Âñù³Ï³Ý Ù³ÙáõÉÁ í»ñçÇÝ ûñ»ñáõÝ ³ñÓ³·³Ý· ÏÁ ѳݹÇë³Ý³ñ Ãñù³Ï³Ý å³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ݳ˳·³Ñ ºáõëáõý гɳ×ûÕÉáõÇ Ýáñ áõ íÇ×»ÉÇ åݹáõÙÝ»ñáõÝ, Áëï áñáÝó, ùÇõñï»ñÁ ÃÇõñùÙ¿ÝÝ»ñ »Ý ͳ·áõÙáí, ÇëÏ ùÇõñï ³É»õÇÝ»ñÝ ³É ѳÛÏ³Ï³Ý ³ñÙ³ï áõÝÇÝ: гɳ×ûÕÉáõ ³Ûë åݹáõÙÁ Û³é³ç ùß»ó λë³ñÇáÛ Ù¿ç ѳٳ·áõÙ³ñÇ ÙÁ ÁÝóóùÇÝ, áñ ÝáõÇñáõ³Í ¿ñ Ãñù³Ï³Ý Ùß³ÏáÛÃÇÝ Ù¿ç ³õß³ñÝ»ñáõÝ áõÝ»ó³Í ï»ÕÇÝ: гɳ×ûÕÉáõ Áë³õ, áñ ÑáÕ³ï³ñ³ÍùÇÝ íñ³Û Ïþ³åñÇÝ µ³½Ù³ÃÇõ ³½·³ÛÇÝ ÷áùñ³Ù³ëÝáõÃÇõÝÝ»ñ, µ³Ûó ½³ÝáÝù Çñ³ñÙ¿ ½³Ý³½³Ý»ÉÁ íï³Ý·³õáñ ¿, áñáíÑ»ï»õ »ñÏñÇÝ Ù¿ç µ³Å³ÝáõÙÝ»ñ ÏÁ ëï»ÕÍáõÇÝ: ²ïáñ ÷á˳ñ¿Ý ɳõ ÏþÁÉɳÛ, áñ ³Ù¿Ý Ù³ñ¹ ·ÇïÝ³Û Çñ ³½·³ÛÇÝ ³ñÙ³ïÁ: سÑÙ»ï³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ ÁݹáõÝ³Í áõ Çñ»Ýù ½Çñ»Ýù Ãáõñù Ýϳï³Í ËÙµ³ÏÝ»ñ ²Ý³ïáÉáõ »Ï³Í áõ ï»Õ³õáñáõ³Í »Ý, áõëïÇ ëË³É ÏþÁÉÉ³Û Ë׳ÝϳñÇ ÙÁ Ù³ëÇÝ ËûëÇÉ áõ ½³Ý³½³Ý ËÙµ³ÏÝ»ñ ëï»ÕÍ»É: гɳ×ûÕÉáõ ³õ»Éóáõó, áñ ûï³ñ ³ñËÇõÝ»ñáõ Ù¿ç Çñ ϳï³ñ³Í åñåïáõÙÝ»ñÁ óáÛó ïáõ³Í »Ý, áñ ùÇõñï»ñÁ, Áëï ¿áõû³Ý ÃÇõñùÙ»Ý³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇÝ, ÇëÏ ùÇõñï ³É»õÇÝ»ñÁª ѳÛϳϳÝ: àõñ»ÙÝ öøøÇ Ï³Ù ÂÆøøûÇ ÝÙ³Ý ³Ñ³µ»Ïã³Ï³Ý ϳ½Ù³Ï»ñåáõÃÇõÝÝ»ñáõ ³Ý¹³ÙÝ»ñÁ Çñ³Ï³Ýáõû³Ý Ù¿ç ѳÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇÝ áõ ³ÝáÝó ¹³ïÁ Ù»ñ ·Çïó³ÍÇÝ å¿ë ùñï³Ï³Ý ¹³ï ã¿: гɳ×ûÕÉáõÇ ³Ûë Ù»Ïݳµ³ÝáõÃÇõÝÁ ѳٳ·áõÙ³ñÇ ÁÝóóùÇÝ ËÇëï ѳϳ½¹»óáõÃÇõÝÝ»ñ ëï»ÕÍ»ó: ¶ÇïݳϳÝÝ»ñÁ ÁëÇÝ, áñ Ëûëùáí ãþÁÉɳñ, »Ã¿ ÷³ëï³ÃáõÕà áõÝÇ, ÃáÕ óáÛó ï³Û: ²Ûɳå¿ë Ù»Ýù ÏÁ ¹³¹ñÇÝù ½ÇÝù ǵñ»õ ·Çïáõû³Ý Ù³ñ¹ Áݹáõݻɿ: §ºê ²Ú¸ä¾ê âÀêƦ ²Ûë Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñ¿Ý »ïù ß³ï»ñ µáÕáù»óÇÝ »õ гɳ×ûÕÉáõÇ Ñ³ëó¿ÇÝ Ý³Ë³ïÇÝùÝ»ñ ï»Õ³óáõóÇݪ Áë»Éáí, áñ ³Ý ͳÛñ³Û»Õ ó»Õ³å³ßï ÙÁÝ ¿: êï»ÕÍáõ³Í µáõéÝ Ñ³Ï³½¹»óáõû³Ý ¹ÇÙ³ó гɳ×ûÕÉáõ ϳñ· ÙÁ ëñµ³·ñáõÃÇõÝÝ»ñ Áñ³õ »õ §ºë ³Û¹å¿ë ãÁëÇ, ³Ûëå¿ë ÁëǦ Áë»Éáí ¹Çï»É ïáõ³õ, áñ ÇÝù ã¿ åݹ³Í ÿ »ñÏñÇÝ Ù¿ç ùÇõñï ãϳÛ: ²Ý µ³ó³ïñ»ó, áñ »ñµ ÇÝù áõëáõÙݳëÇñ³Í ¿ 1500 Ãáõ³Ï³ÝÇ ûëٳݻ³Ý ϳÉáõ³Í³·ÇñÝ»ñáõ ³ñӳݳ·ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ, ï»ë³Í ¿, áñ Çñ»Ýù ½Çñ»Ýù ùÇõñï ³Ýáõ³ÝáÕÝ»ñáõÝ »ñ»ëáõÝ ïáÏáëÁ ÃÇõñùÙ¿Ý³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝ¿ñ: ÆÝù Çñ áõëáõÙݳëÇñáõû³Ý Ù¿ç ×ß¹»ñ ¿ 41 ѳ½³ñ ó»Õ³ËáõÙµ»ñáõ ³ÝáõÝÝ»ñ: âÇ åݹ»ñ, áñ µáÉáñ ùÇõñï»ñÁ ÃÇõñùÙ¿Ý »Ý, µ³Ûó ÏÁ åݹ¿, áñ 1915ÇÝ Ï³ñ· ÙÁ ѳۻñ ÁݹáõÝ»óÇÝ ùÇõñï ³É»õÇ ÇÝùÝáõÃÇõÝ: §öøøÆ ¼Æuº²ÈuºðÀ вںð ºu, ÆêÎ ²ÈºôÆ Òºô²òàÔ Ð²Úºð ÎÀ öàðÒºu ºÎºÔºòÆuºð ÐÆØuºÈ¦ * * * §1936-1937 î²ðÆuºðàôu äºîàôÂÆôuÀ îàôu ²è îàôu ÖÞ¸²Ì ¾ð вô²î²öàÊ ºÔ²Ì вںðÀ ºô β¼Ø²Ìª ²uàuò ²uàô²u²ò²uÎÀ¦ ²Ûëûñ ÂáõÝ׿ÉÇÇ (î»ñëÇÙ) úí³×Áù ·³õ³é³ÏÇÝ Ù¿ç áõ êí³½Ç Ù¿ç ϳñ· ÙÁ ³É»õÇ ËÙµ³ÏÝ»ñ Ñ³Û ¹³õ³Ý³÷áËÝ»ñáõ ë»ñáõݹ¿Ý »Ý: ²ÝáÝù µáÉáñáíÇÝ ³É ³ÝÏ»ÕÍ ã»Ý Çñ»Ýó ¹³õ³Ý³÷áËáõû³Ý Ù¿ç »õ ÏÁ ó³ÝÏ³Ý »Ï»Õ»óÇÝ»ñ ÑÇÙÝ»É: ºñµ»ÙÝ Ó»éù Ïþ³ÝóÝÇÝ öøøÇ ³Ý¹³ÙÝ»ñ, áñáÝù ÃÉ÷³ïáõ³Í ã»Ý: ÂáõñùÇáÛ Ù¿ç ³ñÙ³ïÝ»ñáõ ѳñóÁ ß³ï ˳éÝ³Ï ¿: 1936-1937 Ãáõ³Ï³ÝÝ»ñáõÝ å»ïáõÃÇõÝÁ ïáõÝ ³é ïáõÝ ×ß¹³Í ¿ñ ѳõ³ï³÷áË »Õ³ÍÝ»ñÁ: §ºë ³Ûë µáÉáñÁ Ïñݳ٠÷³ëï³ÃáõÕûñáí ÷³ëï»É, »ë ·Çï³Ï³Ý ³ß˳ï³Ýù ÏÁ ï³ÝÇÙ, ³ÝáÝù áñáÝù ½Çë ó»Õ³å³ßï Ïþáñ³Ï»Ý, Û»ïÇÝ Ýå³ï³ÏÝ»ñ áõÝÇݦ, Áë³õ гɳ×ûÕÉáõ: ²Ý ÇñÙ¿ ÷³ëï³ÃáõÕà å³Ñ³ÝçáÕÝ»ñáõÝ Áë³Í ¿, áñ ÇÝù áõÝÇ ³Û¹ ÷³ëï³ÃáõÕûñÁ: Àë³Í ¿, áñ »ñϳñ ųٳݳϿ Ç í»ñ Ïþ³ß˳ïÇ ó»Õ³ËáõÙµ»ñáõ »õ 1915ÇÝ Çñ»Ýù ½Çñ»Ýù ÷ñÏ»Éáõ ѳٳñ ³É»õÇ ùÇõñï ¹³ñÓ³Í Ñ³Û»ñáõ Ù³ëÇÝ: гۻñáõÝ Ù¿Ï Ù³ëÁ ï»Õ³Ñ³Ýáõ»ó³õ, Ù¿Ï Ù³ëÝ ³É ÇÝù ½ÇÝù óùóÝ»Éáõ ѳٳñ ³É»õÇ ùÇõñï ¹³ñÓ³õ: ²Ûë Ï»ñåáí ٻͳÃÇõ ѳۻñ Âáõñùdz ÙݳóÇÝ: гɳ×ûÕÉáõ Áë³õ, áñ ½ÇÝù ³Ùµ³ëï³ÝáÕÝ»ñÁ ɳõ Ùï³Í»Ý ³Ý·³Ù ÙÁ, ³Ýá°Ýù »Ý, áñ ·ÇïáõÃ»Ý¿Ý Ñ»é³ó³Í »Ý: §ºê àôuÆØ ¸²ô²u²öàÊ ºÔ²Ì ºô Âðø²Î²u ²uàôu ²è²Ì вðÆôð в¼²ð²ôàð вںðàô ò²uÎÀ, ¼àð äÆîÆ âÐð²ä²ð²ÎºØ, àðä¾ê¼Æ àزuò вu¶ÆêîÀ âÊèàìƦ гɳ×ûÕÉáõ ³Ý¹ñ³¹³ñÓ³õ, áñ §è³ïÇù³É¦Ç Ù¿ç »õ ³ÛÉ ÙÇçáóÝ»ñáí ϳï³ñ³Í Çñ ëñµ³·ñáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ×ß¹áõÙÝ»ñÁ ³°É ³õ»ÉÇ Ù»Í ÷áÃáñÇÏ Û³é³ç³óáõó³Í »Ý: ²ÛÝáõѳݹ»ñÓ ³Ý ÏñÏÝ»ó ÝáÛÝ ë˳ÉÁ, »õ 21 ú·áëïáëÇÝ ïáõ³õ Ù³ÙÉáÛ ³ëáõÉÇë ÙÁ, áñáõÝ ÁÝóóùÇÝ Çñ Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñÁ Áݹí½áõÙÇ Ýáñ »õ ³õ»ÉÇ áõÅ»Õ ³ÉÇù Û³é³ç³óáõóÇÝ: سÙÉáÛ ³ëáõÉÇëÇÝ ÁÝóóùÇÝ Ð³É³×ûÕÉáõ ç³Ý³ó Éáõë³µ³ÝáõÃÇõÝÝ»ñ ϳï³ñ»É ϳ٠ٻÕÙ³óÝ»É Çñ Ëûëù»ñáõÝ ¹¿Ù »Õ³Í ѳϳ½¹»óáõÃÇõÝÝ»ñÁ: ²Ý Áë³õ, áñ Çñ Ëûëù»ñÁ ÑÇÙÝáíÇÝ ³É Ññ³ï³ñ³Ïáõ³Í ¿ÇÝ Ù³ÙáõÉÇÝ Ù¿ç, ÇÝù ã¿ñ Áë³Í, áñ ùÇõñï ϳ٠³É»õÇ ãϳÛ, ³ÛÉ å³ñ½³å¿ë Áë³Í ¿ñ, áñ Çñ»Ýù ½Çñ»Ýù ǵñ»õ ùÇõñï ϳ٠³É»õÇ Û³Ûï³ñ³ñáÕÝ»ñ¿Ý ß³ï»ñ ѳÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇÝ: ²Ý ѳëï³ï»ó, áñ »ñÏñÇÝ Ù¿ç ùÇõñï ³É Ï³Û, ³É»õÇ ³É ϳÛ, »õ ÇÝù »ñµ»ù ã¿ Áë³Í, áñ µáÉáñ ùÇõñï»ñÁ ÃÇõñùÙ¿ÝÝ»ñ, µáÉáñ ³É»õÇÝ»ñÝ ³É ѳۻñ »Ý: Æñ Áë³ÍÁ ³ÛÝ ¿, áñ Çñ»Ýù ½Çñ»Ýù ùÇõñï ϳ٠³É»õÇ Û³Ûï³ñ³ñáÕÝ»ñ¿Ý ϳ٠³Û¹å¿ë ϳñÍáÕÝ»ñ¿Ý áÙ³Ýù ѳÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇÝ: §²ëÇϳ ãÇ Ý߳ݳϻñ, áñ µáÉáñ ³É»õÇÝ»ñÁ ѳÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇݦ, Áë³õ гɳ×ûÕÉáõ: гɳ×ûÕÉáõ Áë³õ, áñ Çñ»Ý ¹¿Ù ÷áÃáñÇÏ ëï»ÕÍáõ»ó³õ Çñ ãÁë³Í Ëûëù»ñáõÝ Ñ³Ù³ñ, »õ Çñ Ñá·Á ã¿, »Ã¿ ½ÇÝù å³ßïûÝ¿ Ñ»é³óÝ»Ý: ²ñ¹¿Ý ³Ûë å³ßïûÝÇÝ Ñ³Ù³ñ 380 ÉÇñ³ ³Ùë³Ãáß³Ï ÏÁ ëï³Ý³Û »õ ³ëÇϳ µ»é ÙÁÝ ¿ Çñ»Ý ѳٳñ: ØdzÛÝ Ã¿ Çñ ³Ûë Ëûëù»ñáõÝ Ñ³Ù³ñ ϳé³í³ñáõÃ»Ý¿Ý á°ã Ù¿ÏÁ ÷Ýïé»ó ½ÇÝù áõ ۳ݹÇÙ³ÝáõÃÇõÝ ÙÁ Áñ³õ: ÆÝù ·Çïáõû³Ý Ù³ñ¹ ¿ »õ µ³Ý ÙÁ ãÇ ÷áËáõÇñ, »Ã¿ ½ÇÝù å³ßïûÝ¿Ý Ñ»é³óÝ»Ý: гɳ×ûÕÉáõ Áë³õ, áñ ÏÁ åݹáõÇ, ÿ 1915Ç ï»Õ³Ñ³Ýáõû³Ý ÁÝóóùÇÝ 1,5 ÙÇÉÇáÝ Ñ³Û Ï³ñ áõ ³ÝáÝù ³ÝÑ»ï³ó³Ý: Ƶñ»õ å³ïÙ³µ³Ý Çñ å³ñï³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ 㿱 åñåï»É ÿ Ç°Ýã å³ï³Ñ»ó³õ ³Û¹ ѳۻñáõÝ: гɳ×ûÕÉáõ Áë³õ, áñ Çñ»Ý ѳٳñ ³É ÏþÁë»Ý, ÿ ѳÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇ£ §ÎñݳÛÇ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝ»ó³Í ÁÉɳÉ, µ³Ûó ã»Ù, ÇÙ å³å»ñë Ãáõñù »Ý, ³ëÇϳ ɳõ áõëáõÙݳëÇñ³Í »Ù ǵñ»õ å³ïÙ³µ³Ý¦, Áë³õ гɳ×ûÕÉáõ£ ²Ù¿Ý¿Ý ϳñ»õáñÝ ³É ³ÛÝ ¿ñ, áñ ÃÕóÍñ³ñ ÙÁ óáÛó ïáõ³õ »õ Áë³õ, áñ ÇÝù Ñ³Û ¹³õ³Ý³÷áËÝ»ñáõÝ ó³ÝÏÁ áõÝÇ, ïáõÝ ³é ïáõÝ, ³ÝáõÝ ³é ³ÝáõÝ, µ³Ûó ³Û¹ ó³ÝÏÁ µÝ³õ åÇïÇ ãÑñ³ï³ñ³Ï¿, áñáíÑ»ï»õ ãþáõ½»ñ ˳ݷ³ñ»É Ù³ñ¹áó ѳݷÇëïÁ£ ²ëÇϳ ëå³éݳÉÇù ÙÁÝ ³É ã¿, Áë³õ гɳ×ûÕÉáõ, áñ ¹Çï»É ïáõ³õ, ÿ 1920³Ï³Ý Ãáõ³Ï³ÝÝ»ñáõÝ Ñ³Û Ïñûݳ÷áËÝ»ñáõÝ ÃÇõÁ Ùûï³õáñ³å¿ë 90 - 100 ѳ½³ñ ¿ñ£ гɳ×ûÕÉáõ ÏñÏÝ»ó, áñ Çñ áõëáõÙݳëÇñáõÃÇõÝÝ»ñáõÝ ÁÝóóùÇÝ ×ß¹³Í ¿ ³õ»ÉÇ ù³Ý 41 ѳ½³ñ ó»Õ³ËáõÙµ»ñáõ ·áÛáõÃÇõÝÁ »õ ³ñӳݳ·ñ³Í ¿, ÿ ³ëáÝóÙ¿ áÙ³Ýù ùÇõñï »Ý£ ºÃ¿ ÇÝù Çëϳå¿ë ó»Õ³å³ßï