Yargitay 4. Ceza Dairesi Patrikhane nin Turk topraklarinda kalmasina izin verilen azinlik kilisesi statusunde olduguna ekumenik iddiasinin yasal dayanagi olmadigina hukmetti. Yargitay Fener Rum Patrikhanesi icin Turkiye topraklarinda kalmasina izin verilen tamamen Turk hukukuna tabi azinlik kilisesi” ifadesini kullandi egemen bir devletin kendi topraklarinda yasayan azinliklara kendi vatandaslarindan farkli bir hukuk uygulayarak cogunluga dahi tanimadigi bir takim ayricaliklari onlara tanimak suretiyle ozel bir statu vermesinin Anayasa’ya aykiri oldugunu” vurguladi. Yuksek Mahkeme Patrikhane’nin ekumenik” (evrensel)iddiasinin da yasal dayanagi olmadigini kaydetti. Haberin devami Yargitay’in soz konusu kararina Fener Rum Patrikhanesi gorevlileri hakkinda dinlerden birine ait ibadet ve ayinden baskalarini men etmek” iddiasiyla acilan kamu davasi yol acti. Davada Patrikhane gorevlilerine verilen beraat kararini onayan Daire’nin gerekceli karari bugun aciklandi. Atina’dan Yargitay kararina tepki LOZAN’A GORE SADECE AZINLIK KILISESI” Patrikhane’nin Turkiye’deki hukuki durumunun irdelendigi gerekcede Turkiye’deki azinliklar konusunun Lozan Antlasmasi ile duzenlendigi animsatildi. Lozan Antlasmasi’nin muzakereleri sirasinda azinliklarin varligi ve haklari gorusulurken antlasma metninde Fener Patrikhanesi ile ilgili bir hukme yer verilmedigine isaret edilen gerekcede antlasmanin sonuc metninde ve konvansiyonun eklerinde Fener Rum Patrikhanesi’nin ismen dahi zikredilmedigi sadece bir azinligin kilisesi olarak belirtildigi vurgulandi. Patrikhane’ye beraat kararina onama Bu nedenle statu olarak bir azinlik kilisesi oldugu kaydedilen gerekcede anlasma metninde Patrikhanenin hukuki durumuyla ilgili hicbir hukme yer verilmediginden durumun Lozan muzakerelerinin gorusme kayitlarinin esas alinmasi suretiyle tamamen Turk ic hukukuna gore belirlenmesi gerektigi ifade edildi. LOZAN’DA VERILEN SOZLU SENET Yargitay Dairesi gerekceye Lozan Konferansi’nin muzakere kayitlarini da ornek gosterdi. Lozan’daki gorusmeler sirasinda Turk heyeti tarafindan Patrikhane’nin yurt disina cikarilmasi konusunda israr edildigi muttefik temsilci heyetinin de resmi konusmalarda Patrikhane’nin siyasi veya yonetime iliskin islerle asla ugrasmayacagi sadece din alanina giren islerle yetinecegi” konusunda garanti verdikleri ifade edildi. Bu garantilerin 10 Ocak 1923’te gorusme kayitlarina gecirilen sozlu anlasma oldugu belirtilen gerekcede bu garantilerin Turk temsil heyetince sozlu senet” sayildigi ve yalnizca Turkiye Cumhuriyeti vatandaslarindan Rum kokenli Ortodokslar’in dini islerini (ayin nikah bosanma vaftiz...) yurutmek kosuluyla siyasi ve yonetsel butun hak ve yetkilerinden arindirilarak Istanbul’da kalmasina izin verildigi kaydedildi. Prof. Sakmar: Karar Patrikhane’yi etkilemez Lozan Antlasmasi’nin muzakereleri sirasinda uzun suren tartismalar sonunda belirginlesen Patrikhane’nin Osmanli Imparatorlugu doneminde elde ettigi butun ayricaliklari yitirdigi ve Turkiye Cumhuriyeti’nin kurulusu ile yeni bir statuye donusturuldugu vurgulandi. Dairenin gerekcesinde bu durum cercevesinde Patrikhane’nin Turkiye’deki Rum azinligin bir kilisesi olarak sadece dini yetkileri haiz bir kilise niteliginde ve antlasmanin Azinliklarin Korunmasi baslikli 35-45. maddeleri cercevesinde mutalaa edilmesi gereken dini bir kurum” olduguna isaret edildi. EKUMENIK IDDIASININ YASAL DAYANAGI YOK Turkiye topraklarinda kalmasina izin verilen Partikhane’nin Anayasa’nin 2. maddesine gore demokratik laik ve sosyal hukuk devleti” olan Turkiye Cumhuriyeti’nde sadece belli bir azinliga mensup kisiler uzerinde dini yetkileri haiz olan ve tuzel kisiligi bulunmayan dini bir kurum” olduguna dikkat cekilen gerekcede su tespitler yapildi: Bu nedenledir ki (Patrikhane) tamamen Turk hukukuna tabidir. Egemen bir devletin kendi topraklarinda yasayan azinliklara kendi vatandaslarindan farkli bir hukuk uygulayarak cogunluga dahi tanimadigi bir takim ayricaliklari onlara tanimak suretiyle ozel bir statu vermesi Anayasa’nin 10 maddesinde gosterilen esitlik ilkesine acikca aykirilik olusturacagindan kabul edilemez. Bu nedenle Patrikhane’nin ekumenik oldugu iddiasinin yasal bir dayanagi bulunmamaktadir. Istanbul Valiligi’nin 6 aralik 1923 tarihli yazilarindan anlasilacagi uzere Patrikhane’de dini ve ruhani secimlere katilacak ve secilecek kisilerin Turk vatandasi olmalari ve secim sirasinda Turkiye’de gorevli bulunmalari gerekmektedir. Bu husus da Patrikhane’nin ekumenik sifatinin bulunmadiginin acik bir gostergesidir.” EKUMENIK” NE DEMEK? Dini konularda yazilan kitaplarda ekumenik” sozcugu iki anlamda kullanilmaktadir. Birincisi genel olarak Ortodoks Protestan ve Katolik kiliselerin tek bir kilise haline gelmesidir. Bunu saglamak icin calismalar ve toplantilar yapilmaktadir. Iyi niyetli aciklama ve bildirilere ragmen birlesme saglanamamaktadir. Ekumenik sozcugunun ikinci anlami Rum Ortodoks Patrikhanesi’nin (Fener Rum Patrikhanesi) muhtar ve esit Ortodoks kiliseleri arasinda onursal onceligidir. Ortodoks Rum Patrikhanesi bu unvani ile Ortodoks kiliselerinin birligini gerceklestirmeye calismaktadir. (Kaynak: wikipedia.org)