Turk Tarih Kurumu (TTK ) Baskani Prof. Dr. Yusuf Halacoglu `nun `Elimde Ermeni donmelerinin listesi var` sozleri buyuk tartisma yaratti. Bu iddiayi kanitlayan resmi bir belge ortaya cikartilmis degil. Buna ragmen TTK Baskani hicbir sekilde geri adim atmayarak israrla devletin `kapi kapi dolasip bu kisileri tek tek tespit ettigini` savunuyor. Tartismalar kamuoyunda ciddi bir kusku yaratmadi degil. Hala hukumetten de diger resmi kurumlardan da Halacoglu `nun bahsettigi listeyi yalanlayan veya dogrulayan aciklama gelmemis olmasi akillardaki soru isaretlerini cogaltiyor kuskusuz. `Nufus istatistikleri tumuyle aciklanmaliydi` Konuya dair Referans `a aciklama yapan Halacoglu `Elinizde bulundugunu soylediginiz belgeler devlet arsivine mi ait` sorusuna net yanit vermekten kacindi. Ancak tezlerini kanitlayabilecek bazi olgularin gecmiste yapilmis nufus sayim sonuclarindan da cikartilabilecegini soyledi. Halacoglu `nun isaret ettigi sey en son 1985 yilindaki nufus sayimi kagitlarinda yer alan `Hangi anadili konusuyorsunuz?` sorusuna verilen yanitlar. Bunlarin bir gosterge olabilecegini ileri suruyor Halacoglu . `Peki bu sayim sonuclari tam olarak aciklandi mi` sorusuna ise yaniti net: `Aciklanmasi gerekirdi.` Turkiye Istatistik Kurumu `nun (TUIK ) belgelerine gore 1990 yilindaki sayima kadar bu soru anketlerde yer almasina ragmen sonuclarin 1975 yilindan sonra hic aciklanmamis olmasi dikkat cekici. Turkiye ilk nufus sayimini 1927 yilinda yasadi. `Anadili nedir` ve `Anadilinden baska hangi dili konusmasini bilir?` sorulari ise ilk kez 1935`teki sayim kagidina konuldu. Ve bu yildan itibaren nufus sayiminin her 5 yilda bir duzenli olarak yapilacagi kanunla karara baglandi. Ancak Turkiye duzenli nufus istatistiklerine gectigi 1935 yilinda tuhaf bir sayima daha tanik olmustu. Resmi sayimin 1935 yilinda yapilacagina iliskin 2465 No`lu Umumi Nufus Sayimi Hakkinda Kanun `un 29 Mayis 1934`te TBMM `de kabul edilmesinden bir ay sonra 2576 No`lu Gizli Nufuslarin Yazimi Hakkinda Kanun adli ozel bir duzenleme de Meclis `ten gecerek 15 Temmuz gunu yururluge girdi. Boylece ayni yil `umumi` ve `gizli` adiyla cifte nufus sayimi yapildi. Nitekim `gizli` ibareli nufus sayimi haziran 1935`e kadar devam ederken `umumi` nufus sayimi ekim 1935`te gerceklestirildi. Bilgi verene odul sayilmayana ceza Meclis tutanaklarinda yer alan ve 12 maddeden olusan gizli nufus sayimi kanunundaki bazi duzenlemeler soyleydi: Her reis evindeki veya emri altindaki gizli nufusu 1.5 ay icinde bildirecek (madde 1) muhtar ve belediyeler gizli nufuslari kaydederek kayit defterlerini duzenleyecek ve ilgili makama gonderecek (madde 2) bilgiyi dogru vermeyenler 1-10 lira cezalandirilacak (madde 4) mukerrer nufus yaziminda ceza iki misli artirilacak (madde 5) idare heyetlerinin cezalari kati olup tahsil edilecek (madde 6) gizli nufus yazilacak ve defterler buna gore tanzim edilecek (madde 7) kanunun yururluge girmesinden itibaren 3 ay icinde gizli nufus hakkinda bilgi veren mukafatlandirilacak (madde 8). Basvekil Ismet Inonu imzasiyla 3 Temmuz 1934 gunu TBMM Baskanligi `na sunulan lahiyada kanun `Nufus kutugune kaydolmamis olmus ya da kayboldugu halde kutukten silinmemis olanlarin belirlenmesi` gerekcelerine dayandirildi. Oysa 1935 yilinda yapilacak resmi genel sayim da zaten nufusun tam olarak tespit edilmesi ve kayit altina alinmasi amacini guduyordu. Sayim kanun cikmadan 1 yil once basladi Bunun yaninda TBMM tutanaklarinda dikkat cekici bir baska nokta daha var. Inonu `nun sundugu lahiyadan iki gun sonra 5 Temmuz gunu TBMM Baskanligi `na sunulan Dahiliye Encumeni Mazbatasi`na ekli listenin uzerinde yer alan tarihler ile kanunun resmen yururluge girdigi tarih arasinda fark bulunuyor. Mazbatada 1933 kasim ile 1934 mayis doneminde kaydedilen yazili ve gizli nufus hakkinda bilgilere yer verilmis. Dolayisiyla `gizli` nufusun tespitine iliskin sayim yapilmasi icin kanun 1934`te cikartilmasina karsin 1933`te de gizli sayim herhangi bir yasal dayanak olmaksizin yapilmis. Kanunun yururluk suresi ise 1 Haziran 1935 tarihine kadar uzatilmis. Dolayisiyla 1933`ten baslayarak 1935`teki resmi nufus sayimina kadar suren `gizli bir nufus istatistiginin` devlet arsivlerinde yer almasi gerekiyor. Prof. Dr. Halacoglu elinde bulundugunu savundugu `donmeler listesi`nin kaynaginin 1933-35 yillari arasinda yapilmis bu `gizli sayim` olup olmadigina dair soruyu kesin bir dille reddetti. Hatta simdiye kadar devletin arsivlerinden yararlandigini soylemesine ragmen `Benim kaynaklarim baska. Yerli yabanci uzmanlar ile kisisel arastirmalarimdan olusuyor` dedi. Ve `gizli sayimin` Ismet Inonu `nun lahiyasinda soylenen gerekcelerden dolayi yapildigini anlatti. Ancak resmi bir nufus sayimi yapilacakken bir yili kanunsuz bicimde olmak uzere neden iki yil boyunca ayri bir sayimin yapildigi sorusunu ise `Konunun ayrintilarini bilmiyorum` diyerek yanitladi. Bu tuhaf sayimin istatistiki sonuclari konusunda genel rakamlar disinda herhangi bir ayrinti yok. Konuyu danistigimiz Toplumsal Tarih dergisi yazarlari ile yakin tarih uzerine calisan Mehmet Ali Kilicbay Rifat Balli Ismail Besikci gibi tarihciler ise cifte nufus sayimi ve ona dair kanun hakkinda bir bilgilerinin olmadigini ifade ettiler . Anadillere gore nufus dagilimi artik yapilmiyor Turkiye `de 1935 yilindan itibaren nufus sayimlarinda kullanilan anketlerde etnik kokene dair bilgilerin yer aldigi sorulara da yer verilmeye baslandi. Ozellikle dil konusunda ayrintili istatistikler tutuldu. Anadil ikinci konustugu dil baskaca bildigi diller dile ve dine gore dagilimlar gibi istatistikler 1975`e kadar da tamamen aciklaniyordu. 1990 yilina kadar bu sorular sorulmasina ragmen kamuoyuna aciklanmadi. 1990`dan itibaren de nufus anketlerinden sorular cikartildi.