ÁÉɳÛ, ³Û¹åÇëÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÇõÝ ÙÁ ÏþÁÝ¿±£ гɳ×ûÕÉáõ Çñ Ëûëù»ñáõ í»ñç³õáñáõû³Ý Áë³õ, áñ ѳÛáó Ø»ëñáå å³ïñdzñùÝ ³É Çñ µ³ñ»Ï³ÙÝ ¿, »õ ÿ ÇÝù µ³½Ù³ÃÇõ Ñ³Û µ³ñ»Ï³ÙÝ»ñ áõÝÇ£ гñóáõÙÇ ÙÁ å³ï³ë˳ݻÉáíª Áë³õ, áñ Ø»ëñáå å³ïñdzñù ½ÇÝùÁ ã¿ ÷Ýïé³Í ³Ûë ËݹÇñÇÝ Ù¿ç£ ì»ñçÇÝ Ñ³ßáõáí, гɳ×ûÕÉáõ åݹ»ó, ÿ Çñ Ëûëù»ñÁ ëË³É Ññ³ï³ñ³Ïáõ³Í »Ý, ÇÝù ã¿ Áë³Í, áñ ùÇõñï ϳ٠³É»õÇ ãϳÛ, ³ÛÉ å³ñ½³å¿ë Áë³Í ¿, áñ ùÇõñï ϳ٠³É»õÇ Ï³ñÍáõ³ÍÝ»ñáõÝ Ù¿Ï Ù³ëÁ ÃÇõñùÙ¿Ý³Ï³Ý Ï³Ù Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇ£ §ÐÆôððÆھ¦.- вȲÖúÔÈàôÆ ÄÊîàôØÀ ÖÆÞ¸ â¾ §ÐÇõññÇۿæ ûñ³Ã»ñÃÁ 21 ú·áëïáëÇÝ Ñ³Õáñ¹»ó, ÿ гɳ×ûÕÉáõÇ ÅËïáõÙÁ ³Û¹ù³Ý ³É ѳÙá½Çã ã¿, áñáíÑ»ï»õ Éñ³·ñáÕÝ»ñáõ Ó³Ûݳ·ñáÕ ·áñÍÇùÝ»ñÁ óáÛó Ïáõ ï³Ý, ÿ гɳ×ûÕÉáõ ѳٳ·áõÙ³ñÇÝ ÁÝóóùÇÝ Áë³Í ¿ ³ÛÝ Ëûëù»ñÁ, áñáÝó ѳٳñ ³Ý ÑÇÙ³ §»ë ³Û¹å¿ë ãÁëǦ Áë³õ£ §ÐÇññÇۿæ, ³ñӳݳ·ñáõû³Ý ųå³õ¿Ý¿Ý ù³Õ»Éáí, Ïáõ ï³Û гɳ×ûÕÉáõÇ ÏáÕÙ¿ Áëáõ³Í Ñ»ï»õ»³É ݳ˳¹³ëáõÃÇõÝÁ. §Ø»ñ áõëáõÙݳëÇñáõÃÇõÝÝ»ñáõÝ Ù¿ç ï»ë³Ýù, áñ ³Ûëûñ Ù»Í ÃÇõáí ùÇõñï Ïáãáõ³Í Ù³ñ¹ÇÏ Çñ³Ï³Ýáõû³Ý Ù¿ç, ϳéáõó³ÛÇÝ ÇÙ³ëïáí, ÃÇõñùÙ¿Ý³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇÝ£ ´³Ûó ³Ûë ³É Áë»Ù, áñ ³Ûëûñ ǵñ»õ ùÇõñï ׳ݳãáõÙ ·ï³Í ϳ٠ǵñ»õ ùÇõñï ³É»õÇ ×³Ý³ãáõÙ ·ï³Í ß³ï»ñ ¹Åµ³Ëï³µ³ñ Ñ³Û ¹³õ³Ý³÷áËÝ»ñÝ »Ý£ ºõ ÂÆøøúÇ Ï³Ù öøøÇ ³Ý¹³ÙÝ»ñ¿Ý ß³ï»ñ ³ëáÝóÙ¿ »Ý£ ²ÛëÇÝùÝ ³ëÇϳ Ù»ñ ϳñͳÍÇÝ ÝÙ³Ý ùñï³Ï³Ý ß³ñÅáõÙ ÙÁ ã¿, öøø³Ï³Ý ϳ٠ÂÆøøú³Ï³Ý ß³ñÅáõÙ ¿¦£ ø²Ô²ø²Î²u вβ¼¸ºòàôÂÆôuuºð ²É»õÇ Ï³½Ù³Ï»ñåáõÃÇõÝÝ»ñ áõ î¿. ¿. ö¿. Ïáõë³Ïóáõû³Ý »ñ»ë÷á˳ÝÝ»ñ ß³ï ͳÝñ áñ³ÏáõÙÝ»ñáí å³ï³ë˳ݻóÇÝ Ð³É³×ûÕÉáõÇ åݹáõÙÝ»ñáõÝ£ п. ¿. ö¿.Ç ËáñÑñ¹³ñ³Ý³Ï³Ý ËÙµ³Ïóáõû³Ý ÷áË Ý³Ë³·³Ñ ê»É³Ñ¿ïïÇÝ î»ÙÇñÃ³ß Áë³õ, áñ ³ëáÝù ·Çï³Ï³Ý ÑÇÙù áõÝ»óáÕ Ëûëù»ñ ã»Ý, »õ гɳ×ûÕÉáõÝ ³ÝÙÇç³å¿ë å¿ïù ¿ í³ñ ³éÝáõÇ Çñ å³ßïûÝ¿Ý£ ÆëÏ î¿. ¿. ö¿.Ç îÇ·ñ³Ý³Ï»ñïÇ »ñ»ë÷áË³Ý ²ùÁÝ äÇñï³É Áë³õ, áñ гɳ×ûÕÉáõÇ Ëûëù»ñÁ ÏÁ ÛÇß»óÝ»Ý ÇÃÃÇѳï³Ï³ÝÝ»ñáõÝ ÏáÕÙ¿ ê»É³ÝÏÇ Ñ³Ù³·áõÙ³ñÇ ÁÝóóùÇÝ Áëáõ³Í Ëûëù»ñÁ. ³ëáÝù Ý»ñùÇÝ Ñ³ßïáõû³Ý íݳë å³ï׳éáÕ Ëûëù»ñ »Ý, å¿ïù ¿ áñ ËáñÑñ¹³ñ³Ý³Ï³Ý ùÝÝáõÃÇõÝ µ³óáõÇ Ð³É³×ûÕÉáõÇ ¹¿Ù£ öÇñ êáõÉÃ³Ý ²åï³É Ùß³ÏáõóÛÇÝ ÙÇáõû³Ý ݳ˳·³Ñ ø»³½Á٠λÝãÝ ³É Áë³õ, áñ ³É»õÇÝ»ñÁ 72 ³½·»ñ¿ Ïáõ ·³Ý, ³ÛëåÇëÇ Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñ ·Çïáõû³Ý ¹¿Ù »Ý, ÛáéÇ ³½·³Ûݳå³ßïáõû³Ý ûñÇÝ³Ï »Ý, ³ÛëåÇëÇ åݹáõÙÝ»ñ áõÝ»óáÕÝ»ñÁ ÑáÝ Ýëï»Éáõ Çñ³õáõÝù ãáõÝÇÝ£ î¿. ¿. ö¿.