Turkiye nin 1. Dunya Savasi nda Ermenilerin daha yakin donemde de Rum Alevi ve Kurtlerin maruz birakildigi korkunc muameleyle yuzlesmesi gerek. Fakat Kongre nin tarihe burnunu sokmasi asiri milliyetcileri guclendirmekten baska ise yaramayacak Turkler gururlu cabuk kizan elestiriden hemen alinan bir halktir. ABD Temsilciler Meclisi nin Ermeniler in 1915 te Osmanlilarca katledilmesini soykirim olarak niteleyen tasarisi Turklerin bu ozelligini acikca gosterdi. Tasari henuz genel kurula getirilmedi. Fakat Turkiye ofkeyle tepki verdi elcisini geri cagirdi. Askeri baglari koparmaktan Incirlik i Amerikalilarin kullanimina kapatmaktan soz ediyor. Tehditlerin de gosterdigi gibi Turkiye sadece ofkeli bir muttefik degil. 75 milyonluk nufusu ve dunyada 19. sirada gelen buyuk ekonomisiyle hayati onemde bir muttefik. Avrupa-Asya arasinda onemli bir kopru NATO nun en buyuk ikinci ordusuna sahip Bati icin cok onemli bir enerji koridoru ve Irak Iran ve Suriye gibi sorunlu ulkelerle sinirdas. Dahasi Musluman dunyada canli laik bir demokrasinin nadir orneklerinden. Ancak sakar yabancilar burnunu soktugunda ic gerilimleri de artiyor. Bu yil ordu ve laiklerle ilimli Islamci AKP hukumeti arasinda bir dizi catisma yasandi; neticede AKP secimden zaferle cikti. Erdogan ulkeyi AB yolunda tutmak icin bircok Avrupalinin hasmane bir tavra yonelmesine ragmen cesur bir caba sergiliyor. Bazilari Kuzey Irak ta uslenmis PKK gerillalariyla catismalara karsin Amerika yla iyi iliskileri korumak istiyor. Velhasil ABD icin 90 yil once daha modern Turkiye nin ortada olmadigi bir donemde yasanmis olaylardan dolayi kavga cikarmak acisindan kotu bir zamanlama soz konusu. Bu ulkelerin gecmisleriyle yuzlesmelerinin kotu bir dusunce oldugu anlamina gelmiyor; bilhassa da o gecmis Osmanli Imparatorlugu nda yasananlar kadar siddet doluysa. Almanya Nazi doneminin gunahlarini kabul etmek hususunda hayranlik verici bir aciklik sergilemisti. Modern demokratik Turkiye nin 1. Dunya Savasi nda Ermenilerin (daha yakin donemde de Rum Alevi ve Kurtler gibi diger azinliklarin) maruz birakildigi korkunc muameleyle hesaplasmasi iyi olur. Son yillarda bu yonde cesaret verici isaretler de vardi: Birkac tarihcinin duzenledigi konferanslar Ermenistan la iliskilerin gelistirilmesi yonunde tesebbusler Kurtce nin giderek kabul gormesi ve sik sik 301. maddenin degistirileceginden soz edilmesi. Fakat buyuk olcude siyasi bir tasarinin kabul edilmesi daha fazla dogru adim atilmasini saglamanin en kotu yolu. Bu karar atesli Turk milliyetciliginin uzerine korukle gitmekten ve daha acik tartisma isteyenleri yalnizlastirmaktan baska ise yaramaz. Tasarinin kabulu icin bastiranlarin Turkiye hatta Ermenistan dan ziyade Ermeni secmenlerden cikari var. Bircok Turkiyeli Ermeni nin hatta Istanbul daki Ermeni kilisesinin patriginin tasaridan hosnut olmamasi manidar. Zarar verici etkileri goren Bush yonetimi tasarinin kabulunu onlemek icin mucadele ediyor. Yonetim yasayan sekiz eski disisleri bakanini tasariya karsi cikmaya sevk etti. Bu karsi cikis Turkiye nin oneminin bir yansimasi. Ayni zamanda nasil hassas bir donemden gecildigini de gosteriyor. Turk meclisi hukumete PKK teroristlerinin uslendigi Kuzey Irak a olasi bir askeri mudahale yetkisi veren tezkereyi onayladi. Mudahale baska bir vahim adim olacaktir. Turklerin Kuzey Irak kaynakli rahatsizliklari anlasilabilir. Irakli ve Kurt yetkililere PKK nin uzerine gitmeleri icin yapilan cagrilar yanitsiz kaldi. Ancak bir isgal sadece Irak in en istikrarli bolgesini karistirmakla kalmaz (bazi Turk generallerin bile kabul ettigi gibi) muhtemelen ise de yaramayacak. ABD nin Irak taki PKK varligina karsi daha fazlasini yapmasi ve Turkiye nin de Kurt nufusunun hayat sartlarini duzeltmeyi amaclayan onceki cabayi tekrar sergilemesi daha iyi olacaktir. Turkiye yi Bati yanlisi yolda tutmak sadece Irak icin degil butun Turk ve Kurtlerin selameti icin hayati onemde. Son surtusmeler Turk kamuoyunda gerek AB ye gerekse ABD ye yonelik keskin bir karsitlik yaratti; Iran ve Rusya nin suiistimal etmeye dunden hazir oldugu bir durum bu. Turkiye de 301 in kaldirilmasi ve acik tartismaya izin verilmesi yonundeki baski surmeli. Fakat bunu yapmanin yolu Temsilciler Meclisi ndeki tasari degil