bu meseleyi her iki taraftan tarihcilerin bir araya gelerek cozmesi gerektigini soylemis hatta boyle bir uluslararasi toplanti icin cagrida bile bulunmustu. Tabii Ermenistan olumsuz cevap verdi; diaspora Ermenileri de sicak bakmadilar. Boylece uzattigimiz el havada kaldi. Ilk defa mi oluyordu bu? Hayir. Bundan tam 88 yil once de bir Osmanli Sadrazami govdemize dolanmak istenen bu deli gomlegini yirtip atmak icin cesurca bir girisimde bulunmustu. Hem de bugun Turkiye’yi koseye sikistirmaya kalkanlara meydan okuyarak. EMPERYALIZMIN NIYETI Tarih: Ocak 1919. Isgal Istanbul’undayiz. Muttefik kuvvetleri Osmanli’nin payitahtina el koymus olup baski yaparak milletvekillerini valileri generalleri dahi tutuklatmaktadir. Istanbul’da Ittihatci avi baslamistir. Ozellikle Ermeni Soykirimi suclamasina maruz kalanlarin siddetle cezalandirilmasi icin baskilar giderek artmaktadir. Henuz Mustafa Kemal’in Samsun’a dogru yola cikmasina 4-5 ay vardir. Ingilizler Anadolu’daki kipirdanmalardan fena halde rahatsizdir. Gerekirse tekrar savasi baslatmak yetkisiyle Istanbul’a gonderilen General Allenby Tevfik Pasa hukumetine sert bir ultimatom vermistir. Bu sartlar altinda gorev yapamayacagini goren Tevfik Pasa da istifasini verir.. Ancak devir kaht-i rical devridir yani ehil adam kitligi cekilmektedir. Caresiz Vahdettin sadrazamlik muhrunu yeniden Tevfik Pasa’ya uzatir. Pasa’nin onune yine Ermeni iddialari cikartilacak ve suclularin cezalandirilmasi istenecektir. Meclis’te ikide bir Ittihatcilara idam sesleri yukselmekte Muttefik gucleri de alabildigine sikistirmaktadir. Tevfik Pasa bu sefer kararlidir: Yaygaralara son vermek icin oyle bir adim atmalidir ki hem devlet uzerindeki saibe bulutu ortadan kalksin varsa suclular adil bir sekilde yargilansin hem de tepelerinde Demokles’in kilici gibi sallandirilan bir beladan kurtulabilsin. Bu amacla 19 Subat 1919’da tarafsiz 5 Avrupa ulkesinin buyukelciligine mektup yazarak tehcir konusunu arastirmak amaciyla Istanbul’da toplanacak bir uluslararasi mahkemeye iki yargic gondermelerini ister. Iste Danimarka elciligine gonderdigi mektubun metni: Danimarka Kraliyet Elciligince bilindigi uzere Osmanli Hukumeti savas sirasinda gerek Musluman gerekse Musluman olmayan Osmanli yurttaslarinin surulmelerinden sorumlu olanlar hakkinda adli kovusturma acmis bulunmaktadir. Irk ve din ayrimi gozetmeksizin suclulari ortaya cikarmak uzere hem Istanbul’da hem de illerde sorusturma komisyonlari kurulmustur. Bu sorunu yuksek hakkaniyet ve tarafsizlik etkisiyle aydinlatabilmek icin Osmanli Hukumeti adi gecen sorusturma komisyonlari uyeliklerine tarafsiz ulkeler yargiclari arasindan secilecek yabanci uyeler de katmaya karar vermistir. Osmanli Disisleri Bakani bu dusunceyle Danimarkali iki yargicin anilan komisyonlara atanmasi icin Hukumeti nezdinde aracilik etmesini ve Danimarka Elciliginin cevabini tez elden bildirmesini Danimarka Kraliyet Elciliginden rica etmekle onur kazanir. Bu uyelerin yolluklari ve oteki giderler tabii ki Hukumet-i Sahanece karsilanacaktir.’ CESITLI FIRILDAKLAR Bilir misiniz Tevfik Pasa’nin notasinin ilgili ulkelerin disisleri bakanliklarina ulastirilmamasi icin Ingilizler nice firildaklar cevirmislerdir. Neden peki? Cunku Pasa bu meselede onlarin ne kadar ikiyuzlu davrandigini gostermeye kararlidir. Ermeniler umurlarinda degildir. Emperyalistlerin asil niyetleri gercekleri ortaya cikarmak degil iddialari bir celik kasatura gibi bogrumuzde hissettirmektir. Bu yuzden Pasa’nin curetkar hamlesi karsisinda akla gelmedik entrikalara basvururlar. Neler mi yaparlar? Sansur memurlarini harekete gecirmek suretiyle mektuplarin hic olmazsa ilgili ulkelerin disisleri bakanliklarina ulasmasini engellemeye calisirlar ki bunu tam olarak basaramamis telgraflar Kopenhag Lahey ve Madrit’e ulasmistir. Ardindan cekilen telgraflarin hic olmazsa Isvec ve Isvicre’ye ulasmamasi icin akla hayale gelmedik dolaplara giriseceklerdir. Mesela simdilerde Ermeni Soykirimi adina her sene bir anit acan Fransa’yi o yillarda bu iddialari bitirebilecek bu onemli girisimi butun gucuyle engellemege ugrasirken goruyoruz. (Ikiyuzlulugun bu kadari da fazla diyorsaniz yaniliyorsunuz cunku dahasi var.) Fransa Kopenhag Buyukelcisini harekete gecirerek Osmanli Hukumeti’nin isteginin kabul edilmemesi yani Istanbul’a yargic gonderilmemesi uyarisinda bulunur. Nitekim Ingiliz-Fransiz baskisi sonuc verecek ve Danimarka Tevfik Pasa’nin davetini reddedecektir. Sira Ispanyollara gelmistir. Onlarin zaten Ingiltere’den habersiz is yapacak mecalleri yoktur. Ispanya’nin Londra Buyukelcisi 28 Subat’ta Ingiliz Disisleri Bakanliginin gorusunu almak icin basvurdugunda kendisine su sunturlu cevap verilir: Bu baris konferansinin isidir. Turkiye’nin cagrisinin kabul edilmesi baris konferansinda muhtemelen alinacak tedbirlerle celisecek ve ciddi komplikasyonlar yaratabilecektir. Boylece Tevfik Pasa’nin bu ciddi girisimi amacina ulasamayacak ve tarihi bir firsat kacirilacaktir. Ancak Pasa bir noktada hedefine ulasmis sayilmalidir. Ermeni Soykirimi iddialarini dillerine dolayanlarin goz yasartici samimiyetlerini(!) ortaya sermis ve kayitlara gecirmeyi basarmistir. Bugun bize utanip sikilmadan tarihimizle yuzlesmemiz gerektigini soyleyen devletler o zaman uluslararasi bir mahkeme huzurunda gerceklesecek hesaplasmayi goze alamamis ve dertlerinin Ermeniler degil kendi cikarlari oldugunu cumleye ayan etmislerdi. Baskentinin isgal altinda oldugu ordu ve parlamentosuna kadar butun kurumlarinin denetim altina alindigi ve henuz sahitlerin anilarinin canli oldugu bir ortamdaki yargilama nasil sonuclanirdi bilinmez. Ama en azindan Turkiye’nin bir hafiza calismasi yapmaya acik oldugu ve bunu guclu ve avantajli oldugu bir ortamda degil en zayif ve isgal altinda bulundugu dolayisiyla en dezavantajli zamaninda istedigi goz onunde bulundurulursa gelecegin tarihcilerini kandirmak pek kolay olmayacakti. Ermeniler’e uzanan dostluk eli Basbakan Tayyip Erdogan’in soykirim iddialarini her iki tarafin tarihcilerinin cozmesi onerisine gerek Ermenistan gerekse diaspora itibar etmemisti. Wilson’in haritasi 1913’ten 1921’e kadar iktidarda kalan ABD Baskani Wilson daha cok 8 Ocak 1918’de ilan ettigi 14 Noktasi’yla taninir. 12. nokta Osmanli topraklarinda Turk cogunlugun yasadigi bolgenin Turkler’e verilmesini istemis bu da Misak-i Milli’mizin hukuki temelini olusturmustur. Ancak Baskan Wilson’un bir baska plani daha vardi. 21 Ocak 1918’de Paris Baris Konferansi’na giderken yaninda bir program ve yanda gordugunuz Turkiye’nin parcalanmasini ongoren haritayi da goturmustu. Giresun’dan baslayip Sivas Maras Adana Mersin Van Kars ve Agri’yi da icine alan buyuk Ermenistan haritasiydi bu. Bu harita tarihe Wilson’in Ermenistan’i olarak gecti.