Ç Ïáõë³Ïó³å»ï ²ÑÙ¿ï ÂÇõñù ËÇëï ùÝݳ¹³ïáõÃÇõÝ áõÕÕ»ó гɳ×ûÕÉáõÇ£ ²ÑÙ¿ï ÂÇõñù, áñ ÙÇßï ³Ùµ³ëï³Ýáõ³Í ¿ »ñÏñÇÝ Ù¿ç ³Ýç³ïáճϳÝáõû³Ý ½ûñ³Ïó»Éáõ Ù»Õ³¹ñ³Ýùáí, ³Ûë ³Ý·³Ù Ç°Ýù ¿ñ, áñ ³Ýç³ïáճϳÝáõû³Ý Ù»Õ³¹ñ³Ýùáí ³Ùµ³ëï³Ý»ó ºáõëáõý гɳ×ûÕÉáõÝ£ ²ÑÙ¿ï ÂÇõñù Áë³õ, áñ Âñù³Ï³Ý å³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ݳ˳·³ÑÁ ÏéÝ³Ï ¹³ñÓáõó³Í ¿ ·Çïáõû³Ý, µ³ñá۳ϳÝáõû³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ýáõû³Ý£ §ä³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ݳ˳·³ÑÁ, »ñµ ÏþÁë¿, ÿ ³É»õÇ ùÇõñï»ñÁ Ñ³Û Ïñûݳ÷áËÝ»ñ »Ý, óáÛó Ïáõ ï³Û, áñ å³ïÙáõû³Ý Ù³ëÇÝ ·³Õ³÷³ñ ãáõÝǦ, Áë³õ ²ÑÙ¿ï ÂÇõñù£ ÂÇõñù ¹Çï»É ïáõ³õ, áñ Ãáõñù ³É»õÇÝ»ñáõ áõ ùÇõñï ³É»õÇÝ»ñáõ ·áÛáõÃÇõÝÁ u³ÃÇÑ ëáõÉóÝÇ 1570³Ï³Ý Ãáõ³Ï³ÝÝ»ñáõ ßñç³Ý¿Ý ³ë¹ÇÝ Û³ÛïÝÇ Çñ³Ï³ÝáõÃÇõÝ ¿, »õ гɳ×ûÕÉáõÇ Ëûëù»ñÁ ³ÛÅÙ ÏÁ ÃßݳٳóÝ»Ý ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÁ£ §ä¿ïù ã¿, áñ ϳé³í³ñáõÃÇõÝÁ ³Ýï³ñµ»ñ ÙÝ³Û ³Ýç³ïáճϳÝáõÃÇõÝÁ Ññ³ÑñáÕ ³ÛëåÇëÇ Û³Ûï³ñ³ñáõû³Ý ÙÁ ¹ÇÙ³ó, гɳ×ûÕÉáõ ³ÝÙÇç³å¿ë å³ßïûݳÝÏ å¿ïù ¿ ÁÉɳۦ, Áë³õ ÂÇõñù£ ²É»õÇ ä»ùóßÇÝ»ñáõ ѳٳ¹³ßݳÏóáõû³Ý ÁݹѳÝáõñ ù³ñïáõÕ³ñ Âáõñ³Ý ¾ë¿ñÝ ³É ËÇëï ѳϳ½¹»óáõÃÇõÝ óáÛó ï³Éáíª Áë³õ, áñ ·Çïáõû³Ý Ù³ñ¹Á ·Çï³Ï³Ý ÷³ëï³ÃáõÕûñáõ íñ³Û ÑÇÙÝáõ»Éáí å¿ïù ¿ å³Ñ¿ ³ÝÏáÕÙÝ³Ï³É Ï»óáõ³Íù, ÙÇÝã¹»é гɳ×ûÕÉáõÇ Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝÁ ù³ñá½ã³Ï³Ý Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝ ÙÁÝ ¿, áñ áñ»õ¿ ϳå ãáõÝÇ ·Çïáõû³Ý Ñ»ï£ ¾ë¿ñ Áë³õ, áñ гɳ×ûÕÉáõÇÝ ÝÙ³ÝÝ»ñÁ Ãáõñù-Çëɳ٠·³Õ³÷³ñ³Ëûëáõû³Ý ù³ñá½ãáõÃÇõÝÁ ÏþÁÝ»Ý »õ ÏÁ ç³Ý³Ý Ùdzï³ññ ѳõ³ù³Ï³ÝáõÃÇõÝ ÙÁ ëï»Õͻɪ áõñ³Ý³Éáí ²Ý³ïáÉáõÇ Ùß³ÏáõóÛÇÝ, ÏñûÝ³Ï³Ý áõ É»½áõ³Ï³Ý ½³Ý³½³ÝáõÃÇõÝÝ»ñÝ áõ ѳñëïáõÃÇõÝÝ»ñÁ£ §øÇõñï ãϳÛ, ³É»õÇ ãÏ³Û Áë»ÉÁ ·Çï³Ï³Ý åݹáõÙ ã¿, ³ÛÉ ·³Õ³÷³ñ³µ³Ý³Ï³Ý åݹáõÙ ¿£ ÂáõñùÇáÛ å³ßïûÝ³Ï³Ý ï»ë³Ï¿ï¿Ý ëÝáõݹ ³éÝáÕ ³Ûë Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝÁ ó³õ å³ï׳é³Í ¿ ùÇõñï áõ ³É»õÇ Ñ³Ûñ»Ý³ÏÇóÝ»ñáõÝ£ ä¿ïù ã¿, áñ гɳ×ûÕÉáõÝ å³ßïûÝ¿Ý Ññ³Å³ñÇ, ³ÛÉ Ï³é³í³ñáõÃÇõÝÝ ¿, áñ ½³ÛÝ å³ßïûݳÝÏ å¿ïù ¿ ÁÝ¿¦, Áë³õ ¾ë¿ñ£ ÂáõÝ×»ÉÇÇ (î»ñëÇÙ) »ñ»ë÷áË³Ý ø³Ù¿ñ λÝã, áñ гɳ×ûÕÉáõÝ ÙÇõëÝ»ñáõÝ ÝÙ³Ý Í³Ýñ³å¿ë ùÝݳ¹³ï»É¿ »ïù, ³Ýáñ ÏáÕÙ¿ ³É»õÇ ùÇõñï»ñáõÝ Ñ³ÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ í»ñ³·ñ»Éáõ ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÁ ݳ˳ïÇÝù Ýϳï»ó£ §²É»õÇ ùÇõñï»ñÁ Ïñûݳ÷áË Ñ³Û áñ³Ï»ÉÁ ٻͳ·áÛÝ Ý³Ë³ïÇÝùÝ ¿ ³ÝáÝó ѳëó¿Çݦ, Áë³õ λÝ㣠λÝãÝ ³É å³Ñ³Ýç»ó, áñ гɳ×ûÕÉáõ ÷³ëï³ÃáõÕà ¹Ý¿ Ù¿çï»Õ£ ºÃ¿ ä³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõÃÇõÝÁ ³Ûë Ù³ëÇÝ ³ÝÏáÕÙÝ³Ï³É áõëáõÙݳëÇñáõÃÇõÝ ÙÁ Ïñ³Í ¿, ÃáÕ Ññ³å³ñ³Ï¿£ ´³Ûó áñ»õ¿ Ù¿ÏÁ Çñ³õáõÝù ãáõÝÇ ï³ñµ»ñ ó»Õ»ñáõ »õ ѳõ³ù³Ï³ÝáõÃÇõÝÝ»ñáõ ѳëó¿ÇÝ Ýáõ³ëï³óáõÙÝ»ñ ÁÝ»Éáõ£ §Ø»½Ç ѳٳñ Ù³ñ¹Á Ù³ñ¹ ¿, ݳ˳ïÇÝùÁ Ý»ñ»ÉÇ ã¿, гɳ×ûÕÉáõ åÇïÇ ëï³Ý³Û Çñ ³ñųÝÇ å³ï³ë˳ÝÁ¦, Áë³õ λÝ㣠§². ø¿. ö¿.¦ (²ñ¹³ñáõÃÇõÝ »õ ´³ñ·³õ³×áõÙ) Ïáõë³Ïóáõû³Ý äáÉëáÛ »ñ»ë÷áË³Ý è»Ñ³ â³ÙáõñûÕÉáõ Çñ ϳñ·ÇÝ Áë³õ, áñ ºáõëáõý гɳ×ûÕÉáõ å¿ïù ¿ Ññ³Å³ñÇ£ ºñµ Éñ³·ñáÕÝ»ñ ÛÇß»óáõóÇÝ, áñ гɳ×ûÕÉáõ ÏÁ åݹ¿, ÿ Çñ Áë³ÍÇÝ Ù³ëÇÝ ÷³ëï³ÃáõÕûñ áõÝÇ, â³ÙáõñûÕÉáõ å³ï³ë˳ݻó, áñ å³ïÙ³µ³ÝÝ»ñÁ Çñ»Ýó áõ½³Í ³Ù¿Ý µ³ÝÇ Ñ³Ù³ñ ÷³ëï³ÃáõÕà ÙÁ ÏñÝ³Ý ·ïÝ»É, å³ïÙáõÃÇõÝÁ ˳éÝ³Ï ßï»Ù³ñ³Ý ÙÁÝ ¿, ϳñ»õáñÁ ÷³ëï³ÃáõÕÃÁ ã¿, ³ÛÉ ÷³ëï³ÃáõÕÃÇ Ù»Ïݳµ³ÝáõÃÇõÝÝ ¿£ â³ÙáõñûÕÉáõ ³õ»Éóáõó, áñ гɳ×ûÕÉáõÇ åݹáõÙÁ µÝ³õ ³É í³Û»É ã¿ ä³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ÙÁ ݳ˳·³ÑÇÝ£ ². ø¿. ö¿.Ç Ý³Ë³·³ÑÇ ï»Õ³Ï³É ØÇñ Ø»ÑÙ¿Ã uÁñ³ï åݹ»ó, áñ гɳ×ûÕÉáõ ÂáõñùÇáÛ ùñ¿³Ï³Ý ûñ¿ëÝ·ÇñÇÝ Ñ³Ù³Ó³ÛÝ, Û³Ýó³Ýù ·áñÍ³Í ¿ »õ ¹³ï³Ë³½Ý»ñÁ å¿ïù ¿ ³ÝÙÇç³å¿ë ß³ñÅÇÝ£ ÂáõñùÇáÛ ù³Õ³ù³óÇÝ»ñáõÝ ÙÇç»õ å³é³ÏïáõÙ ëï»ÕÍ»ÉÁ Û³Ýó³·áñÍáõÃÇõÝ ¿£ гɳ×ûÕÉáõ ó»Õ³å³ßïáõÃÇõÝ ÏÁ ·áñͳ¹ñ¿ »õ ³ëÇϳ ³ÝÁݹáõÝ»ÉÇ ¿£ Ö¿. п. ö¿.