Azerbaycan Meclisi nde konusan Gul: Sorunlari gormezden gelemeyiz. ABD ve Minsk grubunu goreve cagiriyorum Petrolun Ceyhan uzerinden dis pazarlara akmaya baslamasiyla Azerbaycan da gorulen inanilmaz hizdaki degisim Azerbaycan Milli Meclisi binasina da yansimisti. Birkac yil oncesine dek Baku ye en hâkim tepede sehitligin hemen yaninda Sovyet doneminden kalma kohne bina tamamen yenilenmis. Turkiye Buyuk Millet Meclisi Genel Kurul Salonu nda nasil Mustafa Kemal Ataturk un Egemenlik kayitsiz sartsiz milletindir sozu yaziliysa burada da Haydar Aliyev in Azerbaycan da hâkimiyetin kaynagi halktir sozu yazili. Zaten bu cografyada en sik duydugunuz sozlerden biri Iki devlet bir millet sozu. Cumhurbaskani Abdullah Gul bu sifatla ilk devlet ziyaretini Azerbaycan a yapiyor olmaktan bu acidan da memnun. (Gul 10 yil onceki heyecani yeniden yasatmaktan soz ediyor. Siz galiba Demirel modelini izliyorsunuz deyince de itiraz etmedi; belli belirsiz gulumsedi.) Sirada Turkmenistan ve Kazakistan var. Oralarda da ayni soz duyulacak. Tabii Turkiye yi Azerbaycan a oldugu gibi Turkmenistan ve Kazakistan a da baglayan unsurlar yalnizca Gul un dun Azeri Meclisi ndeki konusmasinin basinda vurguladigi Soy dil ve inanc birligi degil. Bunun uzerine Hazar Denizi havzasinin dunyanin istahini uyandiran petrol ve gaz kaynaklarini koydugunuzda ve bu kaynaklarin dunyaya cikisi icin Rusya (ve su anda gercekci olmayan Iran) disindaki tek secenegin Turkiye oldugunu dusundugunuzde durum daha somutlasiyor. Gul dun Baku buyukelciligindeki sohbetimizde bu durumu Hepimiz ayni milletiz sozunu hamasetin otesine tasiyor diye tanimladi. Gerek Azeri Meclisi ndeki konusmasinda gerekse 500 e yakin Turk ve Azeri isadaminin katilimiyla TOBB Baskani Rifat Hisarciklioglu nun duzenledigi Is Forumu nda Azerbaycan Cumhurbaskani Ilham Aliyev e hitabinda petrol ve gaz ortakligina acik vurgu yapti. Ornegi ilk kez bu aciklikla Petkim ihalesinin ikinci siradaki (Azeri) Turcas ortakligina verilecegini ve Azerilerin Ceyhan da bir rafineri kurmasinin tesvik edildigini soyledi. Gul un isaretini verdigi yeni projeler arasinda Azerilerin bir sekilde Samsun-Ceyhan hattina ortak olmasi Kazaklarin (Azerilerle imzaladiklari stratejik ortakliga gore) Baku-Tiflis-Ceyhan hattina petrol pompalamalari Turkmenistan ve Azerbaycan in anlasmasi durumunda Orta Asya ve Hazar gazinin Avrupa ya uzanacagi Tiflis-Kars demiryolu ve Istanbul Bogazi nin alttan gecisinin tamamlanmasiyla Cin den kalkan trenin aktarmasiz Avrupa ya ulasabilecegi de var. Bu projelerin ortak yaniysa zenginligin Turkiye-Gurcistan-Azerbaycan arasinda kalan Ermenistan in etrafindan dolaniyor olmasi. Erivan Daglik Karabag i isgal altinda tutuyor olmasinin bedelini bu projelerin disinda kalarak ve Azerbaycan in artan refahini uzaktan izleyerek oduyor. Bu bakimdan Turkiye Cumhurbaskani nin ustelik Ermeni meselesi nedeniyle basta ABD olmak uzere cok ulkeyle sorunlar yasarken ustelik de Azeri Meclis ine hitabinda Ermenistan la sorunlu yasamaktan memnun olmadigini soylemesi ve cozum cagrisinda bulunmasini onemsemek gerekiyor. Gul un soyledikleri daha sonra Turk buyukelciliginde ortaya cikan sozler yeni bir atmosferin olusmakta oldugunu gosteriyor. Soyle aktarabiliriz: Ermenistan a karsi dusmanlik duygularimiz yok. Bu durumdan memnun da degiliz. Komsularimizla iyi iliskiler kurmak onlarin da mureffeh yasamasini isteriz. Ama ortada bir gercek var; bazi seyleri goz ardi edemezsiniz. Turkiye ye hasmane davranmasi ve Azerbaycan topraklarini isgal altinda tutmasi bu durumun sorumlusu. Ermenistan Azerbaycan la sorunlarini bariscil yoldan cozdugunde bu projelere katilabilir. Ama once guvenlik ve istikrar gelir. Dunyada guvenlik sorunun cozmemis hicbir bolgede tam ekonomik kalkinma gerceklesemez. O nedenle bu cagrim sadece Ermenistan a degil. Amerikalilara da Minsk Grubu nun diger uyelerine de gorev dusuyor. Dunyanin baska yerlerindeki sorunlari cozup de bu sorunu buzdolabinda tutmak dogru degil. Bu sorunla ilgilenilmesi lazim. Diger konuda da Ermenilerin ortak tarihimizle hesaplasmayi baska ulkelerin parlamentolarinda yapmayi birakmalari lazim. Biz arsivlerimizi actik. Tarihimizden cekinmiyoruz tarihle yuzlesmeye haziriz. Paylastigimiz tarihi birlikte arastiralim. Gul bugun Turkiye ye donmeden once Gence ye ugrayacak. Bu bir Turk cumhurbaskaninin Baku disinda bir Azeri sehrine ilk ziyareti olacak. Gence de yeni mesajlar verilebilir bu konuda. Dedik ya: Gul kendi uslubunca Demirel modelini surduruyor.