Ç (гÝñ³å»ï³Ï³Ý ÅáÕáíáõñ¹Ç Ïáõë³ÏóáõÃÇõÝ) êí³½Ç »ñ»ë÷áË³Ý Ø³ÉÇù ¾×ï¿ñ ¾û½ï¿ÙÇñÝ ³É ï³ñµ»ñ ï»ë³Ï¿ï ÙÁ å³ñ½»ó£ ²Ý Áë³õ, áñ 1915Ç ï»Õ³Ñ³Ýáõû³Ý ÁÝóóùÇÝ êí³½Ç Ñ³Û»ñáõÝ Ù¿Ï Ù³ëÁ ³åëï³Ùµ»ó³õ ³É»õÇ ·ÇõÕ»ñáõ Ù¿ç »õ å³ßïå³Ýáõ»ó³õ ³É»õÇÝ»ñáõ ÏáÕÙ¿£ ØÇçáó ÙÁ í»ñç ³É Ñ³Û»ñÁ Ñ»é³ó³Ý ³Û¹ ·ÇõÕ»ñ¿Ý£ ÐÇÙ³ ³ÝÙÇï åݹáõÙ ¿ ³É»õÇÝ»ñáõ óáÛó ïáõ³Í ³Ûë Ù³ñ¹³ëÇñ³Ï³Ý Ù»ñÓ»óáõÙÁ Ù»Ïݳµ³Ý»É ǵñ»õ ÷³ëï, ÿ ³É»õÇÝ»ñÁ ѳÛÏ³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝÇÝ£ ê¿. п. ö¾. Ïáõë³Ïóáõû³Ý ÁݹѳÝáõñ ù³ñïáõÕ³ñ àõÕáõñ ÖÇɳëáõÝ »õë åݹ»ó, ÿ гɳ×ûÕÉáõ å¿ïù ¿ ³ÝÙÇç³å¿ë å³ßïûݳÝÏ ÁÉɳۣ ºÃ¿ ãÑñ³Å³ñÇ ³Û¹ å³ñ³·³ÛÇÝ Âñù³Ï³Ý å³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ³ÝáõÝÁ å¿ïù ¿ ÷áËáõÇ Çµñ»õ §ò»Õ³å³ßï³Ï³Ý ѻﳽûïáõÃÇõÝÝ»ñáõ ѳëï³ïáõÃÇõݦ£ гɳ×ûÕÉáõ ÏÁ åݹ¿, ÿ ·Çïáõû³Ý ³ÝáõÝáí ÏÁ ËûëÇ, ë³Ï³ÛÝ Û³ÛïÝÇ ã¿, ÿ á°ñ ·Çïáõû³Ý ËûëùÁ ÏþÁÝ¿. µ³Ûó ³ëÇϳ ³Ýå³ÛÙ³Ý Ý³óÇÝ»ñáõ ·³Õ³÷³ñ³Ëûëáõû³Ý áõ ·³Ýϳã³÷áõû³Ý ·ÇïáõÃÇõÝ ÙÁÝ ¿£ гɳ×ûÕÉáõ å³ßïå³Ýáõ»ó³õ ÙdzÛÝ Ø¿. п. ö¿.³Ï³ÝÝ»ñáõÝ ÏáÕÙ¿£ Ø¿. п. ö¿.Ç â³Ý³ùù³É¿Ç »ñ»ë÷áË³Ý Øáõëóý³ Ö»ÝÏǽ Áë³õ, áñ ùÇõñï»ñÁ Ãñù³Ï³Ý ͳ·áõÙ áõÝÇÝ£ uáÛÝ Ïáõë³Ïóáõû³Ý ³É»õÇ »ñ»ë÷áË³Ý³Ï³Ý Ã»ÏݳÍáõ ÂÇÙáõñ àõÉáõëáÛÝ ³É гɳ×ûÕÉáõ å³ßïå³Ý»óª Áë»Éáí, áñ ùÇõñï ³É»õÇ Áëáõ³Í µ³Ý ÙÁ ·áÛáõÃÇõÝ ãáõÝÇ, µáÉáñ ³É»õÇÝ»ñÁ Ãñù³Ï³Ý ͳ·áõÙ áõÝÇÝ£ βð¶ ØÀ Âàôðø ä²îز´²uuºð вȲÖúÔÈàôÆu Àð²ÌÀ òºÔ²ä²ÞîàôÂÆôu àð²ÎºòÆu * * * ä²îز´²uuºðàôu вزҲÚu, вȲÖúÔÈàô ÎÀ æ²u²Ú Úºu²ð²uuºð öuîèºÈ Æð êºö²Î²u òºÔ²ä²Þî вØà¼àôØuºðàôu γñ· ÙÁ Ãáõñù å³ïÙ³µ³ÝÝ»ñ, áñáÝù ݳ˳å¿ë Ïþ³Ý¹³Ù³Ïó¿ÇÝ Âñù³Ï³Ý å³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ϳ٠³Ûëûñ ³É ³Ý¹³Ù »Ý, Çñ»Ýó ÙÇç»õ ëïáñ³·ñáõÃÇõÝÝ»ñ ѳõ³ù»Éáíª Û³ÛïÝ»óÇÝ, ÿ гɳ×ûÕÉáõ ó»Õ³å³ßï ÙÁÝ ¿ »õ Çñ å³ßïûÝÇÝ å³ï³ë˳ݳïáõáõû³Ý ¹¿Ù ÏÁ ·áñÍ¿ Çñ í»ñçÇÝ Û³Ûï³ñ³ñáõÃÇõÝÝ»ñáí£ ä³ïÙ³µ³ÝÝ»ñ, ÇÝãå¿ëª ½³Ý³½³Ý ѳٳÉë³ñ³ÝÝ»ñáõ Ù¿ç ¹³ë³ËûëÇ å³ßïûÝ í³ñáÕ ¾ïÑ¿Ù ¾Éï¿Ý, Þ»õù¿Ã ö³Ùáõù, ÆÉÑ³Ý Â»ù»ÉÇ, àõÛÏáõñ ¶á׳å³ßûÕÉáõ, ػÿ ÂáõÝ׳Û, ¾ëñ³ î³Ý³×ÁûÕÉáõ, êáõ³õÇ ²ÛïÁÝ, úùÃ³Û ¾û½¿É, Ïáã ÁñÇÝ, áñå¿ë½Ç гɳ×ûÕÉáõ Çñ å³ßïûÝÇÝ ³ñųݳí³Û»É Ï»ñåáí ß³ñÅÇ£ ä³ïÙ³µ³Ý ÙÁ Çñ ÝÇõÃÁ å¿ïù 㿠߳ѳ·áñÍ¿, »õ ³ëÇϳ ß³ï Éáõñç µ³ñáÛ³Ï³Ý Ñ³ñó ÙÁÝ ¿, ÁëÇÝ å³ïÙ³µ³ÝÝ»ñÁ£ ²ÝáÝù ÛÇß»óáõóÇÝ Ý߳ݳõáñ å³ïÙ³µ³Ý ¾ÉÃáÝÇ ³ÛÝ ËûëùÁ, ÿ å³ïÙ³µ³Ý ÙÁ ³Ýó»³ÉÇ µáÉáñ ¹¿åù»ñáõÝ Ù³ëÇÝ Çñ áõ½³ÍÇÝ å¿ë Ù»Ïݳµ³Ý»Éáõ ѳٳñ ÷³ëï³ÃáõÕà ÙÁ ÏñÝ³Û ·ïÝ»É, µ³Ûó ɳõ å³ïÙ³µ³ÝÁ ³Ý ¿, áñ ÏñÝ³Û ³Ýï»ë ³éÝ»É ³Û¹ ï»ë³Ï ÷³ëï³ÃáõÕûñÁ£ ²Ýßáõßï áñ å³ïÙ³µ³ÝÝ»ñ ϳñ· ÙÁ ѳñó»ñáõ Ù³ëÇÝ ÏñÝ³Ý µ³Ý³í¿× áõݻݳÉ, µ³Ûó Ï³Ý Ý³»õ ѳñó»ñ, áñáÝó Ù³ëÇÝ 30 ϳ٠40 ï³ñÇ¿ Ç í»ñ µáÉáñÇÝ Ñ³Ù³Ó³ÛÝáõÃÇõÝÁ ·áÛ³ó³Í ¿£ ²ñ¹Ç ÁÝÏ»ñ³ÛÇÝ ·ÇïáõÃÇõÝÁ ³ÛÉ»õë ãÇ Ñ³ñóáõ÷áñÓ»ñ ³ÝáÝó í³õ»ñ³Ï³ÝáõÃÇõÝÁ£ úñÇݳÏ, àõñý³ÛÇ ¶³ñ³ù»ãÇÉÇ ³õ³ÝÇ ³Ûëûñáõ³Ý ùÇõñï»ñÁ ³ï»Ýûù ÃÇõñùÙ¿Ý³Ï³Ý Í³·áõÙ áõÝ¿ÇÝ, µ³Ûó ³ÝáÝù ³Ûëûñ ùñï³ó³Í »Ý£ ºÃ¿ ³Ûë ëϽµáõÝùÁ ³Ýï»ë ³éÝ»Ýù, ÏÁ ëïÇåáõÇÝù ÝáÛÝ Ñ³ñóáõÙÁ áõÕÕ»É Ñ³ñÇõñ ѳ½³ñ³õáñ Ãáõñù»ñáõ Ù³ëÇÝ, áñáÝó ݳ˳ѳۻñÁ »ñ»ù ϳ٠ãáñë ë»ñáõݹ ³é³ç Ãñù³Ï³Ý ÇÝùÝáõÃÇõÝ ãáõÝ¿ÇÝ£ ØdzÛÝ ó»Õ³å³ßï áõ ÙáÉ»é³Ý¹ ³½·³Ûݳå³ßïÝ»ñÝ »Ý, áñ ÏñÝ³Ý ½³ÝáÝù »ï í»ñ³¹³ñÓÝ»É Çñ»Ýó ݳËÏÇÝ ÇÝùÝáõû³Ý£ ²ñ¹³ñ»õ, äáõÉϳñÇáÛ Ù¿ç ³ï»Ýûù ÄÇíùáíÇ ßñç³ÝÇÝ äáõÉϳñÇáÛ Ãáõñù»ñáõÝ ÁëÇÝ, áñ ¹áõù Çñ³Ï³Ýáõû³Ý Ù¿ç Ãñù³ó³Í åáõÉϳñÝ»ñ ¿ù »õ ùñÇëïáÝ»³Û ¿ù, í»ñ³¹³ñÓ¿ù Ó»ñ ݳËÏÇÝ ÇÝùÝáõû³Ý£ ä³ïÙ³µ³ÝÝ»ñÁ ¹Çï»É ïáõÇÝ, áñ гɳ×ûÕÉáõ Ýáõ³ëï³óáõóÇã ³ñï³Û³ÛïáõÃÇõÝÝ»ñáí ÏÁ ç³Ý³Û ѳÛÏ³Ï³Ý ÇÝùÝáõû³Ý áõ ³É»õÇ ùÇõñï»ñáõÝ ÙÇç»õ ϳå»ñ ëï»ÕÍ»É »õ ³Ûë Ï»ñåáí ۻݳñ³ÝÝ»ñ ÷Ýïé»É Çñ ë»÷³Ï³Ý ó»Õ³å³ßï ѳÙá½áõÙÝ»ñáõÝ£ Ú³ÛïÝÇ ¿, áñ ³ï»Ýûù µ³½Ù³ÃÇõ ѳۻñ Çñ»Ýó Ï»³ÝùÁ ÷ñÏ»Éáõ ѳٳñ Çëɳٳó³Ý áõ Ù³ë ϳ½Ù»óÇÝ ³É»õÇÝ»ñáõÝ, µ³Ûó ³ïÇϳ ÷³ëï ÙÁ ã¿, áñ ³Ýå³ÛÙ³Ý ½áõ·³Ñ»éÝ»ñ ѳëï³ïáõÇÝ ³É»õÇÝ»ñáõ »õ ѳۻñáõ ÙÇç»õ£ Øݳó áñ гɳ×ûÕÉáõÇ Ëûëù»ñáõÝ Ù¿ç ³ÏݳñÏáõÃÇõÝ Ï³Û ³ÛÝ Ù³ëÇÝ, ÿ Ñ³Û ÁÉɳÉÁ ·¿ß µ³Ý ÙÁÝ ¿£ ̳·áõÙÁ Ù³ñ¹áó ÁÝïñ³Í Ù¿Ï µ³ÝÁ ã¿, »õ гɳ×ûÕÉáõÇÝ Ëûëù»ñÁ ѳۻñáõ ѳëó¿ÇÝ Ù»Í ³ÝÇñ³õáõÃÇõÝ »õ Û³ñÓ³ÏáõÙ ÏÁ Ý߳ݳϻݣ гɳ×ûÕÉáõÇÝ Ëûëù»ñÁ ß³ï ³õ»ÉÇ Éáõñç ïå³õáñáõÃÇõÝ ÙÁ ÏÁ ëï»ÕÍ»Ý, áñáíÑ»ï»õ ϳñÍ»É Ïáõ ï³Ý, ÿ Ù»ñ Ñ³Û Ñ³Ûñ»Ý³ÏÇóÝ»ñÁ ³Ûë å»ïáõû³Ý ÏáÕÙ¿ ÁݹáõÝáõ³Í »Ý ǵñ»õ ѳõ³Ý³Ï³Ý íï³Ý·Ý»ñ£ Àëï å³ïÙ³µ³ÝÝ»ñáõ, гɳ×ûÕÉáõ Ïþ»ñ³½¿ Çñ³Ï³Ý³óÝ»É ³ñ»³Ý íñ³Û ÑÇÙÝáõ³Í Ãñù³Ï³Ý ÇÝùÝáõÃÇõÝ ÙÁ, ÙÇÝã¹»é ³ëÇϳ ϳñ»ÉÇ ã¿£ ²Ûëûñ Ãáõñù ÅáÕáíáõñ¹ÇÝ Ù»Í³·áÛÝ Ù³ëÁ, ÝáÛÝÇëϪ ûñ»õë Ï¿ë¿Ý ³õ»ÉÇÝ, 19ñ¹ »õ 20ñ¹ ¹³ñ»ñáõÝ »Ï³Í ·³ÕóϳÝÝ»ñ¿ ϳ½Ùáõ³Í ¿£ гɳ×ûÕÉáõ Çñ³õáõÝù ãáõÝÇ ³ÝáÝó ÇÝùÝáõÃÇõÝÁ ÑÇÙݳõáñ»É ³ÝáÝó ³ñ»³Ý íñ³Û£ ä³ïÙ³µ³ÝÝ»ñÁ í»ñç³õáñáõû³Ý Ù³ÕûóÇÝ, áñ Âñù³Ï³Ý å³ïÙáõû³Ý ÁÝÏ»ñáõû³Ý ϳñ·³íÇ׳ÏÁ ÏñÏÇÝ ùÝݳñÏáõÙÇ »ÝóñÏáõÇ ³Ûëûñáõ³Ý ½³ñ·³óáõÙÝ»ñáõ ÉáÛëÇÝ ï³Ï£ §uàð زðزð²¦